انفجار استانبول، آغاز مرحله جدیدی از برخوردهای امنیتی

ایسنا: این اولین بار نیست که استانبول و ترکیه چنین انفجارهایی را به خود می‌بینند که همگی براساس اعلام رسمی منابع دولتی ترکیه، توسط گروه تروریستی و تکفیری داعش انجام شده است. با توجه به نقش مهم ترکیه در لجستیک داعش و سایر گروههای تروریستی ازجمله جبهه النصره و احرار الشام چه دلیلی وجود دارد که داعش دست به انجام چنین جنایتی در ترکیه بزند؟ بدون شک مردم از خود می‌پرسند چگونه می‌شود تانکرهای داعش در مسیر ترکیه مورد حمله هوایی جنگنده‌های روسیه قرار بگیرند و در همان زمان بمب‌های داعش در استانبول و سایر شهرهای ترکیه منفجر شوند؟ سوال اصلی تر این است که چگونه می‌توان به این تضاد و دوگانگی پاسخ داد؟

قبل از پاسخگویی باید تاکید کرد که داعش به دلیل ساختار تشکیلاتی‌اش از چنین توانی به خصوص در ترکیه که در 5 سال گذشته شاهراه اصلی تردد از جهان خارج به سوریه بوده است برخوردار است اما برای پاسخگویی به این سوالات باید به روند تحولات داخلی ترکیه پرداخت.

در حوزه داخلی اردوغان، رئیس جمهور ترکیه چه اکنون و چه زمانی که نخست وزیر بود همواره از کارت امنیت برای حل چالشهای داخلی بهره می‌گیرد و معتقد است با استفاده از این کارت می‌تواند بر حاکمیت خود استمرار ببخشد. تجربه گولن و احزاب متعدد کردی دلیلی بر این مدعاست. در این میان می‌توان به استفاده از این کارت علیه روزنامه نگارها هم اشاره کرد.

سزگین تانری‌اوغلو، معاون رئیس حزب مردم جمهوری‌خواه در ترکیه یک روز قبل از این انفجار اعلام کرد در سال 2015 میلادی 160 روزنامه نگار دستگیر شده و 800 روزنامه نگار دیگر نیز از کار بیکار شده‌اند. شاید شاخص‌ترین مصداق هم تهدید و دستگیری روزنامه نگارانی است که قبل از انتخابات پارلمانی این کشور تصاویر کمک‌های نظامی دولت ترکیه به داعش را منتشر کردند.

نگاهی به آمار درگیریهای اخیر دولت ترکیه با کردها در جنوب شرقی ترکیه تحلیل دقیق‌تری از اوضاع داخلی این کشور در اختیار مخاطب قرار می‌دهد.

بنا به گزارش‌های بنیاد حقوق بشر ترکیه، حداقل ۶٧ نفر غیر نظامی و اعضاء شاخه جوانان پ ک ک در نقاطی که در آنها حکومت نظامی برقرار بوده کشته شده‌اند. اتحادیه حقوق بشر از ۶٣ مورد اعدام سریع و ۴٣ مورد قتل به دلایل نامعلوم و مرگ ١٠ غیر نظامی خبر داده است. در ٩ ماه اول سال گذشته میلادی، در درگیری‌ها در جنوب شرقی ترکیه، ١٠۵ تن از اعضاء امنیتی ترکیه و ١٠۴ نفر از اعضاء پ ک ک کشته شده‌اند. بنا بر گزارش‌های رسانه‌های طرفدار دولت، ٩٢۵ نفر که اکثر آنان از اعضاء پ ک ک بوده‌اند در فاصله ٢٢ ژوئن و ١۴ اکتبر کشته شده‌اند. در این میان، ٣۶٠٠ نفر در عملیات امنیتی دستگیر شده‌اند که ٨۶۴ نفر از آنان در زندان و در انتظار محاکمه به سر می‌برند. رسانه‌های طرفدار دولت ابائی ندارند که فاش کنند ١۶٩ غیر نظامی که در میان آنان ٧ کودک بوده‌اند به قتل رسیده‌اند.

بحران این کشور با روسیه، عراق و سوریه هم دلیل دیگری بر بحران در ترکیه در سطح خارجی است. از این رو می‌توان درک کرد اردوغان در چنین شرایطی نیاز مبرمی برای همراهی بین‌المللی در راستای کاهش تاثیرات بحرانهای داخلی و خارجی در جایگاه این کشور در منطقه و جهان دارد.

هر موقع چنین اقدامات تروریستی در ترکیه روی داده است استفاده از کارت امنیتی در مراحل بعدی توسط دولت تشدید شده است. روزی که انفجار شهر سوروچ در مرز با سوریه روی داد به بهانه حمله به داعش حملات هوایی به حزب کارگران کردستان ترکیه شروع شد و در کمتر از یک ماه ارتش ترکیه بیش از 400 حمله هوایی سازماندهی کرد که از این تعداد حملات تنها 4 حمله هوایی بر علیه داعش در مرز ترکیه با سوریه صورت گرفت.

وقتی انفجار تروریستی استانبول در میان برگزارکنندگان میتینگ تبلیغاتی حزب خلقهای دمکراتیک روی داد به فاصله چند روز بعد دستگیریهای منزل به منزل شدت یافت و ضمن اینکه صدها فعال سیاسی و روزنامه نگار روانه زندان شدند فضای امنیتی حاکم بر مناطق کردنشین امنیتی‌تر شد.

در تحلیل روابط داعش و ترکیه باید رویدادها را در یک چرخه و مرتبط با همدیگر دید و آنها را از همدیگر جدا نکرد همان تحلیلی که در خصوص روابط عربستان و داعش مصداقیت دارد.

از این رو این رویداد قطعا قبل از اینکه تاوان همراهی اردوغان با داعش باشد ورود به مرحله جدید از فضای امنیتی در ترکیه و حتی منطقه خواهد بود؛ کاری که عربستان بعد از اعدام شیخ نمر به شکل دیگری انجام داد و بر دامنه تنش‌هایش با ایران افزود.