کسب وکاری به نام فروش معتادان!

سرویس اجتماعی فردا؛ مجتبی کاوه: در کشور ما که اعتیاد از بزرگترین و پیچیده ترین معضلات اجتماعی است، ترک دادن معتادان شغلی است که عده ای روزی شان را از این راه کسب می کنند اما روزی بعضی از این افراد از مسیرهای نا متعارف و عجیب به دست می آید.

محسن، معتاد 23 ساله در حال بهبودی روز 21 اردیبهشت ماه 94 را که پشت سر می گذارد 8 ماه و 17 روز است لب به مواد مخدر نزده، اما این که در روزهای آینده هم پاکی خود را حفظ کند در ابر غلیظی از ابهام است. خودش می گوید: تا حالا نتوانستم یک سال پاک بمانم و همیشه قبل از یک سال پاکی، پایم به کمپ ها باز شده . او یکی از هزاران معتادی است که با نیت ترک کردن به کمپ ها می روند اما نمی توانند پاک بمانند و سر و کارشان دوباره و چند باره به کمپ می افتد.

کسب و کار صاحبان کمپ سکه است

«اسمی از من به میان نیاورید اما کار و کاسبی صاحبان کمپ سکه است.» این جمله را صاحب یک کمپ ترک اعتیاد غیر مجاز به خبرنگار «فردانیوز» بیان کرد و افزود: این روز ها فقط کمپ های غیرمجاز نیستند که معتاد را اجباری به کمپ می آورند. مجازها هم این کار را می کنند، فقط معرف یا خانواده معتاد باید هزینه اش را همان اول کار به طور کامل بپردازد. وی در مورد علت رونق کسب و کار صاحبان کمپ گفت: طبق تجربه من، معتادان بسیار کمی هستند که با اولین بار مراجعه به کمپ ترک می کنند و از هر 10معتادی که به کمپ می آید 7 نفر آنها برای بار دوم و 5 معتاد برای بارهای بیشتر از دوم به کمپ برمی گردند. در کمپ برای هر معتاد طی مدت 21 روز چیزی حدود 100 هزارتومان با احتساب تمام مخارج متفرقه، هزینه می شود و مبلغی که از آنها دریافت می شود در کمترین حالت 5/2 برابر آن یعنی 250 هزارتومان است. کمتر کار و کاسبی در شرایط امروز کشور ما چنین بازدهی خوبی دارد!

معتاد فروشی؛ یک کاسبی جدید! این صاحب کمپ در ادامه گفت: کار به جایی رسیده که برخی افراد معتادان را گیر می اندازند و آنها را به ما صاحب کمپ ها می فروشند. وی توضیح داد : ما معتاد را از این افراد می گیریم و به خانواده اش زنگ می زنیم و می گوئیم فرزند یا برادر یا شوهر شما در کمپ است. اگر هزینه اش را بدهید ما معتادتان را بستری می کنیم و ترکش می دهیم. در 50درصد موارد خانواده ها - به امید ترک اعتیاد بستگانشان یا حداقل برای این که مدتی از مزاحمت فرد معتاد دور باشند - هزینه نگهداری این فرد را می پردازند و ما هم درصدی از آن را به فردی که معتاد را به ما فروخته می دهیم. محسن که در ابتدای این گزارش از او نام بردیم یکی از افرادی است که تجربه فروخته شدن به کمپ غیرمجاز را دارد.

