سِرو الکل و قلیانهای شیشهای در رستورانها و سفرهخانهها
گزارشهای متعددی از توزیع قلیان شیشهای در فرحزاد و دربند تا نوشیدنیهای خاص برای مشتریان خاص در رستوران ولنجک و کافی شاپ هفت حوض به گوش میرسد؛ گزارشهایی که هیچکدام تکذیب نمیشوند.
فارس: روز گذشته در صحن علنی شورای شهر تهران تهران مسئله ای مطرح شد که مدتهاست گزارشهایی از آن به گوش میرسید. موضوعی که نه کسی تا به حال آن را تکذیب کرده و نه در مورد آن توضیح داده است. سِرو الکل و قلیانهای حاوی موادمخدر در رستوران ها، کافی شاپها و سفرهخانه های تهران از آن دسته موضوعاتی است که اگر به موقع به ان پرداخته نشود و با آن در نطفه برخورد نشود، بعدها به سختی میتوان در مورد اتن اقدامی کرد. گزارشها حاکی از سِرو الکل در رستورانها و کافی شاپها است. نوشیدنی که اسلام آشامیدن آن را به علت ضررهای زیادی که به انسان میرساند، حرام اعلام کرده و برای آن حَد نیز در نظر گرفته است. بعد از پیروزی انقلاب اسلامی نیز خرید و فروش و شرب الکل و مشروبات الکلی مطابق قانون ممنوع شده و در مورد تجارت و شرب آن قانون مجازاتهایی را در نظر گرفته است. با این وجود اما گویا الکل همچنان در کشور به میزان زیادی در خفا مصرف میشود چنان که معاون بهداشت وزارت بهداشت در آماری که در دیدار با جمعی از فرماندهان ناجا داشته گفته است که سالانه 420 میلیون لیتر الکل در کشور مصرف میشود. خرید و فروش الکل در کشور با توجه به موازین و تعالیم اسلامی ممنوع به شمار میرود و قانون مجازاتهایی برای مصرف کننده، خریدار و فروشنده در نظر گرفته است. نیروی انتظامی سالانه گزارشهایی در مورد کشف انواع مشروبات الکلی ارائه میکند و هر سال از کاهش میزان کشفیات سخن میگوید. سردار زمانیان رئیس پلیس مبارزه با قاچاق کالا و ارز در یکی از نشستهای خبری خود از کاهش 44 درصدی قاچاق مشروبات الکلی خبر داده بود. عرضه آسان مواد الکلی و مخدر در رستورانهای دربند اکنون محمد مهدی تندگویان، عضو کمیسیون معماری و شهرسازی شورای شهر تهران، گفت: دربند، محله هرندی پولدارهای تهران است؛ رستورانهای موجود در این محدوده به پاتوقهایی تبدیل شده که در آنها به راحتی مواد الکلی و مخدر عرضه میشود. وی در دویست و بیست و ششمین جلسه علنی شورای شهر تهران به ارائه گزارشی درباره بررسی معضلات بحرانی رود دره دربند پرداخت و اظهار داشت: رود دره دربند را بهعنوان یکی از معضلات شهر در کمیسیون شهرسازی بررسی کردیم. وی دربند را محله هرندی پولدارهای تهران دانست و ادامه داد: رستورانهای موجود در این محدوده به پاتوقهایی تبدیل شده که در آنها به راحتی مواد الکلی و مخدر عرضه میشود. عضو کمیسیون معماری و شهرسازی شورای شهر تهران با بیان «حتی از بنده برای حضور در این رستورانها دعوت کردند»، تصریح کرد: در این محدوده معضلات فرهنگی و اجتماعی حادی به ویژه در 6 ماه نخست سال وجود دارد علاوه بر این ساخت و سازهای بی رویه و عدم رعایت مسائل بهداشتی در رستورانها نیز مشاهده میشود. شاهدان از سِرو مشروبات الکلی در رستوران و کافیشاپ میگویند علیرضا یکی از افرادی است که عمده روز خود را در کافیشاپهای تهران سپری میکند. او که در اصطلاح کافه گرد خوانده میشود، در کافههای متعدد شهر تهران نوشیدنیهای مختلف را امتحان کرده و میتواند به ما بگوید بهترین اسپرسو، یا