دورهمی شکموها/ من فلانی هستم: یک پرخور!

سرویس اجتماعی فردا؛ مجتبی کاوه: من از هرچه ترازو در این دنیاست، رنجش دارم. شب ها، کابوس پله و خیابان شیب دار می بینم. زیاد جلوی آینه نمی روم و وقتی می روم خودم هم از بزرگی جسمم و از چاقی اندامم تعجب می کنم. گاهی از دیدن خودم در آینه ترس برم می دارد.هیچ وقت نتوانستم لباس هایی را که دوست دارم، بپوشم. از وقتی یادم می آید بهترین صفتی که به من داده اند «تپل» بوده و «خیکی» و «گامبو» و «چاقالو» صفت های دیگری بوده که مثل نقل و نبات نثارم شده. مشتری پر و پا قرص سایزبزرگ فروشی ها هستم و رستوران ها، ساندویچ و پیتزا فروشی ها، جیگرکی ها، طباخی ها، فلافلی ها، بستنی فروشی ها و قنادی ها پاتوق های همیشگی ام هستند.

من فلانی هستم: یک پرخور!

بارها و بارها رژیم گرفتم و لاغر شدم اما وسوسه خوردن رهایم نکرد؛ تابه خودم آمدم دیدم وزنم برگشته سرجای قبل و حتی بیشتر شده. از دکتر تغذیه، از خاله و عمو و دایی و دوست و آشنا و همسایه دستور غذایی گرفتم. تحت نظر پزشک متخصص، قرص چربی سوز خوردم. زیر نظر مربی، ورزش کردم اما آن کسی که هم رژیم دارد و هم نصفه شب ها دور از چشم همه سر یخچال است، آن کسی که کشوی میز کارش پر از خوراکی است، آن کسی که معده اش مملو از غذاست اما نمی تواند قاشق و چنگال را رها کند و ... . او، من هستم. من فلانی هستم: یک پرخور!

انزوا و سکته قریب الوقوع نتیجه پرخوری بی اختیار

خانم (ف) که از حدود 5 سال پیش با انجمن پرخوران گمنام آشنا شده است در مورد بیماری پرخوری بی اختیار و تجربه حضورش در جلسات ( OA ) به «فردانیوز» می گوید: از همان بچگی پرخوری من شروع شد و وقتی اول راهنمایی بودم هیکلم از تمام هم کلاسی ها و حتی معلم ها و پرسنل مدرسه درشت تر بود. به خاطر بزرگی هیکل، زود شوهرم دادند و کودکی ام را با خودم خانه شوهر بردم در حالی که از زندگی زناشویی چیزی بلد نبودم. همه ترس ها، هیجان ها، تنهایی ها و سرخوردگی هایم را با آشپزی و خوردن برطرف می کردم. کیلوهای وزن اضافه، زندگی را بر من سخت و سخت تر می کرد و متلک ها و کنایه های آشنایان و غریبه ها آزارم می داد اما نمی توانستم خوردنم را کنترل کنم. چند بار رژیم گرفتم اما شکست خوردم و از کنترل خوردن و وزنم مایوس شدم. منزوی شدم. به هیچ مجلسی نمی رفتم چون واقعا از این که دائما به دیگران بگویم چرا با این وزن سنگین رژیم نمی گیرم خسته شده بودم. به علاوه لباس دلخواه برای ظاهر شدن در اجتماع نمی توانستم بپوشم و هر چه می پوشیدم به تنم زار می زد. بارداری به چاقی ام دامن زد و بعد از به دنیا آمدن فرزندم افسرده تر از قبل شدم. از دیدن خودم در آینه گریه می کردم اما هنوز اشکم خشک نشده قاشق توی دستم بود و در حال خوردن بودم. دکترها به من گفتند: اگر وزن کم نکنی به زودی سکته می کنی و مفصل هایت هم در حال از بین رفتن است اما هیچ کاری از من ساخته نبود.

