کارگردان «عادت نمی کنیم»: از سیاه نمایی می‌پرهیزم

خبرگزاری فارس: فیلم سینمایی «عادت نمی کنیم» دومین اثر بلند سینمایی ابراهیم‌ابراهیمیان به شمار می آید این فیلم توسط ابراهیمیان و سارا سلطانی نوشته شده است و درامی اجتماعی است به گفته کارگردان فیلم قصه روان و ساده ای دارد که بدون لکنت قصه اش را باز می کند. برخلاف کار قبلی فیلمساز که بسیاری کارشناسان معتقد بودند پیرو آثار فرهادی است «عادت نمی کنیم» از جنس خودش است. هدیه تهرانی در این فیلم بعد از 16 سال روبروی محمدرضا فروتن قرار گرفت و علاقمندان به سینمای ایران منتظر هستند تا ببینید این زوج هنری می توانند ت جربه قرمز را بار دیگر تکرار کنند و گیشه سینمای ایران را با این فیلم متحول نمایند. با ابراهیمیان درباره قصه، پایان بندی، سیاه نمایی و نگاه ذره‌بینی به جامعه به گفت‌و گو نشستیم که از نظرتان می‌گذرد: درام اجتماعی و قصه گو/ «عادت نمی کنیم» پیرو هیچ فیلمی نیست فیلم قبلی شما «ارسال آگهی تسلیت به روزنامه» یک ایده اجتماعی داشت اما منتقدان به این فیلم این انتقاد را داشتند که نزدیک به آثار فرهادی ساخته شده است. «عادت نمی‌کنیم» چه فضایی را دنبال می کند؟ ‎عادت نمی کنیم یک درام اجتماعی و قصه گو است که سعی کرده بدون لکنت قصه اش را تعریف کند و سعی شده شبیه به هیچ فیلمی نباشد و شبیه به خودش باشد. فکر می کنم حداقل کسانی که تا به امروز فیلم من را دیدند به این ادعا صحه می گذارند که عادت نمی کنیم شبیه به خودش است و شبیه و پیرو فیلمی نیست. قصه اش در گونه درام های اجتماعی چندسال اخیر می گنجد اما سعی شده در روایت بصری، قصه و در اجرا، شکل و فرم مستقلى داشته باشد ‎ شب کلید زدن فیلم یکی از بازیگران زن از فیلم جدا شدو خانم هدیه تهرانی جایگزین شد درباره انتخاب بازیگران بفرمایید ‎همه بازیگران خوب این فیلم به ما لطف داشتند و آمدند و همراه بودند. اما چگونگى انتخاب آنها یک بحث مفصل است. اینکه چطور بازیگران به تیم ما اضافه شدند و این پیکر شکل گرفت شاید در یکی دو جمله نمى گنجند و ترجیح می دهم مصاحبه مفصلی دراین خصوصی داشته باشم. من بهترین تیم بازیگران و بهترین تیم پشت دوربین را در اختیار داشتم و بسیار فضای صمیمی و دوستانه ای داشتیم. در نیمه کار من شگفت زده بودم که دوستانم در این کار چقدر از خود گذشتگی نشان می‌دهند برای کارگردانی که کار دومش را جلوی دوربین می برد و مثل دیگر دوستان صاحب اسم نیست ‎معمولا کارگردانی که در کار اول با بازیگران مطرح کار می کند در کارهای بعدی از استار استفاده نمی کند. ‎سینما یک پیکره است وقتی قصد انتقال مفهوم دارید یا می‌خواهید دغدغه ای را روایت کنید باید از بهترین ها بهره ببرید. سینما به عقیده من صنعت است و برای بهتر دیده شدن نیاز به ملزوماتی دارد. کست جلوی دوربین اهمیت ویژه دارد تا فیلم در اکران و جشنواره موفق باشد، یک زنجیره وابسته به هم است بنابراین برای من یک انتخاب حتمی و قطعی بود. ‎ اگر بازیگران استار در فیلم در اختیار نداشتید کار را نمی ساختید؟ ‎نه نمی‌ساختم ‎ چقدر موضوعی که در فیلم دنبال می کنید نیاز امروز جامعه است؟ ‎اگر نیاز جامعه نبود نمی ساختم. آدمی نیستم که شخصی (برای خودم ) فیلم بسازم. من دغدغه اجتماعی دارم که به سراغ یک درام اجتماعی می روم و مسئله برایم جدی است. تشخیص من این بود که نیاز جامعه است و امیدوارم مخاطب فیلم من را دوست داشته باشد و چیزی که به آن فکر کردیم اتفاق بیافتد. از سیاه نمایی می پرهیزم/ قیمت فیلمسازی روی موج سوار شدن نیست ‎باتوجه به این مهم که درام های اجتماعی مسایلی را مطرح می کنند که بعضا پایان امیدوار کننده کمتری را در آن می بینیم این در شرایطی است که در دولت یازدهم به امید و تدبیر توجه بیشتری شده است و رئیس سازمان سینمایی هم در کلامشان به این مهم تاکید دارند که آثار امیدوار کننده باشد. این اثر چقدرپایان امیدوار کننده دارد و یا در انتها مخاطب را به تفکر وادار می کند؟ ‎از نگاه فیلمساز پاسخ به این سوال، کار سخت و اشتباهی است. من نباید از اثرم تعریف کنم اما من با دغدغه برای مخاطب فیلم می سازم و همواره از دو چیز در فیلم ام می پرهیزم و به دو مورد همواره نقد دارم. سیاه نمایی و نگاه اگزوتیک به جامعه داشتن. اینکه ذره بین به دست بگیرم، نقاط کور و سیاه را اینقدر بزرگ کنم که سوار موج بشوم و دست و هورا بگیرم. این قیمت فیلمسازی نیست و به عقیده من غلط است. جامعه به فیلمساز اعتماد می کند/ حق جامعه نیست با سیاه ترین بخش خود مواجه شود ‎جامعه به فیلمساز اعتماد می کند و وقتی رسانه ای مهم مانند سینما را در اختیار دارید رسالت بزرگی است و این مسئولیت را برخی فیلمسازان به راحتى از کنارش رد می شوند و وقتی مورد توجه و اقبال قرار می گیرند دوز سیاه نمایی را بیشتر می کنند . حق جامعه نیست که با سیاه ترین بخش خودش به شکلى کاریکاتور گونه رو در رو بشود. البته به نقد اجتماعی به شدت اعتقاد دارم اما به سیاه نمایی به هیچ وجه. فضای امید فضایی است که نمی توان با حرف زدن درباره آن اظهار نظر کرد، یک مسال پیچیده و ریشه ای است. ارایه امید در آثار، شعار دلنشینی است اما چقدر موفق هستیم نمی دانم. من تمام تلاشم را کردم که مخاطب ناامید و گرفته و چرک از سینمابیرون نرود. مخاطب با یک واقع گرایی مواجه می شود. زندگی که ما هر کدام به گونه ای آن را تجربه کرده باشیم. سعی کردم هیچ بخشی را به صورت ویژه؛ چرک و سیاه نشان ندهم. کاملا واقع گرا پیش رفتم. در روایت واقع گرا و منطقی بودم ‎هرقدر نیاز قصه بوده به آن در فیلم توجه داشتید؟ ‎من سعى مى کنم واقع گرا و منطقی باشم و اصلا دوست ندارم چیزی را زیر ذره بین ببرم یا ویژه بزرگ کنم که با توجه به آن متمایز شوم. همه آدم ها ویژه هستند و زندگی همه ما ویژگی هایی دارد؛ فقط مهم این است که قصه را خوب تعریف کنید و مخاطب همذات پنداری کند. ‎ دومین اثر شما توانست در سودای سیمرغ جای بگیرد با توجه به این که بسیاری از هنرمندان که سابقه بیشتری داشتند از گردونه رقابت حذف شدند. چقدر اثر شما توان جلب نظر داوران را خواهد داشت و سیمرغ برای اثر به ارمغان می آورد؟ ‎ما همه تلاشمان را کردیم که فیلم خوب و استاندارد بسازیم. هیچ فیلمسازی دوست ندارد خارج از توجه قرار بگیرد. اولین نکته مهم این است که توسط مردم که مخاطبان اصلی هستند دیده شود. به هر حال هیات داوران هم بخشی از مردم هستند و وقتی صحبت از مخاطب می کنم هیات داوران هم شامل می شود. امیدوارم زحماتى که دوستان من در این فیلم کشیدند مورد توجه هیات داوران قرار بگیرد و اتفاق خوبی برایشان رخ دهد. ‎ چقدر به گیشه توجه دارید؟ ‎تلاش شده در اکران موفق باشد. ما همه تلاشمان را کردیم که به سمت استاندارد شدن برویم و از نظر فنی تمام موارد را رعایت کنیم . زمان مناسب برای ساخت فیلم گذاشتیم و قطعاً هم به گیشه و هم به جشنواره توجه داشتیم. ‎ ویژگی فیلم از نظر کارگردان چیست؟ ‎من نباید این را بگویم. ‎ فیلم با یک بار دیدن قابل کشف است/ روایتی ساده و بدون لکنت مخاطب چند بار باید اثر شما را ببیند که به مفهومی که مد نظرتان است دست یابد ‎فیلم با یکبار دیده شدن قابل کشف است . سعی کردم بدون لکنت و ساده روایت شود و قصه بگوید و با ذهن مخاطب عجین باشد. برای فهمیدن فیلم یکبار دیدن کافی است اما اگر مخاطب دو یا سه بار فیلم را ببیند موفقیتی دلنشین است که برای من و گروهم اتفاق افتاده است. ‎ چقدر فیلم به سیاستگذاری های سازمان که در دفترچه اعلام شد نزدیک است. ‎عموماً من متعهد به یکسری چیزها هستم و در قبالش مسئولیت دارم. مسئولیت در قبال جامعه باعث می شود رفتار درستی را در فیلم به نمایش بگذارم که مخاطب پس نزند، مایوس، ناامید و دلگیر نشود. اگر ارگان یا سازمان سیاست ایجاد کند یا حکم کند برایم خوشایند نیست زیرا من در خودم این تعهد را دارم . کاری نمی کنم خارج از حیطه و رفتار فرهنگی جامعه باشد. من از اول به یک مواردی پایبند بودم و رعایت کردم. ‎بحثم خطوط قرمز نیست. بحثم حمایت سازمان سینمایی از آثاری است که به بنیان خانواده توجه دارند شما چقدر به این سیاست ها توجه داشتید؟ ‎ما به بنیان خانواده توجه کردیم اما هیچ حمایتی از ما نکردند. این گله نیست. من شرایط اقتصادی جامعه را درک می کنم، می دانم دولت در چه سختی هایی دست و پنجه نرم می کند تلاش کردم از لحاظ اقتصادی باری روی دوش سازمان نباشم براى همین در بخش خصوصی فیلمم را تولید کردم. ما سعی کردیم همراه با دولت و سازمان سینمایی پیش برویم و حالا انتظار داریم در اکران از بخش خصوصی حمایت شود. ‎ گفته می شود خانم تهرانی کمتر به برنامه ریزی توجه می کنند و با گروه همراه نیستند؟ ‎این یک شایعه بیش نیست. خانم تهرانی یکی از بهترین بازیگرانی است که در طول حیات حرفه ای ام جلوى دوربینم رفته. به شدت متعهد و در خدمت فیلم هستند. خیلی لذت بردم از حضورش و حالا ایشان یک دوست بسیار خوب و یگانه براى من است.