فلان نوشیدنی دیگر در کدام کافه سِرو میشود. اما در این میان علیرضا در چند مورد با کافیشاپهایی مواجه شده که نوشیدنیهای خاص برای مشتریان خاص سِرو میکنند. نوشیدنیهایی که از رنگ و بوی آنها میتوان تشخیص داد که نامشان چیست. او برای نمونه به یکی از کافیشاپهای میدان هفت حوض اشاره میکند و میگوید: در این کافه در لیوانهای کوچک که اصلاحاً شات نامیده میشود، مشروبات الکلی برای مشتریان میآورند و با قیمت مناسب و پایین به آنها ارائه میکنند. مهدی نیز از کسانی است که با سِرو الکل در رستورانها مواجه شده است. وی که انسان متدینی است، میگوید: در یکی از رستورانهای ولنجک در حال صرف غذا بودم که متوجه شدم گارسون برای مشتریان نوشیدنیهای خاص آورد. بوی این نوشیدنی آنقدر تند بود که وقتی از کنارم رد شد، متوجه شدم داستان از چه قرار است. وی بالکن این رستوران را مکانی امن برای سِرو مشروبات الکلی دانست و گفت: در این بالکن برای افراد خاص باز می شود و در آن میزهایی چیده شده تا مشتریان خاص، به راحتی مشروب بخورند. قلیانهای حاوی مخدر در فرحزاد منطقه فرحزاد یکی از مناطق پر آسیب پایتخت محسوب میشود. درهای که از ورودی آن چماق دارها محافظت میکنند و در آن قاچاقچیان، زنان و مردان متجاهر حضور دارند. کارتن خوابهای فرحزاد این دره را به محیطی ناامن تبدیل کردهاند محیطی که در جوارش، سفرهخانهها و رستورانهای متعددی بنا شده است. گزارشهای متعدد از خرید و فروش مواد مخدر، حضور زنان و دختران فاسد و شرب خمر از این منطقه تاکنون منتشر شده است. گزارشهایی که ثابت میکند این منطقه یکی از مناطق پر آسیب تهران محسوب میشود، منطقهای که ساکنان آن (رستوراندارها و کارگران آنها) از دوربین فراری هستند و نمی توان با دست داشتن دوربین عکاسی و فیلم برداری به آنها نزدیک شد. فرحزاد و رستورانهای آن محیطی است که جوانان برای صرف غذا به تنهایی و بعضا همراه خانواده خود در آن حاضر میشوند. این منطقه از قدیم الایام برای سپری کردن ساعاتی خوش در میان مردم معروف بوده است اما اکنون اوضاع حسابی تغییر کرده است. ژیلا از افرادی است که به همراه دوستان خود برای سپری کردن ساعاتی خوش به رستورانهای فرحزاد میرود. او اما در مواردی با منوهای نامتعارفی در این رستورانها مواجه شده است. اگر چه به گفته ژیلا نام برخی از محصولات در منو ذکر نشده اما فردی که برای گرفتن سفارش مراجعه میکند، به مشتریان از موجودی خود خبر میدهد و میگوید «چیز دیگری هم بخواهید هست». ژیلا به خاطر میآورد که وقتی یکی از دوستانش قلیان سفارش داد، جوانی که در آن رستوران کار میکرده به دوستش گفته که قلیان ساده باشد و یا چیزی هم داخلش بریزیم. 130 هزار الکلی در ایران اسماعیل احمدی مقدم فرمانده پیشین نیروی انتظامی نیز در صحبتهایی تعداد معتادان به الکل را یک دهم معتادان به مواد مخدر عنوان کرده و گفته با توجه به تعداد یک میلیون و 300 هزار معتاد موادمخدری در کشور، تعداد الکلیها در ایران 130 هزار نفر است. البته علی هاشمی دبیرکل اسبق ستاد مبارزه با موادمخدر در مصاحبهای با یکی از خبرگزاریها تعداد معتادان را حدود 4 میلیون نفر اعلام کرد که با این تعداد، تعداد دائم الخمرها افزایش خواهد یافت. با توجه به افزایش تعداد دائم الخمرها در کشور، وزارت بهداشت اولین کلینیک دولتی ترک اعتیاد در ایران را تأسیس کرد. این مرکز که با مجوز وزارت بهداشت در مرکز ملی مطالعات اعتیاد دانشگاه علوم پزشکی تهران راهاندازی شده است و دوشنبه هر هفته فعال است و در آن خدمات مشاورهای، شامل مشاوره فردی، مددکاری، گروهدرمانی و خانواده درمانی ارائه میشود. 