آژانس: از فناوری‌های جدیدتری برای بازرسی از ایران برخورداریم

خبرگزاری فارس: یک مقام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، روز پنجشنبه تصریح کرد ایران مانعی در برابر استفاده این نهاد بین‌المللی از ابرازهای پیشرفته برای انجام بازرسی‌های تحت «برجام» از تأسیسات هسته‌ای ایران ایجاد نکرده است. «ترو واریورانتا»، معاون مدیر کل اداره پادمانی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در گفت‌وگو با نشریه فارن‌پالیسی گفت: «در حال حاضر، ما فناوری‌هایی که مورد نیازمان است را مستقر داریم.» به نوشته فارن‌پالیسی، این مقام افزود، ایران اجازه استفاده آژانس از دوربین‌های پایش نسل بعدی را داده است. «واریورانتا» در ادامه گفت که توافق هسته‌ای به بازرس‌های آژانس اجازه استفاده از تجهیزات نظارت بی‌وقفه (real-time) بر غنی‌سازی را جهت حصول اطمینان از نبود فعالیت‌های غنی‌سازی بالای 3.67 درصد، می‌دهد. نشریه فارن‌پالیسی اظهارات آقای «واریورانتا» را در گزارشی منعکس کرده که به مقایسه بازرسی‌های آژانس از برنامه هسته‌ای عراق بعد از جنگ سال 1991 خلیج فارس و بازرسی‌های فعلی از برنامه هسته‌ای ایران می‌پردازد. فارن‌پالیسی، به سرکشی‌های آژانس در دهه 1980 از تأسیسات هسته‌ای عراق اشاره کرده، اما می‌افزاید بازرسان این نهاد بین‌المللی به دلیل فریبکاری‌های دولت عراق هرگز نتوانسته بودند به ماهیت تلاش‌های بغداد برای دست‌یابی به توانمندی‌های لازم برای ساخت سلاح‌های هسته‌ای پی ببرند. تجربه عراق، امروز - چنانکه فارن‌پالیسی می‌نویسد - بر ذهن مقام‌های آژانس که وظیفه خطیر راستی‌آزمایی از پایبندی ایران به سند «برجام» به آنها واگذار شده، سایه افکنده است. «واریورانتا»، در مصاحبه با فارن‌پالیسی به مقایسه توانمندی‌های آژانس در آن زمان با زمان حال پرداخته است. او می‌گوید: «ابزارهایی که (در آن زمان) ما داشتیم برای کشف فعالیت‌های اعلام‌نشده کافی نبود.» به گفته این مقام آژانس، این نهاد بین‌المللی از آن زمان، به فناوری‌های تازه‌ای مانند نمونه‌برداری‌های محیطی و تحلیل‌های تصاویر ماهواره‌ای برای کشف برنامه‌های مخفیانه هسته‌ای مجهز شده است. نشریه فارن‌پالیسی، در توضیح بیشتر می‌افزاید، پروتکل الحاقی که ایران به موجب سند «برجام» به اجرای آن متعهد شده است به آژانس اختیار انجام بازرسی‌هایی به مراتب شدیدتر و سرزده‌تر از عراق را می‌دهد. به گزارش فارس، منظور از بازرسی‌های عراق، سرکشی‌هایی است که بین سال‌های 1991 تا 1999 تجت برنامه‌ای موسوم به «آنسکام» از برنامه سلاح‌های کشتار جمعی عراق به عمل آمد. «آنسکام»، سرواژه‌ای متشکل از حروف ابتدایی «کمیسیون ویژه سازمان ملل» (United Nations Special Commission) است. مدت کوتاهی بعد از آغاز آن، فاش شد این برنامه، ابزار دست جاسوسی‌های غرب از عراق قرار گرفته است. «اسکات ریتر»، از بازرسان ارشد آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در عراق، سال 1999 فاش کرد دستگاه‌های اطلاعاتی آمریکا و انگلیس با نفوذ به برنامه «آنسکام» از اطلاعات آن برای بمباران تأسیسات نظامی عراق استفاده کرده‌اند. فارن‌پالیسی در گزارش روز چهارشنبه می‌نویسد: «به طور خلاصه، آژانس اکنون، نسبت به هر زمان دیگر ابزارهای بیشتری برای ضمانت پایبندی ایران به وعده‌هایش دارد، اما یک مانع هست: ایران باید تأیید کند آژانس از کدام فناوری‌ها می‌تواند استفاده کند.» «برجام» ماده‌ای مبنی بر اجازه به آژانس برای استفاده از «فناوری‌های مدرن» دارد، اما چنانکه روال مرسوم بازرسی‌های آژانس در سایر کشورها است، تهران و آژانس باید به طور دقیق، ساز و کارهای اینکه کدام فناوری‌ها در کجا نصب می‌شوند را تعیین کنند. در همین رابطه است که «واریورانتا»، چنانکه در بالا اشاره شد به فارن‌پالیسی گفته آژانس با ممانعتی از طرف ایران برای انجام فعالیت‌های بازرسی از تأسیسات هسته‌ای رو به رو نشده است. یک مقام ارشد در وزارت انرژی آمریکا هم در همین خصوص با فارن‌پالیسی گفت‌وگو کرده است. او از اظهارنظر درباره اینکه آیا ایران به بازرسان آژانس اجازه استفاده از فناوری‌های لازم را داده خودداری کرد اما گفت مقام‌های آمریکایی سعی دارند اطمینان حاصل کنند که آژانس از ابزارهای مورد نیاز برای انجام فعالیت‌هایش در ایران برخوردار است و رایزنی‌ها در زمینه استفاده از این فناوری‌ها ادامه دارد. آژانس هم‌اکنون 24 ساعت روز در تمام روزهای هفته در ایران بازرس دارد، اما «واریورانتانا» درباره تعداد آنها اظهارنظر کرد. او گفت آژانس مایل است تعداد بازرس‌ها را مبهم نگاه دارد.