با خود واقعی ام آشتی کردم

در چنین اوضاع وخیمی بودم که یکی از آشنایان به من گفت در فرهنگسرای محله شان جلساتی هست که به درد من می خورد. با بی رغبتی و ناباوری با جلسات ( OA ) رفتم. در اتاقی که جلسه برگزار می شد دنبال ترازو می گشتم اما ترازویی آنجا نبود! با حضور در جلسات متوجه شدم من از یک بیماری رنج می برم که پرخوری عجیب و غریبم از عوارض آن بیماری است. اساس ناخوشی من از نواقصی است که نادیده گرفتن آنها مرا به پرخوری می کشاند. با حضور مداوم در جلسات این انجمن بیش از 30 کیلو وزن کم کردم اما چیزی که اینجا پیدا کردم کاهش وزن نبود. من اینجا خودم را پیدا کردم؛ شخصیت واقعی خودم که سال ها فکر می کردم به اندازه کافی خوب و دوست داشتنی نیست اما این ها ساخته های ذهن من بود و حقیقت چیز دیگری بود.من اینجا در کنار کسانی که همدرد من بودند و از پرخوری به عجز رسیده بودند، با خودم آشتی کردم.

پیوند ناگسستنی من و قاشق!

آقای(م) که از 3 سال پیش، پایش به جلسات انجمن پرخوران گمنام باز شده است در گفتگو با «فردانیوز»، مشکلش را این طور توصیف می کند: سال های سال از پرخوری و اضافه وزن رنج می بردم اما هر کس به من می گفت تو پرخوری، ازش می رنجیدم و فاصله می گرفتم. یا این که می خندیدم ومی گفتم : تو به من میگی چاق؟ هنوز داداشمو ندیدی! 157 کیلو وزنم بود؛ زانو درد، کمر درد، قلب درد، معده درد و هزار تا درد دیگر امانم را بریده بود اما می گفتم مارلون براندو با 200 کیلو وزن راحت زندگی می کرد، چرا من نکنم؟! دیابت و کبد چرب و حتی یک سکته قلبی هم نتوانست پیوند من و قاشق را از هم جدا کند. 9 بار رفتم خواستگاری و هر بار جواب شنیدم : من و شما مثل فیل و فنجان هستیم! خوردن تنها چیزی بود که به من جواب می داد تا این که خوردن هم برایم عذاب آور شد.

امید و تجربه ات را با یک پرخور دیگر مشارکت کن

چون بارها در رژیم گرفتن شکست خورده بودم دنبال راه دیگری می گشتم که یک روان شناس، انجمن ( OA ) را به من معرفی کرد. ( OA ) زندگی مرا عوض کرد. اینجا یاد گرفتم که اگر دروغگو و ریاکار و طمع کار باشم برای آرام نگه داشتن خودم چاره ای جز پرخوری ندارم. ایجا یاد گرفتم که اگر خدا را از زندگی ام کنار بگذارم و خودم را محور همه چیز تلقی کنم، اضطراب و ترس مرا به خوردن بی رویه وادار می کند. اینجا به من رژیم غذایی ندادند و پولی را هم که متخصصان تغذیه بابت ویزیت و دارو از من مطالبه می کردند اینجا از من نخواستند، فقط گفتند امید و تجربه ات را با یک پرخور دیگر مشارکت کن تا او هم مثل تو از بیماری اش رها شود و از زندگی اش بدون اجبار به خوردن بی اختیار، لذت ببرد.

انجمن پرخوران گمنام در ایران 10 ساله شد

جمعه - 10 مهر ماه 1393 - سالن اجتماعات فرهنگسرای اندیشه واقع در بوستان هلال احمر شاهد برپایی همایشی متفاوت بود؛ نشستی به مناسبت ده سالگی راه اندازی و فعالیت انجمن پرخوران گمنام در ایران. پرخوران گمنام ( OA ) ، تشکلی غیردولتی مرکب از زنان و مردانی است که به طور مرتب گرد هم می آیند و تجربیات، امیدها و باورهایشان را در اختیار یکدیگر می گذارند تا از این طریق بتوانند بر مشکل مشترکشان که بیماری پرخوری بی اختیار است، غلبه کنند. مسئول اطلاع رسانی انجمن پرخوران گمنام که به دلیل رعایت سنت های حاکم بر ( OA ) از ذکر نام خود پرهیز کرد در توضیح فعالیت های این انجمن به «فردا»، گفت: ما افراد مبتلا به بیماری پرخوری بی اختیار، آن قدر گشتیم و گشتیم تا سرانجام در ( OA ) راه بهبودی از این بیماری را پیدا کردیم. بعد از سال ها ناکامی، احساس گناه و شکست های مکرر در کنترل خوردن و وزن اکنون راه حلی داریم که برایمان کار می کند. راه حل ما یک برنامه 12 قدمی ساده است که با پیروی از آن تاکنون هزاران پرخور بی اختیار، خوردن بیمارگونه شان را متوقف کرده اند.

