همراه با بهترین رمان های انقلاب اسلامی (2) / «کلت چهل و پنج» «سال گرگ» «زغال سرخ» و «تالار پذیرایی پایتخت»
جریان انقلاب اسلامی به رهبری حضرت امام خمینی (ره) - با ابعاد و گستردهی فراوانش - چشمانداز جدیدی پیش روی داستاننویسی گشوده است و هر گوشه از آن ویژگیهایی در خود دارد که میتواند دستمایهی بدیعی برای رمان و داستانهای کوتاه و بلند باشد. کما اینکه در سالهای اخیر نیز اینگونه بوده و آثار متفاوتی در داستاننویسی با موضوع انقلاب اسلامی داشتهایم.
سال گرگ - جواد افهمی
«سال گرگ» تازهترین اثر جواد افهمی است که با پرداخت داستانی، به تغییر ایدئولوژیک گروهک منحوس مجاهدین خلق میپردازد. این رمان علیرغم اینکه جایزه داستان انقلاب را نیز از آن خود کرد، مدت زیادی در اداره کتاب وزارت ارشاد در رفتوبرگشت و منتظر دریافت مجوز بود و حتی یکبار بهصورت کامل توقیف شد . رمان «سال گرگ» پرداختی داستانی دارد که به سازمان مجاهدین خلق از پیدایی تا پیروزی انقلاب اسلامی پرداخته است .
«سال گرگ» داستان انشقاق در سازمان مجاهدین است و اولین ایرادی که به این کتاب وارد است،این است که نویسنده در آن از زمان سخن نمیگوید. این سازمان دارای نگاهی التقاطی به اسلام است و یک انشقاق موجب دوتکه شدن این سازمان میشود. تقی شهرام که شاخه تئوریک سازمان را رهبری میکرد اعتقاد به اسلام را کنار میگذارد و «سال گرگ» قرار است این مسئله را روایت کند. در این اثر تاریخ، رمان را بلعیده است زیرا رمان پیش از هر چیز زندگی انسانها در موقعیتهای تاریخی است و در «سال گرگ» عناصری غایب است که عناصر اساسی رمان را شکل میدهند و آنهم زندگی خصوصی شخصیتها است.
کلت 45 - حسام الدین مطهری
برای اینکه خواندن رمان «کلت ۴۵» را در ایام دهه فجر و به مناسبت سالروز انقلاب اسلامی پیشنهاد کنیم باید از یکچیز بگذریم و آن نیت و قصد نویسنده از نگارش این رمان است. آنطور که خود حسامالدین مطهری در چند جا گفته است، این رمان برای آن نوشتهشده که نشان بدهد سیاست چه بلایی سرزندگی آدمها میآورد. اینیک جمله باکمی حواشی میشود ترجیعبند نوشتهها و سخنان نویسنده درباره انگیزه نوشتن کتاب.
مطهری به دنبال نوشتن رمانی درباره انقلاب و رویدادهای آن نبوده بلکه حرفی داشته که آن سالها و اتفاقاتش را بستری مناسب برای بیانش دیده است. و این اتفاقاً چیز بدی هم نیست.
از اینکه بگذریم میتوانیم بهراحتی و با خیال آسوده خواندن رمانی خوب به نام «کلت ۴۵» را پیشنهاد بدهیم و بگوییم اگر میخواهید در این روزها و در این حال و هوا داستانی با فضای انقلاب ۵۷ بخوانید شک نکنید که این رمان انتخاب خوبی است.
پدر و مادر خانواده فیروزی از اعضای سازمان مجاهدین خلق هستند و مشغول مبارزه با رژیم شاهنشاهی. دستگیری آنها باعث بیسرپناهی پسر و دختر خانواده شده و یکی در خانوادهای مذهبی و انقلابی رشد میکند و دیگری در خانوادهای که پسر ارشدشان از اعضای سازمان مجاهدین است. و این نهایتاً آنها را در دو جبهه مخالف قرار داده و مجبور میکند جوری رفتار کنند که شاید تصورش در ابتدای رمان ممکن نباشد .
تالار پذیرایی پایتخت - محمد علی گودینی
نویسنده در این اثر به وضعیت خانوادههای روستایی بعد از انقلاب سفید و مهاجرت آنان به تهران و شهرهای دیگر پرداخته است و تضادهای فرهنگی و اجتماعی روستائیان و اهالی شهرها را موردبررسی و تحلیل قرار داده و همچنین به نحوه ورود آنان به واقعه 15 خرداد سال 1342 اشاره میکند .
ازآنجاکه تاکنون به بحث شرایط سیاسی و خاطرات افراد در حوادث انقلاب اسلامی پرداختهشده است در کتاب تالار پذیرایی پایتخت، وضعیت افراد جامعه بهصورت جزئی نگرانه بررسیشده و همچنین ماجرای جشنهای 2500 ساله شاه مخلوع از دید یک سرباز آن روز روایتشده است که تا حدود سال 1355 را شامل میشود .
ماجراهای داستان این کتاب از 6 بهمن سال 1341 همزمان با طرح انقلاب سفید آغاز و در خلال آن به جریانهای روابط اربابورعیتی و انقلاب رعیت علیه ارباب اشاره میشود. مهاجرت روستاییها به شهر و مشکلاتی که از این مهاجرت دامنگیر آنها میشود و مسائلی همچون اعتیاد و خواری پذیری در شهرها ازجمله موضوعاتی است که در رمان تالار پذیرایی پایتخت به آنها اشارهشده است .
وقایع این رمان که قبل از 15 خرداد سال 42 شروعشده و وقایع انقلاب را بهطور غیرمستقیم موردتوجه قرار داده پیش از پیروزی انقلاب اسلامی و در سال 53 به پایان میرسد. از منظر نویسنده، کارگران بهعنوان یکی از ارکان اساسی جامعه نقش تعیینکنندهای در شکلگیری پایههای انقلاب اسلامی در زمان حکومت طاغوت داشتهاند .
زغال سرخ - سید حسن حسینی ارسنجانی
موضوع رمان روایت ظلم خوانین قبل از انقلاب است. زورگویانی که دسترنج اهالی روستا را تصاحب میکنند و آن را حق مسلم خود میدانند. داستانی خواندنی راجع به مرگ مشکوک یکی از اهالی روستای سرخآباد به نام اسماعیل که پسرش «شجاع» که شخصیت اصلی ماجراست درصدد شناخت قاتل او برمیآید و در این میان، با جریانات انقلاب و ظلم دستگاه سلطنت و نقش آن در قتل پدرش، آشنا میشود. در زغال سرخ بهراستی میتوان روح عدالتخواهی و مبارزه با دولت خودکامه را در چهرۀ شجاع مشاهده کرد .