موج جدید بیکارانی با مدارک فوق‌لیسانس و دکترا

تسنیم: دکترهای بیکار واژه‌ای بود که در طول چند هفته اخیر بارها از زبان رئیس دانشگاه فنی و حرفه‌ای به گوش رسید.صاحبان مدارک بالای تحصیلی که به دلیل نبود بازار کار مناسب، شغلی نداشته یا در مشاغل غیرمرتبط با رشته تحصیلی خود مشغول به کارند. کم نیست تعداد فارغ التحصیلان دانشگاهی که با مدارک تحصیلی فوق لیسانس و دکترا به دلیل نبودن بازار کار مناسب جزو جمعیت بیکاران به حساب می‌آیند. اغلب ما در اطراف خود با چنین افرادی مواجه هستیم،‌گروهی که با جست‌وجوی بسیار هنوز موفق به یافتن کار نشده‌اند یا بالاجبار شغلی بی‌ارتباط با رشته تحصیلی خود را انتخاب کرده‌اند. آنگونه که مسعود شفیعی رئیس دانشگاه فنی و حرفه‌ای می‌گوید:‌هم اکنون 80 درصد افراد جامعه تمایل به ادامه تحصیل دارند و همین موضوع باعث شده تا شاهد افرادی با مدرک دکترا اما بیکار باشیم.در حالیکه در کشورهای پیشرفته 70 درصد فارغ‌التحصیلان پس از کسب نخستین مدرک دانشگاهی خود وارد بازار کار می‌شوند و پس از آن زندگی مشترک را شروع می‌کنند اما در ایران 80 درصد افراد ادامه تحصیل می‌دهند و همین موضوع باعث شده تا شاهد افرادی با مدرک دکترا اما بیکار در جامعه باشیم. حدود 6هزار نفر با مدرک دکترای تخصصی (phd) در سطح کشور بیکار هستند و هم‌اکنون شاهد موج جدیدی از بیکاری آن هم در میان صاحبان مدارک بالای تحصیلی هستیم. طبق آمارهای منتشر شده، تعداد دانشجویان موسسات آموزش عالی بر حسب گروه تحصیلی در سال تحصیلی 92-93 به شرح ذیل است: کارشناسی ارشد: مجموع دانشجویان در حال تحصیل 580 هزار نفر. علوم انسانی: 294 هزارو 203 نفر. علوم پایه: 66 هزار و 158. پزشکی:‌ 16 هزار و 217. فنی و مهندسی: 133 هزار و 769. کشاورزی و دامپزشکی: 43 هزار و 641. هنر:‌ 26 هزار و 12. دکترای تخصصی مجموع دانشجویان در حال تحصیل73 هزار و 437 نفر. علوم انسانی:‌ 20 هزار و 701 نفر. علوم پایه: 12 هزار و 32. پزشکی: 18 هزار و 945. فنی و مهندسی: 13 هزار و 116. کشاورزی و دامپزشکی: 7 هزار و 659. هنر:‌984. براساس این آمار طی سال‌های آینده حدود 580 هزار نفر با مدرک فوق لیسانس و 73 هزار نفر با مدرک دکترای تخصصی به جمع فارغ التحصیلان دانشگاهی جویای کار اضافه می‌‌شوند از سوی دیگر نبای غافل بود که یافتن مشاغل مناسب برای فارغ التحصیلان دکترا در بازار کار فعلی، دشوار است و بسیار مشاهده شده که فردی با داشتن مدرک دکترا موفق به یافتن شغل نشده است. نرخ بیکاری فارغ التحصیلان دانشگاهی در حال حاضر 18.9 درصد است و از میان 100 فارغ التحصیل دانشگاهی 19 نفر بیکار هستند.آنگونه که کوروش پرند رئیس سازمان فنی و حرفه‌ای می‌گوید:‌ نرخ بیکاری فارغ التحصیلان مرد 12.9 درصد و برای زنان 31.3 درصد گزارش شده است به عبارت دیگر از هر 100 مرد فارغ التحصیل 13 نفر و از هر 100 زن فارغ التحصیل 31 نفر بیکار هستند. طبق آخرین آمار منتشر شده بیشترین نرخ فارغ التحصیلان بیکار نیز در رشته‌های صنعت و فراوری 41.6 درصد، علوم کامپیوتر 30.4 و روزنامه نگاری و اطلاع رسانی 30.3 درصد قرار دارند. آنگونه که احمد حسینی کارشناس آموزشی به تسنیم می‌گوید: امروز هدف اصلی دانش‌آموزان برای ورود به دانشگاه ادامه تحصیل و گرفتن مدرک است در حالیکه ادامه تحصیل باید همزمان با ورود به بازار کار باشد اما در ایران دانشجویان پس از دریافت مدرک لیسانس وقتی نمی‌توانند کاری پیدا کنند بازهم ادامه تحصیل می‌دهند. وی می‌افزاید: شرایط ادامه تحصیل نباید به گونه ای باشد که همه به دنبال مدیریت یا استادی دانشگاه باشند. دانشگاه‌ها نیز در دامن زدن به روند بیکاری فارغ التحصیلان دانشگاهی مقصرند چرا که به دلیل عدم برقراری ارتباط بین دانشگاه و بازار کار، رشته‌های مورد نیاز بازار کار شناسایی نمی‌شود. حسینی تأکید می‌کند:‌ نبود تناسب بین بازار کار، نیازهای جامعه و رشته‌های دانشگاهی از دلایل اصلی بیکاری فارغ التحصیلان دانشگاه‌هاست.مراکز دانشگاهی به دنبال توسعه تحصیلات تکمیلی هستند بدون اینکه توجه شود به چه رشته‌هایی و چه تعداد فار‌غ‌التحصیل نیاز است. طبق اعلام مسئولان آموزش و پرورش اغلب دانش آموزان فارغ التحصیل از هنرستان‌ها جذب بازار کار می‌شوند و آنگونه که مسعود شفیعی رئیس دانشگاه فنی و حرفه‌ای اذعان دارد بیش از 80 درصد فارغ التحصیلان این دانشگاه نیز جذب بازار کار می‌شوند. چنین شرایطی حکایت از ضرورت حرکت دانشگاه‌ها به سمت رشته‌های مهارتی و تقاضا محور برای کاهش بیکاری در میان نسل جدید فارغ التحصیلان و ضرورت هدایت تحصیلی مناسب دانش‌آموزان برای ورود آسان به بازار کار دارد.