سوء استفاده از خانواده های افراد معتاد به بهانه ترک دادن آنها

وی در توضیح تجربه اش به «فردانیوز» گفت: یک روز برای تهیه پول مواد در حال خالی کردن صندوق صدقات بودم که دو نفر لباس شخصی مرا گرفتند و به زور سوار ماشین کردند. آنها قوی هیکل بودند و من با آن حال و روز خرابم نمی توانستم در مقابلشان مقاومت کنم. بعد مرا به کمپی در حاشیه شهر بردند. صاحب کمپ به من گفت اگر کس و کاری داشته باشم که سنت (هزینه) ترک مرا بدهد همانجا ترکم می دهد وگرنه رهایم می کند که هرجا خواستم بروم. اول گفتم رهایم کند بروم دنبال بدبختی خودم اما بعد که بیشتر با من حرف زد راضی شدم و شماره موبایل برادرم را دادم. برادرم قبول کرد 400 هزارتومان بابت هزینه 21روز نگهداری و ترک من بدهد. محسن و چند نفر دیگر از معتادانی که تجربه حضور این چنینی در کمپ را داشتند و برای تهیه این گزارش با آنها گفتگو کردیم نتوانسته بودند بعد از خروج از کمپ پاکی خود را حفظ کنند.دکتر محسن روشن پژوه معاون پیشگیری و درمان اعتیاد سازمان بهزیستی ضمن تائید کسب درآمد برخی افراد از طریق فروش معتادان به کمپ های غیرمجاز،گفت: ابعاد این موضوع هنوز برای ما روش نیست و باید در این زمینه کار تحقیقی بیشتری انجام دهیم. وی سوء استفاده از اعتیاد معتادان را غیرقابل قبول دانست و افزود: این که عده ای به بهانه ترک دادن معتادان آنها را بر خلاف قوانین و مقررات به مراکز غیرمجاز ببرند و خانواده وی را در برابر عمل انجام شده قرار دهند نوعی سوء استفاده از خانواده های افراد معتاد است و نمی تواند نتیجه مطلوبی در راستای بهبودی معتادان در پی داشته باشد و لازم است مرجع ذی صلاح قانونی با این موضوع برخورد کنند.

کمپ چه سرزمینی است؟

کمپ، طبق قانون تاسیس مراکز بهبودی از اعتیاد به مرکزی اطلاق می‌ شود که توسط NGO هایی که در راستای اهداف سلامت و خدمات اجتماعی فعالیت می کنند تشکیل می شود و این مراکز با کسب مجوز از سازمان بهزیستی و تحت نظارت این سازمان معتادان خواهان بهبودی را 21 تا 28 روز تحت مراقبت قرار می دهند. مطابق این قانون رویکرد اصلی مراکز اقامتی بر مشارکت معتادان بهبودیافته متمرکز است. روی کاغذ این مراک، باید با مراکز درمان اعتیاد تحت نظارت سازمان یا پزشک دوره دیده مورد تایید سازمان در جهت کمک و همکاری (غربالگری، نظارت بر سم زدایی بدون دارو) و ارایه خدمات تخصصی در مواقع لزوم و نظارت بیشتر بر خدمات خود در ارتباط مستمر و نزدیک باشند. اما این ها که برشمردیم عبارتهای زیبایی است که توسط قانون گذار نوشته شده است . در عمل آنچه کمپ ها هستند با این عبارات زیبا تفاوت چشمگیری دارد.

توهین و کتک به جای تغذیه و بهداشت

علیرضا معتاد در حال بهبودی با 4 ماه پاکی، که تا امروز حضوردر 11 کمپ را در نقاط مختلف پایتخت تجربه کرده است، کمپ را گداخانه و سرزمین بی رحمی ها می داند و می گوید: در کمپ هایی که من تا امروز دیدم، هیچ پزشک یا فردی که تخصص مرتبط با پزشکی و پرستاری داشته باشد حضور ندارد. بازدید و کنترلی از طرف بهزیستی، وزارت بهداشت یا نیروی انتظامی یا اصلا نیست یا فقط یک نگاه سرسری به قسمتهای مختلف کمپ است بدون این که تذکر جدی در مورد رعایت نشدن بهداشت، کافی نبودن تغذیه و مطابق قانون نبودن وضع کمپ به مسئولان کمپ داده شود. وی در مورد ارائه خدمات معتادان بهبود یافته در این مراکز و مشارکت آنها در بهبودی معتادان خواهان بهبودی گفت: مسئول کمپ یک یا چند نفر را که چند سال از پاکی آنها گذشته است و هیکل درشت و اخلاق خشنی دارند، مامور کنترل نظم می کند و آنها هم هرجور که دلشان بخواهد با معتادان برخورد می کنند. به گفته این فرد در کمپ اگر از کثیف بودن محیط یا بوی تعفن یا کمبود غذا شکایت داشته باشی جوابت یا توهین و تحقیر است یا مشت و لگد. بررسی های میدانی خبرنگار «فردا» از تعداد زیادی از معتادانی که فضای کمپ ها را تجربه کرده اند نیز موید گفته های این فرد بود.