50 درصد تست الکل رانندگان در تهران مثبت بوده است در بسیاری از کشورها مصرف الکل و رانندگی در حال مستی عامل بسیاری از موارد سوانح رانندگی است. در ایران نیز همراه با بالا رفتن مصرف الکل شمار سوانح رانندگانی که مشروبات الکلی مصرف کردهاند رو به ازدیاد گذاشته است. پلیس راهنمایی و رانندگی تهران نیز در اسلایدی که در یکی از نشستهای خود به نمایش گذاشته بود، آورده بود: «در 9 ماه ابتدایی 91، از 402 تست انجام شده مواد مخدر و مشروبات الکلی از رانندگان تعداد 169 مورد مثبت بوده است در حالیکه در سال 92 از 526 مورد تست انجام شده، 272 مورد مثبت بوده است.» علی اکبر سیاری معاون بهداشت وزارت بهداشت در دیدار با مسئولان نیروی انتظامی از آماری عجیب رونمایی کرد. وی گفت: سالانه 420 میلیون لیتر مشروبات الکلی در ایران به مصرف میرسد. این در حالی است که پیش از این حسن تامینی نایب رئیس کمیسیون بهداشت و درمان مجلس نهم، ضمن ارائه آماری درخصوص افزایش مصرف مشروبات الکلی در برخی نقاط ایران، گفته بود: «بر اساس اعلام مدیر کل سلامت روان وزارت بهداشت در بسیاری از مناطق مصرف الکل افزایش داشته به گونه ای که بیش از 200 میلیون لیتر انواع مشروبات الکلی ساخت داخل و قاچاق در کشور مصرف میشود». ورود 42 هزار کامیون قاچاق الکل به ایران معاون بهداشت از افزایش 2 برابری مصرف الکل طی 9 ماه گذشته در کشور خبر داده و اگر این آمار حقیقت داشته باشد به این معنی است که روزانه 115 کامیون 10 تنی حامل مشروبات الکلی قاچاق، به کشور وارد میشود و در سال این تعداد به 42 هزار کامیون میرسد. اگر تعداد دائمالخمرها را نیز 130 هزار نفر در نظر بگیریم، هر نفر از این افراد روزانه 8.8 لیتر الکل مصرف میکند یعنی بیش از نیاز بدن به آب! اما این میزان سالانه حدود 3230 لیتر الکل میشود که آماری بسیار بالا محسوب میشود. مصرف هر ایرانی سالانه 5.25 لیتر الکل مطابق آمار سیاری، به این نتیجه میرسیم که با توجه به جمعیت 80 میلیونی ایران، به هر ایرانی سالانه 5.25 لیتر الکل میرسد. و مطابق آمار روزانه یک میلیون و 150 هزار و 684 لیتر الکل در کشور مصرف میشود. با توجه به آمار ورود روزانه 115 کامیون 10 تنی قاچاق به نظر میرسد که این آمار غیر واقعی باشد چرا که نیروی انتظامی و مرزبانی احاطه کاملی بر مرزهای کشور دارند. فروش الکل گندم در سوپرمارکتها چندی پیش نیز در گزارشی نسبت به فروش الکلهای طبی خوراکی در سوپرمارکتها هشدار داده بود و شاید مقدار زیادی از الکل مصرفی در کشور، تولید داخل است و از مرزها قاچاق نمیشود. اما با این وجود مجید ابهری، آسیبشناس اجتماعی نیز در مصاحبهای که سال 92 انجام داده بود گفته: در 10 سال گذشته مصرف مشروبات الکلی به حداقل 18 سال رسیده است و الکلیسم به عنوان یک اعتیاد ویرانگر در دامنه سنی 25 تا 40 سال مشاهده شده است. همین چند سال قبل بود که در رفسنجان رکورد مسمومیت با الکل نیز شکسته شد و 355 جوان همزمان به علت مسمومیت الکلی به مراکز درمانی مراجعه کردند. در شرایطی که مصرف