هفته وحدت، ضرورت اتحاد داخلی و بین‌المللی اسلامی

ایران: اختلاف نظر در مورد روز ولادت حضرت رسول(ص) که می‌توانست یک تهدید برای راه‌اندازی نزاع و دامن زدن به اختلاف مذهبی در جامعه ایران و امت اسلام باشد، با هوشمندی و درایت امام خمینی در اعلام فاصله بین روزهای دوازدهم تا هفدهم ربیع‌الاول به عنوان هفته وحدت به یک فرصت بی‌بدیل در جهت همگرایی و انسجام پیروان مذاهب مختلف اسلامی تبدیل شد، اما این مناسبت نیز همانند سایر مناسبت‌ها نیاز به مراقبت و مدیریت دارد تا در عالم واقع نیز به اتحاد و همدلی مسلمانان کمک کند.

وحدت از دیدگاه امام دارای گستره وسیعی است که شامل وحدت نیروهای داخلی و امت اسلامی می‌شود. قبل از پیروزی انقلاب اسلامی در میان عوامل داخلی وحدت نیروهای فرهنگی و دینی کشور، بیش از هر چیز دیگر مورد نظر امام بوده است و ایشان با هشیاری خاص کوشیدند تا وحدت داخلی را در میان گروه‌ها و نیروهای داخلی برقرار نمایند. بعد از پیروزی انقلاب نیز ایشان با درک ضرورت وحدت مسلمین «هفته وحدت» را اعلام و بر ترویج آن تأکید کردند. قطعاً نباید و نمی‌توان اندیشه‌های امام خمینی در زمینه وحدت را سخنی مصلحتی یا آرمانی صرف نامید، بلکه این اندیشه بر یک واقع‌نگری استوار است.

قرآن کریم نیز مسلمانان را امت واحد می‌داند و علاوه بر آن، همه افراد بشر را نیز به وحدت و یکپارچگی فرا می‌خواند. به عبارت دیگر انسان‌ها با وجود عوامل اختلاف‌انگیز و تمایزها و تفاوت‌هایی که میان آنها حاکم است، مجموعه‌ای همگرا، همگون و متشکل، چون کاروانی منسجم و در حال حرکت به سوی هدف واحد تلقی می‌گردند. قرآن این حالت را کیفیت نخستین جامعه بشری و شکل مطلوب و معقول آینده بشر می‌داند.

بنابراین از دیدگاه قرآن اصل بر وحدت و یکپارچگی است و به همین دلیل خداوند پیامبران را ابزار لازم برای رفع اختلاف فرستاده است. از سویی قرآن نوید می‌دهد که پیروزی و آینده درخشان از آن دین خدا و متقیان است. به نظر می‌رسد یکی از مهم‌ترین اقدامات در جهت تأثیرگذاری فعالیت‌های بین‌المللی این است که باید همزمان با تلاش برای انسجام و وحدت مسلمین در اقصی نقاط عالم، برای حفظ و ارتقای سطح ارتباط و وفاق دینی و ملی بین اقوام و مذاهب ایرانی نیز به صورت جدی و عملی اقدام شود، زیرا هرگونه تلاش و تبلیغ برای اتحاد و همراهی ملت‌های مسلمان در کشورهای مختلف با اهداف و آرمان‌های انقلاب اسلامی، به اندازه اقدامات عملی در راستای رسیدگی به نیازها و توسعه سطح زندگی و آزادی‌های مدنی برای اقلیت‌های مذهبی و اقوام ایرانی نمی‌تواند مؤثر باشد، چراکه دو صدگفته چون نیم کردار نیست.

جامعه ایرانی، جامعه‌ای متکثر است. اکثریت جامعه ایرانی پیروان مذهب امامیه و شیعه اثنی عشری هستند، اما بسیاری از هموطنان ما پیروان مذاهب اربعه اهل سنت یعنی شافعی، حنفی، حنبلی و مالکی هستند. برادران و خواهران اهل سنت ایرانی در مناطق مختلف کشور پراکنده‌اند و بسیاری از این عزیزان وظیفه خطیر مرزداری ایران عزیز را برعهده دارند.