کمپ مجاز ، غیر مجاز و اجباری!

کمپ انواع و اقسام دارد که کمپ مجاز، کمپ غیر مجاز و کمپ اجباری از انواع مرسوم آن هستند. کمپ مجاز که جوازش را از بهزیستی می گیرد معمولا یک چاردیواری با تعدادی اتاقک ، کانکس و چادر است که معتادان خواهان بهبودی باید دوره 21 روزه را در آن غرنطینه باشند. وضع بهداشت و تغذیه دراین کمپ ها کمی بهتر از همتایان غیرمجازشان است. کمپ غیرمجاز هر جایی می تواند باشد؛ یک خانه متروکه در حاشیه روستا یا شهر، یک گاوداری متروکه یا کارگاه و سوله ای که فعالیت و کاری در آن جریان ندارد و هرجای دیگری که بتوان تعدادی انسان را در آن برای مدتی زندانی کرد!

برخورد جدی با معتادی که حرف گوش نمی کند!

برای درک این که کمپ اجباری چیست با راهنمایی یک معتاد در حال بهبودی با مسئول یکی از این کمپ ها تماس گرفتیم. وی به ما گفت: در برابر 700 هزار تومان شبانه یا در هر زمانی که ما به او و تیمش اعلام کنیم بر سر معتادی که معرفی کنیم آوار می شوند و او را با زور و اجبار به کمپ می آورند! او به ما تضمین داد اجازه نمی دهد طی 21 روزی که از این معتاد نگهداری می کند از کمپ فرار کند یا مواد مصرف کند و اضافه کرد: معمولا وقتی معتادان را اجباری به کمپ می آوریم ، در هنگام آوردن و طی 24 ساعت اولی که محیط جدید را تجربه می کنند مجبوریم با کتک زدن شرایط جدید را به آنها بفهمانیم. اگر بیمارتان حرف گوش باشد دیگر تا پایان دوره مشکلی به وجود نمی آورد و همان برخورد جدی اول برایش کافی است. اما اگر حرف گوش نکند یا در برابر مسئولان کمپ سرکشی کند مجبوریم باز هم با او برخورد جدی داشته باشیم! این فرد بعد از چانه زدن های ما حاضر شد معتاد یا به قول خودش بیمار ما را با 400 هزارتومان به صورت اجباری به کمپ ببرد ضمن این که گفت هیچ تضمینی برای پاک ماندن این افراد یا کسانی که با تمایل خودشان به کمپ می آیند بعد از پایان دوره 21 روزه وجود ندارد.

شرکت در جلسات NA روش رایگان بهبودی از اعتیاد

معضل فروش معتادان یا هر معضل و سوء استفاده دیگری که در اثر ابتلا به بیماری اعتیاد برای معتادان به وجود می آید جزو مسائل اجتماعی محسوب می شود که معتادان گمنام در مورد آن اظهار نظری ندارد. مسئول اطلاع رسانی انجمن معتادان گمنام ایران که برای رعایت سنت های این تشکل از اظهار نام خود خودداری کرد، با بیان این مطلب به «فردانیوز» گفت: انجمن معتادان گمنام بدون در نظر گرفتن سن، نژاد، مذهب، جنسیت و دارایی و نداری اشخاص آماده کمک به بهبودی آنها از بیماری اعتیاد است و تجربه گروهی این انجمن نشان داده است افرادی که به طور مرتب در جلسات شرکت می کنند، پاک می مانند. وی در مورد هزینه شرکت در جلسات انجمن معتادان گمنام گفت: شرکت در این جلسات هزینه ای ندارد و کاملا رایگان است. مسئول اطلاع رسانی انجمن معتادان گمنام در مورد راهکار بهبودی از معضل خانمان سوز اعتیاد گفت: ضمن احترام به روش های حرفه ای ترک اعتیاد، پیشنهاد انجمن معتادان گمنام به معتادانی که تمایل به بهبودی دارند، شرکت مرتب در جلسات NA است و صدها هزار معتاد بهبود یافته در انجمن معتادان گمنام عملی و موثر بودن این برنامه را نشان می دهد. در عین حال انجمن معتادان گمنام روش های دیگر بهبودی از اعتیاد را تائید یا رد نمی کند. / مجتبی کاوه