پاسخ فعالان اقتصادی به رئیس جمهور: آثار برجام را احساس نمی‌کنیم/ ترس بانک‌های اروپایی از همکاری با بانک‌های ایرانی/ تفاهم با ۱۰۲ شرکت خارجی بعد از برجام صحت ندارد

سرویس اقتصادی فردا؛ روزنامه جام جم نوشت: رئیس‌جمهور در نشست خبری اخیر خود در واکنش به انتقادات درباره عدم لغو تحریم‌ها، قضاوت در این‌باره را به صادرکنندگان و واردکنندگان سپرد.

حسن روحانی اظهار کرد: کسانی که در صادرات کالا یا واردات مواد اولیه دستی دارند برجام را حس می‌کنند. هرکس که می‌خواهد یک حساب ال.‌سی را باز کند، برجام را بخوبی احساس می‌کند.

اظهارات روحانی با انتقاداتی که در هفته‌های اخیر فعالان اقتصادی درباره ادامه محدودیت‌های بانکی داشته‌اند، در تناقض است.

درحالی که مقامات دولت و بانک مرکزی بارها اعلام کردند سوئیفت برقرار شده و در اولین روز اجرای برجام عنوان شد که هزار ال.سی باز شده است، فعالان اقتصادی می‌گویند سوئیفت برای ایران به صورت نصفه نیمه برقرار شده است.

به گفته فعالان اقتصادی، سوئیفت برای همه بانک‌های ایرانی برقرار نشده و اتصال شبکه بانکی ایران و اروپا همچنان با واسطه انجام می‌شود که همین امر باعث افزایش هزینه نقل و انتقال پول خواهد شد. با وجود اجرای برجام، بانک‌های اروپایی به دلیل این‌که بیشتر سهامداران آنها آمریکایی هستند، از ارتباط با ایران پرهیز می‌کنند. برخی هم عنوان می‌کنند بانک‌های اروپایی ترس دارند که از سوی آمریکا جریمه شوند. به این دلیل که چند سال پیش در زمانی که تحریم‌ها علیه ایران شدت گرفت، مبادلاتی با بانک‌های اروپا انجام شد که همان موضوع باعث جریمه چند میلیارد دلاری بانک‌های اروپایی از سوی آمریکا شد و به قول معروف، امروز بانک‌های اروپایی چشمشان ترسیده تا دوباره با ایران ارتباط برقرار کنند.

طبق نظر کارشناسان و فعالان اقتصادی و همین‌طور مراجعه خبرنگار ما به چند شعبه ارزی ریالی بانک‌ها مشخص شد که سوئیفت برقرار شده است، اما با برخی بانک‌های کوچک اروپایی.

سوئیفت کامل برقرار نشده است

احمد صادقیان، رئیس کمیسیون کشاورزی اتاق ایران در گفت‌وگو با جام‌جم اظهار کرد: سوئیفت هنوز به طور کامل برقرار نشده و برقرار شدن آن زمانبر است. همچنین ارتباط ما با بانک‌ها و بانک‌ها با کارگزاری‌هایشان قطع شده و زمان لازم دارد که این رابطه برقرار شود.

وی افزود: از سوی دیگر پوشش‌های بیمه‌ای که نیاز است هنوز خبری از عملیاتی شدن آن نیست. ما همچنان به شرکت‌های بین‌المللی بیمه بدهکاریم و به دلیل وجود تحریم‌ها نتوانستیم بدهی خود را پرداخت کنیم. صادقیان ادامه داد: بانک‌ها باید بدهی‌های خود را به شرکت‌های بیمه پرداخت کنند و این امکان تنها از طریق مراودات بانکی عملی خواهد شد که با برقرار نشدن ارتباط میان بانک‌ها، نمی‌توان شاهد چنین موضوعی بود.

رئیس کمیسیون کشاورزی اتاق ایران اضافه کرد: ابتدا باید با شرکت‌های بیمه تسویه‌حساب شود تا آنها مسئولیت پوشش بیمه‌ای جدید را به‌عهده بگیرند.

