وقتی برگه‌های عربستان و ترکیه رو می‌شود

خبرگزاری تسنیم: رفعت البدوی نویسنده و تحلیلگر عرب در مقاله تحلیلی خود با عنوان "سوریه در مسیر گذر از بحران ها..." به بررسی آخرین تحولات صحنه سوریه در سایه آتش بس و چرخش مواضع عربستان و ترکیه و آمریکا پرداخت و نوشت: اعلام توافق روسیه و آمریکا درخصوص توقف عملیات نظامی در سوریه همزمان با اظهارات ولادیمیر پوتین رئیس جمهور سوریه صورت گرفت. این اظهارات نشان می دهد که هدف از توافق فقط برقراری آتش بس نیست بلکه حرکت در یک مسیر سیاسی زیر نظر بشار اسد رئیس جمهور سوریه است که این مسیر با تحکیم آتش بس به موازات کنترل امور نظامی و خاموش کردن شعله هرگونه جنگ منطقه ای آغاز می شود. این امر به نوبه خود زمینه ساز ساماندهی به پرونده‌های سرنوشت ساز جدیدی است که نشانه های مرحله آینده در سوریه و منطقه را از نظر جغرافیایی و نظامی و سیاسی زیر چتر سازمان ملل از طریق اجرای مصوبات 2253 و 2245 سازمان ملل را ترسیم می کند.

تماس های دیپلماتیک

تماس پوتین و بشار اسد بیانگر تفاهم راهبردی کامل نه فقط برای آتش بس و مبارزه با تروریسم بلکه مرحله سیاسی و نظامی بعد از آتش بس بود.

تماس بین پوتین و سلمان بن عبدالعزیز شاه سعودی و استقبال شاه سعودی از توافق آتش بس در سوریه و وعده دادن تلاش برای موفقیت آن - براساس توصیه آمریکا به عربستان- بدان معنا است که عربستان تصمیم گرفته است که از خَر شیطان پایین بیاید.

همچنین تماس بین روسای جمهور روسیه و ایران و دستیابی به تفاهم درخصوص لزوم آتش بس و جستجو برای یافتن راهکاری سیاسی در سوریه نیز میزان مطابقت دیدگاههای دوطرف را نشان داد.

آمریکا نیز به نوبه خود تماس‌های سریعی با هم پیمانانش گرفت. این تماس‌ها با گفت‌وگوی باراک اوباما رئیس جمهور آمریکا با آنجلا مرکل صدر اعظم آلمان و سپس دیوید کامرون نخست وزیر انگلیس و فرانسوا اولاند رئیس جمهور فرانسه انجام شد و در پایان، اوباما با رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه گفت‌وگوی تلفنی گرفت. این تماس ها باعث تغییر واضح لحن سران اروپایی و ترکیه شد.

ثمره تماس‌ها

عادل الجبیر وزیر خارجه سعودی از اظهارات قبلی خود در گفت وگو با مجله اشپیگل درخصوص مسلح کردن مخالفان مسلح به موشک های ضد هوایی عقب نشینی و این جمله را جایگزین گفته خود با اشپیگل کرد که ریاض تجهیز معارضان به سلاح را تایید می کند اما فقط با مصوبه سازمان ملل وارد عمل می شود.

این امر نشانه روشنی از تغییر مواضع عربستان به نفع توافق آتش است. اردوغان نیز لحن خودش را تغییر داد. اردوغانی که از قصد خودش برای دخالت مستقیم نظامی در سوریه سخن گفته بود، از زبان چاوش اوغلو معاون نخست وزیر ترکیه از این موضع خود عقب نشینی کرد. چاوش اوغلو اعلام کرد که کشورش طرحی برای دخالت مستقیم در سوریه ندارد و هر گفته ای از این دست، فکر و خیال بیش نیست.

آمریکا تلاش کرد که هم پیمانانش را با این سخن جان کری وزیر خارجه خود راضی کند که واشنگتن یک یا دو ماه برای موفقیت آتش بس در سوریه منتظر خواهد بود و بعد از آن به طرح (ب) متوسل خواهد شد.

پاسخ روسیه به این موضعگیری کری سریع بود و میخائیل بوگدانف معاون وزیر خارجه روسیه از سخن درباره طرح (ب) ابراز تعجب کرد و سرگئی لاوروف وزیر خارجه روسیه نیز به سرعت گفت که چیزی به نام طرح (ب) در قالب توافق صورت گرفته بین روسیه و آمریکا وجود ندارد. این امر بیانگر میزان اصرار روسیه برای موفقیت این طرح آتش بس مورد توافق را نشان داد.

چه کسانی سود بردند؟

واضح است که ترکیه و عربستان و پشت سر آنها اسرائیل، همگی دچار یاس و نامیدی بزرگی شدند زیرا برگه خود برای تشدید درگیری در سوریه را از دست دادند و شروع کردند که به طور کامل از خَر شیطان پیاده شوند.

این فرصتی تاریخی است و باید برای موفقیت آن و از دست ندادن مسیر سیاسی تلاش کرد. به گفته استفان دی میستورا نماینده سازمان ملل در امور سوریه، از سرگیری مذاکرات صلح سوریه روز هفتم ماه آینده خواهد بود.

تاسیس اتاق عملیات مجهز به خط مستقیم بین آمریکا و دولت سوریه و روسیه با مرکزیت ژنو چه بسا اذعان علنی اول آمریکا به نقش مسئولان سوری از طریق هماهنگی امنیتی مستقیم باشد. این امر به معنای تغییری اساسی در مفهوم و برخورد آمریکا با بحران سوریه به شمارمی رود.

بنابرین دولت سوریه اولین کسی است که از این اذعان و اجرای طرح آتش بس سود می برد.

پیش نویس قطعنامه درخصوص تایید توافق آتش بس در سوریه تصویب شد و براساس اطلاعات رسیده از داخل شورای امنیت، فرانسه تلاش کرد که با وارد کردن موارد دیگری در پیش نویس، در صدور آن مانع تراشی کند اما روسیه و سوریه با وارد کردن این موارد مخالفت کردند و شورای امنیت پیش نویس قطعنامه 2268 را تصویب کرد و سوریه وارد مرحله تعیین کننده جدیدی از نظر مفهمومی و عملی شد..

بثینه شعبان مشاور ریاست جمهوری سوریه گفت که توافق بین مسکو و واشنگتن ائتلاف های منطقه ای و جهانی را تغییر خواهد داد.

سوریه با پایداری اسطوره ای و در هم شکستن دسیسه ها و رویاهای کسانی که خواهان تقسیم یا گستتن سوریه بودند، وارد مرحله بسیار با اهمیتی شد و با توافق بین المللی زیر پتر سازمان ملل اولین گام را در مسیر گذر از بحران ها برمی دارد.