رژیم، سنجش وزن و داروی جادویی برای لاغری نداریم

وی افزود: در OA برنامه رژیم غذایی، تمرین های ورزشی، سنجش وزن و هیچ داروی جادویی وجود ندارد. آنچه ما پیشنهاد می کنیم بسیار فراتر از این چیزهاست؛ ما نیروی شفا دهنده عشق را یافتیم و آن را با کسانی که همچون ما خواهان آن بودند سهیم شدیم. اگر فکر می کنید شما هم مثل ما یک پرخور بی اختیار هستید به خودتان شانس بهبودی با امتحان کردن برنامه OA را بدهید. برنامه بهبودی ساده ای که ما بی هیچ درنگ آن را معجزه آسا می نامیم. ما اطمینان داریم آنچه برای ما کار کرده است برای شما هم کار خواهد کرد. اعضای انجمن پرخوران گمنام آرزو دارند بتوانند برای کسانی که از بیماری پرخوری بی اختیار رنج می برند کمکی فراهم کنند و از کسانی که زمینه ساز این کمک باشند سپاس گذار خواهند بود.

شرکت در جلسات رایگان است

نکته ای که مایلیم بر آن تاکید کنیم این است که حضور در جلسات OA کاملا رایگان است و ما هیچ گونه حق عضویتی از اعضا دریافت نمی کنیم. همچنین OA از نظر مالی یا تشکیلاتی به هیچ ارگان، سازمان و فرد دولتی یا خصوصی وابسته نیست و کلیه هزینه های این تشکل از کمک های داوطلبانه اعضاء تامین می شود. مسئول اطلاع رسانی انجمن پرخوران گمنام در پایان خاطرنشان کرد: شرکت در جلسات OA برای همه افراد فارغ از سن، مذهب، نژاد و جنسیت آزاد است و هر کس به حضور در این جلسات تمایل دارد می تواند برای دریافت اطلاعات تکمیلی به سایت oair.ir مراجعه نماید و یا با شماره های 09109796125، 09109796123، 09109796130 و 09194521200 تماس حاصل کند تا خدمت گذاران کمیته روابط عمومی انجمن پرخوران گمنام، آدرس و زمان نزدیک ترین جلسه را در اختیارش قرار دهند.

علل عمیق و پیچیده روانی موجب اختلال در خوردن

دکتر توران سجادی روانپزشک و روان کاو در مورد علل و ریشه های روانی پرخوری به «فردانیوز» گفت: پرخوری یا چیزی که از آن به عنوان بیماری پرخوری بی اختیار نام برده می شود در علوم روان شناسی و روان پزشکی زیرمجموعه اختلالات خوردن قرار می گیرد و این اختلال، مانند بسیاری از رفتارهای افراطی دیگر صرفا یک رفتار تغذیه ای نادرست نیست بلکه ریشه های عمیق و پیچیده ای در افکار، احساسات و باورهای منفی فرد دارد. اتفاقات دوران کودکی و زمینه های ژنتیک فرد نیز از ریشه های پرخوری غیرارادی هستند. وی افزود: بیمار مبتلا به پرخوری بی اختیار، به صورتی غیر ارادی در مواجهه با هیجانات منفی و حتی مثبت زندگی به جای درک درست این هیجانات و ایجاد یک الگو و مکانیسم رفتاری سالم برای روبرو شدن با آنها، به غذا خوردن پناه می برد و این کار چنان به الگوی رفتاری وی تبدیل می شود که کنترلی بر خوردن خود نمی تواند اعمال کنند. پرخوری به طور موقت احساس ترس، درماندگی، خشم، افسردگی، کمبود عزت نفس، کمبود محبت و بسیاری از احساسات منفی را در فرد مبتلا از بین می برد اما تمام این احساسات منفی با تداوم پرخوری با شدت بیشتری رشد می کنند و فرد را از ارتباط منطقی با واقعیت های زندگی باز می دارند.