وی گفت: اکنون ال.سی باز می‌شود، اما نه از طریق سوئیفت بلکه از طریق بین‌بانکی. بانک‌های اروپایی محدودیت‌هایی دارند و هنوز موضع خود را به طور شفاف مشخص نکردند و به دلیل این‌که بیشتر سهامدارانشان آمریکایی هستند، ترس دارند با ایران ارتباط برقرار کنند و البته احتمال دارد که همه بانک‌های کارگزار اروپایی تحریم‌ها را لغو نکنند، اما بانک‌های مستقل هم هستند که می‌توانند ارتباط نزدیکی با ایران داشته باشند. صادقیان اظهار کرد: بانک‌های ما باید هرچه سریع‌تر وضعیت خود را با بانک‌های اروپایی شفاف کنند. اکنون تحریم برداشته شده، اما اثر عملیاتی شدن آن نیاز به زمان دارد.

تحریم بانکی پابرجاست

اسدالله عسکراولادی، رئیس اتاق ایران و روسیه هم به جام‌جم گفت: در حال حاضر سوئیفت برقرار شده، اما همچنان تحریم‌های بانکی بر قوت خود باقی است.

وی افزود: اکنون مشکل شرکت‌های دولتی حل شده و سوئیفت برای آنها برقرار است و می‌توانند از این طریق ال.‌سی باز کنند، اما این امکان برای عموم تجار و مردم فراهم نیست و تنها شرکت‌های خودروسازی برای واردات قطعات خودرو می‌توانند از آن بهره ببرند.

عسکراولادی اضافه کرد: البته بانک‌های اروپایی از ترس جریمه شدن با ایران ارتباط بر قرار نمی‌کنند.

رئیس اتاق ایران و چین گفت: هنوز بانک‌های آمریکا تحریم را برنداشته‌اند و بانک‌های اروپا می‌ترسند با ایران و آمریکا که نزدیک به چهار دهه است مشکل دارند، ارتباط تجاری برقرار کنند و از سوی دیگر ترس دارند که حمایت آمریکا را از دست بدهند.

وی تاکید کرد: ال.سی به صورت موردی باز می‌شود و برخلاف انتظار که قرار بود همه تحریم‌ها یک‌جا برداشته شود و رابطه ایران با کشورهای جهان به صورت عادی درآید، این اتفاق نیفتاد و متاسفانه دولت ما نتوانست این خواسته خود را به کرسی بنشاند و آمریکا نیز با خلف وعده‌های فراوان مانع پیشرفت روند مذاکرات ‌شد.

عسکراولادی افزود: دولت به اقتصاد مقاومتی بی‌توجه است و اگر این سیاست را به اجرا دربیاورد، بسیاری از مشکلات کمرنگ خواهد شد.

سوئیفت و ال.‌سی کامل باز نشده

همچنین علاء میرمحمد صادقی، نایب رئیس اتاق بازرگانی گفت: برخی دولتمردان طوری وانمود کردند که تا برجام اجرا شود، همه مؤسسات مالی و اقتصادی اروپا و فروشندگان مواد اولیه آماده‌اند تا به ما خدمت‌رسانی کنند و همه تحریم‌ها برداشته می‌شود، اما در واقعیت چنین اتفاقی نیفتاد. وی درخصوص مشکل اتصال بانک‌های ایرانی به سوئیفت و بازگشایی ال.سی با وجود گذشت روزهای زیاد از اجرای برجام، اظهار کرد: این طور که دولتمردان اعلام می‌کنند، برخی بانک‌ها در کشورهای اروپایی، ارتباط خود را با بانک‌های ایرانی از طریق سوئیفت و ال.سی برقرار کرده‌اند و تعدادی ال.سی هم باز شده، ولی بعضی از بانک‌های اروپایی احتیاط می‌کنند و هنوز آماده همکاری با بانک‌های ایران نیستند.

میرمحمد صادقی افزود: اگر ارتباط ما با بانک‌های سوئیس برقرار شود، چون اکثر بانک‌ها در این کشور هستند، ممکن است بقیه بانک‌ها و مؤسسات مالی اروپایی، این احتیاط کنونی را کنار بگذارند. در حال حاضر مقداری ال.سی باز شده و دسترسی به سوئیفت به وجود آمده، اما این مساله هنوز برای همه بانک‌های ما جامع نیست و عمومیت ندارد.

