اقدام غير مسوولانه عربستان سعودي

اعتماد: اعدام شيخ نمر، رهبر شيعيان عربستان اكنون به يك موضوع منطقه‌اي و بين‌المللي تبديل شده و سازمان‌هاي حقوق بشري، افكار عمومي جهاني و منطقه نسبت به اين موضوع عكس‌العمل‌ نشان مي‌دهند. از آنجا كه سازوكار و تشريفات قضايي مدون، روشن و عادلانه‌اي براي محاكمه شيخ نمر وجود نداشت، بايد اعدام ايشان را يك اقدام نابخردانه از سوي عربستان سعودي بدانيم و نمي‌توان به هيچ عنوان آن را در زمره اقدامات جنايتكارانه حكومت عربستان قرار نداد. به نظر من اعدام شيخ نمر اقدامي غير قابل قبول است كه مي‌تواند عكس‌العمل‌ها و مشكلات فراواني را به وجود بياورد.

اما نكته ديگري كه در اين بين وجود دارد اينكه، متاسفانه اعدام شيخ نمر زمينه‌هاي فراواني را براي افزايش اختلافات مذهبي و فرقه‌گرايي ايجاد كرده است. اين اقدام عربستان سعودي در چنين شرايطي به فرقه‌گرايي دامن مي‌زند و نشان مي‌دهد كه بخش‌هايي از درون حاكميت عربستان در جهت ايجاد اختلافات مذهبي گام بر مي‌دارند و مشكلات زيادي را براي آينده منطقه ايجاد مي‌كنند. اقدام عربستان سعودي از اين منظر هم اقدامي غير‌مسوولانه است.

همچنين در اين زمينه، مشكلات منطقه‌اي از اهميت بسيار فراواني برخوردار است به خصوص اينكه مشكلاتي كه عربستان سعودي در يمن با آن مواجه شده است. رياض هيچگاه تصور نمي‌كرد كه ورود به يمن تا اين حد براي اين كشور هزينه در پي داشته باشد و موجب مشكلات فراوان در منطقه و هم در مسائل داخلي عربستان سعودي شود. يك حركت اينچنيني و اعدام ٤٧ نفر به صورت همزمان در عربستان سعودي كم‌سابقه است زيرا طبق اطلاعات به دست آمده در ميان اين اعدامي‌ها هم شيعيان، اهل سنت و حتي داعشي‌ها نيز حضور داشتند و با اين كار عربستان قصد دارد كه بگويد اين موضوع يك مساله داخلي به شمار مي‌آيد. اما با وجود اينكه عربستان سعودي در مسائل منطقه و بين‌المللي با مشكلات فراواني روبه‌رو شده است، مقامات عربستان سعودي تصور مي‌كنند كه با چنين اقداماتي مي‌توانند فضاي متفاوتي را در داخل عربستان ايجاد كنند كه اين را مي‌توان يكي از محرك‌هاي سعودي براي انجام چنين كاري دانست. البته نمي‌توان به صورت قطعي گفت كه چنين موضوعي وجود دارد، ولي ناكامي‌هاي عربستان سعودي در مسائل منطقه‌اي مي‌تواند نمود خود را در مسائل داخلي اين كشور نيز نشان دهد.

دولت‌هاي گذشته عربستان سعودي، مخصوصا در دوره ملك عبدالله، يك نوع محافظه‌كاري و دقت در رفتار و تلاش براي ايجاد تغييرات به سمت اصلاح امور داشتند. به‌طور مثال ملك عبدالله با بسياري از نگاه‌هاي سنت‌گرايانه مشكل‌ساز برخورد كرد و برخي از آنها را نيز تغيير داد. به نظر مي‌رسد كه يك عقبگرد در اين رابطه وجود دارد و نوع برخورد دولت عربستان از حالت محافظه‌كارانه و دقتي كه در چنين مسائلي داشتند عبور كرده است و متاسفانه شرايط نشان مي‌دهد درون حاكميت عربستان‌گرايش‌هاي تند و غيرعقلاني جايگاه خود را تقويت كرده‌اند. البته اگر بخواهيم اين موضوع را تنها در تغيير افراد در راس حاكميت عربستان ببينيم، نمي‌توان به شكل نهايي در مورد آن اظهارنظر كرد، چرا كه شرايط منطقه‌اي و درگيري‌هايي كه عربستان براي خود در منطقه درست كرده و ناكامي‌هايي كه داشته است را مي‌توان از عوامل اصلي كشيده شدن عربستان به سمت برخوردهاي تند و غيرمنطقي دانست.

از همين رو بايد مقامات عربستان و همه كساني كه در منطقه جهت دلسوزي براي حل مشكلات موجود اقدامي انجام مي‌دهند، بدانند كه چنين مشكلاتي بايد از راه‌هاي بهتري حل و فصل شود. اين موضوع را بايد هم در مسائل داخلي و هم در مسائل خارجي مد نظر قرار داد.

در مورد واكنش دولت ايران نيز بايد گفت كه طبيعتا اين اقدام را محكوم مي‌كند، چرا كه شيخ نمر، نماينده يك اقليت مذهبي در عربستان سعودي به شمار مي‌رفت كه بدون يك محاكمه آشكار و يك وضعيت منطقي به اين نقطه مي‌رسد و اعدام مي‌شود و چنين كاري موجب افزايش مشكلات خواهد شد. موضع ايران نيز اين است كه بتوانيم با عربستان گفت‌وگو كنيم و مشكلات را كاهش دهيم، بنابراين اين موضوع حساسيت زيادي را برمي‌انگيزد. چيزي كه اكنون از اهميت بسيار بالايي برخوردار است، امنيت منطقه است كه به آن بايد توجه بيشتري شود. نبايد به شكلي با اين موضوع برخورد شود كه شاهد يك فاجعه ديگر در منطقه باشيم. نكته مهم ديگري كه وجود دارد اين است كه عكس‌العمل‌‌هايي در سطح بين‌المللي و منطقه‌اي نسبت به اين موضوع به وجود خواهد آمد و اميدوار هستيم كه شرايطي را فراهم كند كه به افزايش مشكلات و اختلافات نينجامد. به حدي در منطقه مشكلات، درگيري و جنگ وجود دارد كه بايد بسيار مراقبت كرد كه مشكلات جديدي در اين روند به وجود نيايد. حتما بايد دادگاه‌ها و موسسات حقوق بشري و افكار عمومي فشار‌هاي خود را روي عربستان افزايش دهند و اين اقدام را محكوم كنند. بنده هم به نوبه خود اين فاجعه را تسليت مي‌گويم و اين اقدام را يك امر منفي مي‌دانم كه به مشكلات موجود در منطقه دامن خواهد زد.