الکل به حکم شرع و قانون در ایران غیر قانونی است؛ برخی معتقدند اینکه دولت به فکر تاسیس کلینیکهای ترک افتاده، میتواند گویای آن باشد که وضع اعتیاد و مصرف بیرویه الکل بحرانی است. سازمان بهداشت جهانی هم، چندی پیش، آمار مصرف الکل طی سال های 2010 و 2011 را اعلام کرد که بر اساس این آمار از بین 199 کشور، ایران در رتبه 166 جهانی قرار گرفته بود و کشورهای بلاروس، مولداوی، لیتوانی،روسیه، رومانی، اوکراین، آندورا، مجارستان، جمهوری چک،اسلواکی، پرتغال، صربستان، گرانادا، لهستان، لتونی، فنلاند، کره جنوبی، فرانسه، استرالیا و کرواسی در رده های اول تا بیستم جهان قرار داشتند. وزارت کشور به عنوان متولی مبارزه با الکل، هیچ کاری نکرده است سعید صفاتیان، مدیرکل درمان سابق ستاد مبارزه با مواد مخدر با بیان اینکه وزارت کشور و مشخصا معاونت اجتماعی آن مسئولیت مقابله پیشگیری و درمان الکل را بر عهده دارند، گفت: آنها در یکی دو سال گذشته هیچ کاری نکردهاند. سعید صفاتیان، توضیحاتی در مورد مصرف الکل در کشور متولی مبارزه با آن داد. وی گفت: بحث الکل از سال 90 در شورای اجتماعی وزارت کشور مطرح شد و وزارت کشور متولی این امر گشت که در حوزه پیشگیری، درمان و مقابله با الکل در کشور اقدام کند. مدیرکل درمان سابق ستاد مبارزه با مواد مخدر با بیان اینکه در یکی دو سال اول جلسات زیادی در مورد الکل در استانها برگزار شد، گفت: جلسات زیادی نیز در خود معاونت اجتماعی وزارت کشور برگزار شد که در این جلسات حدود 22 سازمان عضو بودند. وی با اشاره به تدوین سند ملی سوء مصرف الکل توسط وزارت بهداشت با همکاری همه 22 عضو، گفت: این سند فعالیتها در حوزه پیشگیری، درمان و پس از درمان به همراه بحث مقابله و حمایتهای اجتماعی مشخص کرده و طبق آن نیروی انتظامی مسئولیت مقابله با موضوع الکل را بر عهده دارد. صفاتیان افزود: این سندها نوشته و تدوین شد اما در یکی دو سال گذشته هیچ اتفاقی نیفتاد و هیچ اقدامی صورت نگرفت. انتظار این بود که وزارت کشور به عنوان متولی این امر که در شورای اجتماعی آن تصویب شده بیاید در حوزه مبارزه با الکل فعالیت کند. وی به گزارش سال 2014 سازمان ملل اشاره کرد و گفت: این گزارش نشان میدهد که ایران از نظر تعداد مصرفکنندگان رتبه 166 جهان را داراست که در این بخش روسیه چهارم است و آمریکا رتبه 49 را به خود اختصاص داده است. مدیرکل درمان سابق ستاد مبارزه با مواد مخدر ادامه داد: اما در جدول میزان مصرف الکل ایران اصلا وضعیت خوبی ندارد و در حالیکه روسیه رتبه 30 و آمریکا رتبه 104 را دارا هستند ایران در رتبه 19 قرار گرفته است. ایرانیها با مشروبات 35 درصد الکل شرب خمر میکنند وی دلیل این امر را اینگونه توضیح داد که طبق تقسیمبندیها در مورد الکل 3 دسته نوشیدنی وجود دارد که اولین آن شراب دومین آبجو و سومی مشروبات الکلی است که در دنیا شراب با 8 تا 14 درصد الکل بیشترین میزان مصرف را داراست و بعد از آن آب جو با 5 تا 8 درصد الکل قرار دارد و سپس مشروبات الکلی که بین 35 تا 50 درصد الکل دارند. صفاتیان خاطر نشان کرد: در کشورهای خارجی شروع مصرف الکل از آبجو که درصد پایینی دارد آغاز میشود و کم کم مصرفکننده به سمت مشروبات الکلی با درصد 35 به بالا میرود اما متاسفانه شروع مصرف در ایران با دلایل مختلف با «عرقسگی» است که