هموطنان اهل سنت ما در شمال کشور، ترکمن‌ها هستند که دامنه وسیعی از صحرای گلستان تا خراسان شمالی را در بر می‌گیرد، همچنین بسیاری از هم‌میهنان کرد ما در غرب کشور، از برادران و خواهران اهل سنت هستند و نیز جمعی از ساکنین مرزهای شرقی ایران اسلامی در سیستان و بلوچستان، از قوم بلوچ و پیرو مذهب اهل سنت هستند که با سیستانی‌های دلاور در کنار هم، زیستی برادرانه و مسالمت‌آمیز دارند.

در مرزهای خراسان رضوی با کشور های همسایه نیز هموطنان اهل سنت ما مقیم هستند. این در حالی است که در سایر مناطق کشور از جمله تهران، پایتخت ایران اسلامی عده‌ای از اهل سنت سکونت دارند و در بخش‌های مختلف اداری و خصوصی به فعالیت مشغولند. بدیهی است برای صدور اندیشه وحدت اسلامی بهترین راهبرد، رسیدگی به اهل سنت در داخل کشور است، چون در صورت عدم توجه به مطالبات مشروع و حقوق قانونی این هموطنان، شعار وحدت امت اسلامی برای سایر ملل مسلمان اثرگذار نخواهد بود. امیدوارم مسئولان امر از این منظر به پیام هفته وحدت بیندیشند.

وحدت‌ اسلامی‌ یکی‌ از مهم‌ترین‌ ضرورت‌های‌ تاریخی‌، اجتماعی‌ و سیاسی‌ مسلمانان‌ در جهت‌ ایستادگی‌ و پویایی‌ و هویت‌ امت‌ اسلامی‌ و از مهم‌ترین‌ عوامل‌ عزت‌ و پیروزی‌ آنها در همه صحنه‌هاست‌ و در مقابل‌، تفرقه‌ و تشتت‌ جز ذلت‌ و پراکندگی‌ و به‌ هدر رفتن‌ نیروهای‌ فکری‌ و سرمایه‌های‌ انسانی‌ امت‌ اسلامی‌ ثمری‌ نخواهد داشت‌. شکی‌ نیست‌ که‌ وحدت‌، هم‌ به‌ حکم‌ عقل‌ و هم‌ به‌ حکم‌ قطعی‌ شرع‌، ضرورت‌ دارد و ایجاد اختلاف‌ یا دامن‌ زدن‌ به‌ برخی‌ مسائل‌ اعتقادی‌ که‌ در مرتبه‌ بعد از توحید و نبوت‌ و معاد قرار دارد، هرگز نمی‌تواند مجوز اختلاف‌ باشد. پیروان‌ شریعت‌ محمدی‌(ص) هرگز نباید از این‌ نکته‌ غفلت‌ نمایند که‌ یکی‌ از اقدامات‌ اساسی‌ و برنامه‌های‌ پیامبر اکرم(ص) ایجاد وحدت‌ و الفت‌ و اخوت‌ بین‌ مسلمانان‌ بوده‌ است‌؛ «وَذْکُرُوا نعْمَةَ للّه‌ عَلَیْکُم‌ْ اذْ کُنْتُم‌ْ أَعْدَاءً فَاَلِّف‌َ بَیْن‌َ قُلُوبکُم‌ْ فَاَصْبَحْتُم‌ بنعْمَته‌ اخْوَاناً» (آل‌عمران‌103). ملت ایران و مدیران و گردانندگان کشور باید بر گرد اصول اسلامی نظام جمهوری اسلامی مجتمع گشته و همه توان و نیروی خود را برای تحقق و حراست از آن متمرکز کنند. ملت ایران باید هشیار باشد و برای سازندگی کشور و مهم‌تر از آن برای اتحاد کلمه و یکپارچگی ملی و اتحاد اسلامی تلاش کند. اتحاد ملی و انسجام اسلامی باید حفظ شده و روز به روز تقویت شود. یعنی اتحاد کلمه همه آحاد ملت و قومیت‌های گوناگون و اصناف گوناگون ملی و در سطح بین‌المللی انسجام میان همه مسلمانان و روابط برادرانه میان آحاد ملت اسلامی از مذاهب گوناگون و وحدت کلمه آنها. امروز عظمت اسلام، وابسته به استقلال ملت‌ها و عزم راسخ آنهاست و ملت ایران در راه وحدت اسلامی پرچمدار بوده و خواهد بود.