اگر به اندازه صنعت خودروسازی برای جان انسان‌ها ارزش قائل بوديم، وضع بهتر از اين بود/ وقتی که وعده‌های بی عمل، آلودگی هوا را تشدید می‌کند

از هر ده نفر ایرانی، چهار نفر از آنها در اثر آلودگی هوا، درگیر بیماری و ناراحتی های تنفسی می شوند و صدمات گازهای آلاینده را متحمل می شوند. تهران همچنان آلوده است و تدبیری جز تعطیلی سه روزه مدارس و برخورد پلیس با وسایل دودزا برای آن در نظر گرفته نشده. اما این آلودگی فقط در تهران نیست و مدت هاست که کلان شهرها با آلودگی هوا دست و پنجه نرم می کنند. آلودگی هوا معضلی که سالانه بخش قابل توجهی از کشور را دچار مشکلات می کند و با این وجود مسئولان برای حل این معضل تنها به آماری اکتفا کرده اند که وضع عمومی سال 94 را بهتر از سال های قبل می داند! ابتکار: دولت وظایف خود را در قبال آلودگی هوا تعطیل کرده هنوز هم این روزها معصومه ابتکار، رییس سازمان محیط زیست همچنان در مصاحبه‌های خود به ابتکار بنزینیش اشاره می کند و آن را در کاهش میزان آلاینده‌ها مؤثر می‌داند! در حالی که نمایندگان مجلس نظر دیگری دارند و معتقدند اگر بنزین‌های استفاده شده بنزین یورو 4 بود هم اکنون شاهد این وضعیت آلودگی هوا در تهران و برخی کلانشهرها نبودیم. ابتکار تا کنون برنامه ای برای رفع آلودگی ارائه نداده است. او از یک طرف جلوی تولید بنزین داخلی را گرفت و از طرف دیگر دروازه واردات بنزین را بر کشور گشود، اما این 2 اقدام وی ذره ای بر آلودگی کم نکرد! جالب اینجاست که دی ماه 1388، ابتکار رئیس کمیته محیط زیست شورای اسلامی شهر تهران در آن زمان معتقد بود که تنها جایی که آلودگی هوا را رصد می کند شرکت کنترل کیفیت هوای شهرداری تهران است و دولت وظایف خود را در این حوزه تعطیل کرده است! ابتکار در آن روزها می گفت، هشت سال در سازمان محیط زیست فعالیت کرده اما این سازمان در مورد آلودگی هوا کاری انجام نمی دهد. لزوم اجرای مديريت يكپارچه تجارب متعدد كلانشهرهای جهان درخصوص آلودگي هوا نشان داده كه برای كنترل آلودگی هوا به مديريت واحد نياز است. نمونه‌های چنين مديريتی در شهرهای لندن، ریو، پراگ، ميلان، برلين، آمستردام، مكزيكوسيتی و پاريس موجب شد در كنار بهبود وضعيت سوخت و ساخت ماشين‌های باكيفيت، وارد حوزه طرح‌های ترافيكی محدودكننده نظير طرح كاهش(LEZ) شوند و به سرعت استاندارد تردد در شهر را افزايش دهند. پکن؛ نوسازی حمل و نقل شهری: شهرداري پکن با خارج کردن 180 هزار وسيله نقليه عمومي فرسوده و مجهز کردن وسايل نقليه عمومي به سيستم انرژي پاک، سعي کرد ناوگان حمل و نقل شهری را نوسازی کند. همچنين اين شهرداري بسياري از اداره‌هاي دولتي را موظف به استفاده از اين وسايل حمل و نقل عمومي کرد. همچنين اين شهرداري با تعيين کردن استانداردهاي بالاي انرژي پاک براي خانه‌هاي در حال ساخت، 44 هزار واحد مسکوني در پکن را موظف به جايگزين کردن سيستم گرمايشي انرژي‌هاي پاک کرد. لندن؛ تصويب قانون هواي پاک: با وجود آلودگي زياد لندن در دهه 50 ميلادي، در سال۱۹۵۶ «لايحه هواي پاک» در پارلمان اين کشور به تصويب رسيد. به موجب اين