میزان الکل آن بالای 40 درصد است. وی تاکید کرد: در نتیجه مصرفکنندگان ایرانی بعد از یکی دو سال دچار مشکلاتی میشوند که یک خارجی پس از سالها مصرف دچار آن میشود. مدیرکل درمان سابق ستاد مبارزه با مواد مخدر با طرح این سوال که آیا مشروبات الکلی موجود در بازار اصل هستند یا خیر، گفت: در جواب این سوال باید به این نکته توجه کرد که یک شیشه مشروب الکلی در فروشگاهی در پاریس به قیمت 25 دلار یعنی چیزی حدود 80 هزار تومان فروخته میشود اما همان جنس در ایران قیمتش 70 هزار تومان است. وی افزود: کدام جنس خارجی وجود دارد که به صورت قاچاق وارد کشور شود و ارزانتر از خارج فروخته شود این موضوع نشان میدهد که بیشتر برندهای موجود در کشورهای اطراف به صورت تقلبی تولید میشود که مواد موجود در آنها آسیب بیشتری نیز به بدن میرساند. صفاتیان دلیل گرایش مصرفکنندگان الکل در ایران به «عرقسگی» را تشریح کرد و گفت: به دلیل گران بودن مشروبات خارجی در ایران مشروبات دستساز و داخلی مصرف میشود که ما اطلاعی در مورد حجم تولید در داخل کشور نداریم و باید گفت که این مشروبات دستساز مصرفکنندگان را مسموم کرده و فاجعهای مانند آنچه در رفسنجان اتفاق افتاد را به وجود میآورد. وی میانگین مصرف ایرانیان را 25 لیتر عنوان کرد و در مورد آن گفت: برای یک مصرفکننده ایرانی صرف نمیکند که 30 هزار تومان بدهد و یک قوطی 300 cc آبجو بخرد در حالیکه با همان پول 1.5 لیتر «عرقسگی» تهیه کرده و 5-4 نفری آن را مصرف میکنند. مدیرکل درمان سابق ستاد مبارزه با مواد مخدر تاکید کرد: وزارت کشور در طی این 2 سال واقعا نتوانسته در زمینه الکل کاری کند من به شخصه به وزیر کشور پیشنهاد دادم تا الکل نیز زیر مجموعه ستاد مبارزه با مواد مخدر قرار گیرد و این ستاد به ستاد مبارزه با مواد مخدر، روانگردان و الکل تغییر نام دهد. وی افزود: این پیشنهاد به این دلیل است که ستاد مبارزه با مواد مخدر هم اکنون تمام ساختار و امکانات موجود در موضوع مقابله، درمان و پیشگیری از الکل را نیز در اختیار دارد و با ظرفیتهای موجود میتواند اقدامات لازم را انجام دهد تنها در بخش مراکز ماده 15، لازم است که پزشکان دوره کوتاهی را در مورد درمان بیماران الکلی بگذرانند. الکل خطرناکتر از موادمخدر صفاتیان در پاسخ به این سوال که آیا مراجعهکنندهای برای درمان الکل به مراکز ماده 15 مراجعه میکند یا خیر، گفت: من در مرکز خود موارد متعددی دارم که مراجعه کردهاند اما از آنجایی که ما امکان درمان آنها را نداریم شرمندهشان شدیم. همین طور بسیاری از معتادان ما الکلی نیز هستند. وی افزود: این افراد هنوز برای ترک الکل اقدام نمیکنند و وضعیت ما اکنون مانند وضعیت 10 سال پیش مواد مخدر است و اگر امروز اقدام نکنیم شرایط بدتر خواهد شد. مدیرکل درمان سابق ستاد مبارزه با مواد مخدر در پایان بار دیگر تاکید کرد:موضوع الکل اکنون در اختیار معاونت اجتماعی وزارت کشور است که متاسفانه هیچ اقدامی در مورد آن نکرده به طور مثال نه بودجه خاصی اختصاص داده و نه نظارتی انجام داده است تبلیغات نیز در مورد عوارض انجام نشده و هیچ اقدامی در مورد پیشگیری نکرده است. قلیانهای شیشه ای وجود مواد مخدر در قلیان و مخلوط کردن تنباکوی آن با مخدر، اقدامی است که بارها وزارت بهداشت در مورد آن تذکر داده است و به جوانان هشدار داده که