سرمایه‌گذاری در ایران دشوار است

خبرگزاری فارس: اندیشکده «شورای آتلانتیک» در یادداشتی به قلم «متیو کرونیگ» به تاثیرات منفی و مثبت سیاست‌های آتی ایران و آمریکا بر توافق هسته‌ای اشاره کرد.

در این یادداشت آمده است: هفته گذشته «روز اجرای» برنامه جامع اقدام مشترک یا همان توافق هسته‌ای ایران رسما اعلام شد. با آغاز عملی توافق، ایران همانند بسیاری دیگر شاهد لغو تحریم‌ها خواهد بود. «رادیوی عمومی ملی» در این خصوص گزارش داد: «هم‌اکنون که تحریم‌های سازمان ملل علیه جمهوری‌اسلامی لغو شده، شرکت‌های اروپایی و آسیایی زیادی آماده هجوم به بازارهای ایران هستند.»

این درحالی است که واقعیت پیچیده‌تر بوده و شامل تنش‌های احتمالی آتی در اجرای توافق می‌باشد. بسیاری از شرکت‌ها مشتاق ورود به بازار بزرگ، پیچیده و جذاب ایران برای سرمایه‌گذاری خارجی هستند. از سوی دیگر، برخی شرکت‌ها نیز محتاط بوده و دلایلی روشن برای سرمایه‌گذاری اموال خود در خارج از ایران دارند؛ دست‌کم برای اکنون.

احتمال بازگشت تحریم‌های بین‌المللی یکی از نگرانی‌های دسته دوم سرمایه‌‌گذاران است. ایالات‌متحده از هم‌اکنون اعمال تحریم‌هایی علیه برنامه موشکی بالستیک، حمایت از تروریسم و نقض حقوق بشر ایران را تهدید و حتی تصویب کرده است. گرچه تحریم‌های پیشین مرتبط با فعالیت‌های هسته‌ای با کاهش همراه بوده اما این وضعیت (تهدید و تصویب تحریم‌های جدید) می‌تواند تا حدود زیادی بر جذب سرمایه‌گذاری در داخل ایران تاثیرگذار باشد.

بعلاوه اینکه همواره این احتمال وجود دارد که ایران تعهدات خود طبق «برجام» را انجام ندهد و سازوکار بازگشت تحریم‌های بین‌المللی با وسعت بیشتری نسبت به قبل وارد عمل شود. همچنین حضور رییس‌جمهور دیگری در کاخ‌سفید نیز بقای توافق را تهدید می‌کند. نامزدهای ریاست‌جمهوری آمریکا از حالا وعده لغو توافق و اعمال تحریم‌هایی چندجانبه ضدایران را داده‌‌اند.

حتی اگر رییس‌جمهور بعدی نیز نتواند توافق را لغو کند، اعمال تحریم‌های ثانویه قادر است عملا شرکت‌های خارجی را مجبور به انتخاب میان تجارت با ایران یا تجارت با آمریکا نماید. در حال حاضر یک سرمایه‌گذاری کلان در ایران شانس 50 درصدی برای موفقیت دارد و تجارتی پرمخاطره محسوب می‌شود که هرکسی مایل به تجربه آن نیست. بسیاری از مدیران تجاری آمریکا و سایر نقاط دنیا در اظهارنظرات خود درباره سال‌های گذشته، برای حضور عجولانه در بازار ایران ابراز نگرانی می‌کنند.

در حالی که هیچ شکی در سودآوری بازاری نو و پررونق همچون بازار ایران وجود ندارد، اما هنوز هم برخی تجار ترجیح می‌دهند صبر کرده و از اینکه همه چیز در راستای تامین امنیت سرمایه‌های آنان پیش می‌رود یا نه، اطمینان حاصل کنند. دست‌کم در کوتاه‌‌مدت، ایران شاهد تزریق سرمایه‌گذاری‌های خارجی چشمگیر نبوده و این مساله می‌تواند پیامدهای مهمی بر سیاست‌های آتی ایران و همچنین معامله هسته‌ای داشته باشد.

برای کسانی که در واشنگتن معتقدند آمریکا در جریان توافق هسته‌ای در ازای مزایای ناچیز خود، منافع زیادی را عاید ایران کرده احتیاط در روابطی تجاری بین‌المللی بسیار حائز اهمیت است. جامعه جهانی می‌تواند صادقانه شرایط توافق را بدون ادغام کامل ایران در اقتصاد جهانی به اجرا درآورد و تهران نیز که با هدف لغو تحریم‌ها پا به میز مذاکره گذاشته، شاهد مزایای کمتری خواهد بود.

اگر توافق موجب بهبود سریع در اوضاع اقتصادی ایران نشود، منتقدان معامله مهمات لازم برای حمله هرچه بیشتر به برجام را کسب نموده و حتی حامیان آن نیز ممکن است در موقعیت خود تجدیدنظر نمایند. نهایتا اینکه چنین شرایط بالقوه‌ای موجب تقویت موضع نامزدهای ریاست‌جمهوری آمریکا و البته مخالف توافق با ایران گردد. چنانچه تجارت و سرمایه‌گذاری کمتری طی 12 ماه آینده به ایران وارد شود، رییس‌جمهور بعدی آمریکا آسان‌تر می‌تواند پیچ و مهره‌های برجام را باز کرده و تحریم‌های ضدایرانی را در ژانویه 2017 بازگرداند.

در انتهای این گزارش آمده است: گرچه تاکنون برا حفظ بقای «برجام»، تمرکز بر اجرای تعهدات این توافق توسط ایران بوده طی ماه‌های آینده این تمرکز بر جامعه تجارت جهانی معطوف خواهد بود. برخی این‌گونه استدلال می‌کنند که سیاستمداران و دیپلمات‌ها با حضور در مذاکرات هسته‌ای شهرت خود را در معرض خطر قرار داده و شجاعت به خرج داده‌اند در حالی که موفقیت یا عدم‌موفقیت توافق به اقداماتی کوچک آن هم در بخش‌های ابتدایی بستگی ندارد.