وی خاطرنشان کرد: مشخص است که آمریکا هیچ تضمینی به بانک‌های اروپایی نمی‌دهد، ولی همین که مسئولان آمریکایی اعلام کنند بانک‌های اروپایی می‌توانند با بانک‌های ایرانی همکاری کنند، می‌تواند تأثیرگذار باشد.

کاهش هزینه مبادلات تجاری اتفاق نیفتاده است

از سوی دیگر ناصر ریاحی، عضو اتاق بازرگانی گفت: با توجه به این که برای نقل و انتقال پول هنوز باید با چند واسطه همکاری کنیم، تغییری در کاهش هزینه مبادلات تجاری اتفاق نیفتاده است. بانک‌های کوچک هم به طمع همین هزینه‌های بالا با ما همکاری می‌کنند.

وی افزود: امکان بازگشایی ال‌.سی برای بانک‌های ما وجود ندارد و ال.‌سی به شکل جدی برای تجار و بازرگانان ما باز نشده است.

ریاحی اظهار کرد: اتصال به سوئیفت برقرار است، اما برخی بانک‌های بزرگ اروپا تمایل ندارند که با بانک‌های ایرانی کار کنند. بانک‌های ما مجبورند برای اتصال به سوئیفت از طریق بانک‌های واسطه کار کنند که از این طریق هم اتصال به سوئیفت بی‌اثر می‌شود.

این عضو اتاق بازرگانی اضافه کرد: این بدان‌معناست که بانک ما باید به یک بانک کوچک در آلمان متصل شود تا کارهای سوئیفت را برایش انجام دهد و بقیه مراحل هم باید از طریق چک و حواله انجام شود.

ریاحی بیان کرد: دلیلش این است بانک‌هایی که قرار است با این شعبات ارتباط داشته باشند، قبول نمی‌کنند که تضمین‌های لازم برای ارتباط با سوئیفت را ارائه کنند. روش‌های سنتی یعنی استفاده از چک یا حواله بانکی اتصال به سوئیفت را چند روز به تأخیر می‌اندازد. این چک و حواله بعد از چند روز به دست بانکی می‌رسد که همکاری با بانک‌های ایرانی را قبول دارد و بعد آن بانک با بانک‌های بزرگ اروپا مانند دویچه بانک آلمان ارتباط برقرار می‌کند.

ال‌.سی غیر دلاری

همچنین سیدکمال سیدعلی، مدیرعامل صندوق ضمانت صادرات گفت: فعلا بانک‌های ایرانی با دلار نمی‌توانند ال‌.سی باز کنند، اما با یورو و ارز‌های دیگر امکان‌پذیر است که آن هم منوط به پذیرش بانک طرف مقابل است.

وی ادامه داد: جهت صادرات، بانک‌های خارجی باید برای متقاضیان ال.سی باز کنند و برای واردات بانک‌های ایرانی باید اعتبارات اسنادی (ال.سی) باز کنند.

تفاهم با ۱۰۲ شرکت خارجی بعد از برجام صحت ندارد

احمد کیمیایی‌اسدی، عضو اتاق بازرگانی تهران درباره ادعای تفاهم 102 شرکت خارجی برای انعقاد قرارداد با ایران بعد از اجرای برجام به نسیم گفت: تنها دو ماه از اجرای برجام می‌گذرد و هیات‌هایی که آمدند بیشتر به دنبال ارزیابی اقتصاد کشور بودند، ضمن این که بازار ما را یک بازار بکر می‌دانستند. آنها آمدند تا شناخت اولیه را ایجاد کنند و طبیعی است که قراردادی را با ما امضا نکردند، بنابراین فکر می‌کنم تفاهم حدود 102 شرکت خارجی با شرکت‌های ایرانی قدری خوشبینانه و دور از انتظار باشد.وی گفت: بیشتر تفاهم‌هایی که صورت گرفته با بخش دولتی بوده و تمرکز هم روی بخش نفت و گاز و انرژی است. بخش خصوصی در حال حاضر دخالت چندانی در تفاهم‌های صورت گرفته با طرف‌های خارجی نداشته است. بخش خصوصی ما در ده سال گذشته قدری ضعیف شده و نمی‌تواند خود را بخوبی در برابر هیات‌های خارجی ارائه کند.