قلیانها حاوی مواد روانگردان هستند. خسرو صادق نیت، رئیس مرکز سلامت محیط و کار وزارت بهداشت به طور رسمی وجود مواد مخدر، شیشه و ترکیبات آمفتامین را در توتون قلیانها برای معتاد و وابسته کردن مشتریان این کالا تایید کرد. وی در گفتوگو با یکی از رسانهها در پاسخ به این پرسش که آیا استفاده از مواد مخدر، شیشه و ترکیبات آمفتامین را در توتون قلیانها تایید میکنید، گفت: بله، گزارشهای متعددی داشتیم که حتی آن قدر دوز مواد مخدر، شیشه و ترکیبات آمفتامین در توتون قلیانها بالا بوده که مسمومیت حاد ایجاد کرده و قطعاً تعداد مواردی که با دوز کمتر مصرف شده و مسمومیت حاد نداده، بسیار بیشتر است. رئیس مرکز سلامت محیط و کار وزارت بهداشت افزود: این گزارشها صحیح است و در موارد متعددی مسمومیت حاد بعد از استعمال قلیان داشتهایم که به خاطر دوز بالای مواد مخدر، شیشه و ترکیبات آمفتامین آن بوده است، خود من در بیمارستان لقمان که محل ارجاع مسمومیت ها در تهران است. با چند نفر از این افراد صحبت کردم در برخی موارد، فرد مصرف کننده نمیدانسته که این مواد را مصرف می کند و فکر میکرده، احساس سرخوشی او ناشی از نوع توتون قلیان است. وی ادامه داد: وقتی با موارد مسمومیت حاد ناشی از مصرف دوز بالای مواد مخدر و ترکیبات شیشه بعد از مصرف قلیان مواجه می شویم معنای آن این است که حتما تعداد موارد بسیار زیاد دیگری وجود دارد که با دوز پایین تر این مواد را به توتون قلیان اضافه می کنند تا مشتریانشان احساس سرخوشی بیشتری کنند، با این تصور که این لذت ناشی از دود عادی قلیان است، موارد بسیار زیادی که در گزارشهای رسمی نمی آید. اغلب مصرف کنندگان این مواد در مراکز عرضه قلیان، به مواد مخدر وابستگی پیدا میکنند، معتاد میشوند و دیگر نمیتوانند آن را کنار بگذارند. این یکی از روشهای سودجویی اماکن عرضه قلیان است، تا افراد به این مراکز مراجعات مکرر داشته باشند و بتوانند هزینههای بیشتری از آنها بگیرند و در واقع برای کسب سود بیشتر مشتریانشان را معتاد میکنند. پلیس: نشانی از مواد روانگردان در تنباکوی قلیان پیدا نکردیم سردار علی مؤیدی، رئیس پلیس مبارزه با موادمخدر در گفتوگو با فارس در مورد این اظهارات، گفت: ما در آزمایشگاه مرجع خود نمونههایی را از استانهای مختلف مورد آزمایش قرار دادیم. رئیس پلیس مبارزه با موادمخدر خاطرنشان کرد: در آزمایشها ردی از روانگردانها در تنباکو مشاهده نکردیم. وی در پاسخ به این سوال که آیا امکان دارد که در هنگام مصرف و در قهوهخانهها و سفرهخانهها روانگردان یا مخدرهای دیگر به تنباکو افزوده شود، گفت: این موضوع میتواند رخ دهد و شهروندان اگر با چنین مواردی برخورد کردند حتما به نیروی انتظامی گزارش دهند. مؤیدی سپس به استفاده از قلیان اشاره کرد و گفت: نبود روانگردان در تنباکو به این معنی نیست که ما مصرف قلیان را تأیید میکنیم، از نظر ما قلیان شروع و دروازه ورود به سمت مصرف موادمخدر است و ما مخالف مصرف هستیم. وی با بیان اینکه مسئول نظارت بر مصرف قلیان نهادهای دیگری هستند گفت: ما تابع تصمیمات دستگاههای مسئول هستیم. اما این بررسیها همانگونه که مویدی میگوید، بر روی تنباکوهای بسته بندی انجام شده و هنوز تحقیقاتی در مورد اقداماتی که در سفرهخانهها مبنی بر مخلوط کردن تنباکو با موادمخدر میشود، صورت نگرفته است.