گروه درمانی آثار و نتایج مثبتی دارد

این روانپزشک و روان کاو، با اشاره به شکل گیری تلاش هایی برای گروه درمانی بیمارانی که بیماری آنها ریشه های روانی دارد، اظهار کرد: برگزاری جلسات گروه درمانی توسط NGO های مردمی برای کنترل رفتارهای افراطی - همچون خشم، پرخوری و غیره - در جهان سابقه ای بیش از نیم قرن دارد و در کشور ما نیز طی یک دهه اخیر این تلاش ها شتاب زیادی به خود گرفته است. به طور مشخص، نشست هایی که در آن افرادی که به بیماری پرخوری خود اذعان دارند گرد هم می آیند و تجربیات و احساسات خود را با یکدیگر به مشارکت می گذارند بی تردید اثرات درمانی دارد. این آثار مثبت که در کشورهای پیشرفته مورد مطالعه و تایید مراکز علمی قرار گرفته است، در ایران نیز می تواند مثمر ثمر باشد.

خسارت های سنگین اقتصادی و اجتماعی پیامد معضل پرخوری

دکتر اکبرزارع پزشک و متخصص تغذیه بر این باور است که درمان های روانی مکمل رژیم های غذایی و روش های تغذیه ای هستند و رواج جلسات گروه درمانی می تواند به بهبود وضعیت تغذیه و سلامت افراد مبتلا به پرخوری کمک کند.

این کارشناس با اشاره به بودجه هنگفتی که همه ساله در جهان صرف درمان بیماری های ناشی از پرخوری و چاقی می شود به «فردا»، گفت: شاید رسیدن به اجماع برای تعریف پرخوری کمی دشوار باشد اما به هر حال چاقی که عارضه اصلی پرخوری است پنجمین عامل مرگ زودرس در جهان به شمار می رود. افراد چاق حدود 7 سال و افراد بسیار چاق حدود 10 سال کمتر از افراد دیگر عمر می کنند. آخرین تحقیقات نشان دهنده این است که بیش از 8 درصد مرگ و میرها در اروپا و آمریکای شمالی بر اثر چاقی است. در ایران نیز بر اساس آمار اخیر وزارت بهداشت ۳۸۰ هزار نفر از مردم بر اثر چاقی و بیماری‌های ناشی از آن جان خود را از دست می ‌دهند. اگر لطمه ای را که بر اثر تلفات و بیماری های افراد چاق به اقتصاد کشورمان وارد می شود در کنار هزینه های درمانی این بیماری ها قرار دهیم ضرورت توجه به این معضل بیش از پیش مشخص می شود و تازه این جدا از هزینه های اجتماعی این معضل است.

به جای تمرکز به عقربه ترازو، ریشه های پرخوری را دریابیم

این در حالی است که در مورد علت العلل چاقی یعنی پرخوری اقدام درمانی مناسب و جامع که دربرگیرنده تمام جوانب این معضل باشد، نداریم و تلاش ها بیشتر از آن که به زیربناهای این معضل یعنی آنچه که موجب پرخوری می شود متمرکز باشد به برطرف کردن عوارض آن یعنی کاهش وزن معطوف است. در واقع ما به جای آن که به انسانی که از بیماری پرخوری رنج می برد توجه کنیم نگاهمان به عقربه ترازویی که این فرد روی آن ایستاده، خیره مانده است! فعالیت تشکل هایی همچون پرخوران گمنام در کشورمان اتفاق مثبتی است که باید آن را به فال نیک بگیریم تا ریشه های پرخوری و کلیه رفتارهای افراطی هم همچمون عوارض و نتایج آنها مورد درمان قرار گیرد و در آینده شاهد جامعه سالم تری باشیم.