قانون سوزاندن زغال سنگ در منازل در لندن متوقف شد، کارخانه‌هايي که از استانداردهاي لازم برخوردار نبودند به مناطق حاشيه‌اي و دورتر انتقال داده شدند. همچنين به موجب اين قانون ورود به مناطق مرکزي لندن مستلزم پرداخت هزينه‌اي سنگين، به‌عنوان عوارض بود. همچنين به موجب اين قانون براي توليد‌کنندگان خودرو در چارچوب برنامه‌هاي اتحاديه اروپا مقررات سختي وضع شد تا خودروهايي مناسب با سوخت پاک توليد کنند. همچنين وسايل نقليه آلاينده از جمله اتوبوس‌ها با اتوبوس‌هاي با گنجايش بيشتر و آلايندگي کمتر در لندن جايگزين شدند. اگر به اندازه صنعت خودروسازی برای جان انسان‌ها ارزش قائل بوديم، وضع بهتر از اين بود متاسفانه شهردار تهران، اختیارات زیادی برای رفع آلودگی هوا ندارد و آن بخش از اختیاراتی را هم که برای توسعه حمل و نقل عمومی در اختیار دارد، به دلیل عدم پرداخت بودجه از سوی دولت متوقف مانده و تا زمانی که هماهنگی های لازم از سوی مسئولان دولتی ایجاد نشود، بحران آلودگی هوا از میان نخواهد رفت. باید گفت که رفع آلودگی هوا تنها منوط به تصمیم گیری از سوی یک سازمان نیست و با نگاهی ساده به مهار آلودگی هوا از سوی کلان شهرهای دیگر مشخص می شود که مدیریت یکپارچه مهم ترین عامل حل این معضل بوده است. مدتی قبل محمدباقر قاليباف، شهردار تهران اظهار داشته بود: متأسفانه اراده‌ای برای حل ريشه‌ای آلودگی هوا وجود ندارد و رفع اين معضل متولی واحدی ندارد. به گفته شهردار تهران، اگر به اندازه صنعت خودروسازی برای جان انسان‌ها ارزش قائل بوديم، وضع خيلی بهتر از اين بود. از سوی دیگر لزوم کاهش استفاده از خودروهای شخصی به منظور کاهش آلودگی هوا، زمانی محقق می‌شود که بتوان جایگزین مناسبی به نام توسعه حمل‌ و نقل عمومی را در اختیار مردم قرار داد و گسترش خطوط مترو در کنار افزایش خطوط اتوبوسرانی به ویژه اتوبوس های تندرو نیز نیازمند بودجه است. سیدجعفر تشکری هاشمی، معاون شهردار تهران با انتقاد از رویه دولت در این‌باره می گوید: مشکل متروی تهران امروز تنها تأمین اعتبارات لازم است و درصورت تکمیل خطوط در دست ساخت می‌توانیم ظرفیت جابه‌جایی مسافر توسط مترو را در تهران افزایش دهیم. زمان آن رسیده که مردم بدانند پولی که از عوارض دریافتی از آنها به‌دست می‌آید و پولی که از محل بودجه‌های میلیاردی حاصل از فروش نفت به‌دست می‌آید، کجا و چگونه هزینه می‌شود. وقتی که وعده های بی عمل، آلودگی هوا را تشدید می کند يكی از قوانين كه مصوب هيأت وزيران است، استقرار سامانه معاينه فني يكپارچه (سيمفا) است كه قرار بود دی ماه سال گذشته به مناسبت روزهوای پاك به اجرا در بیاید تا همه شهرها با استاندارد بالا، معاينه فنی خودروها را انجام دهند. این در حالی است که روز گذشته و در هجدهمين روز هوای ناسالم پايتخت معصومه ابتكار دوباره وعده داد كه سيمفا، دی ماه امسال بهره‌برداری می‌شود. اکنون يك ‌سال از وعده‌ ای عملی نشده است، می‌گذرد. به راستی که دولت برای نجات جان هموطنانمان بايد جدی‌تر و با حساسيت بيشتری وارد عمل شود و راهكار دقيقی برای كاهش آلودگی هوا بينديشد.