تشریح تغییر و تحولات نمایشگاه کتاب تهران

ایسنا: محمدرضا توکل صدیق در نشستی رسانه‌ای با موضوع «نقش عملکرد تشکل‌ها در برگزاری بیست و نهمین نمایشگاه‌ بین‌المللی کتاب تهران» درباره تصمیماتی که تا به حال برای مشارکت تشکل‌ها در برپایی نمایشگاه اتخاذ شده است‌، گفت: در حوزه مشارکت تشکل‌ها در نمایشگاه سال ‌آینده تفاوت با دوره قبل این است که امسال سه تشکل شامل اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران که نماینده آن من هستم‌، اتحادیه شرکت تعاونی‌های ناشران ایران با نمایندگی مهدی اسماعیلی راد‌ و مجمع ناشران انقلاب اسلامی‌ با نمایندگی محمد حمزه‌زاده دعوت شده‌اند. او گفت: تا به حال شورای سیاستگذاری نمایشگاه هفت جلسه برگزار کرده و در حال حاضر نیز در بحث تدوین سیاست‌ها و راهبردهای کلی نمایشگاه به نتیجه رسیده است. در این جلسات بر واگذاری نمایشگاه به بخش خصوصی و همچنین چابک سازی نمایشگاه تاکید شده است. همچنین بنا شده است که در این دوره از اتلاف هزینه و اسراف جلوگیری و بعد نمایشگاهی نمایشگاه کتاب تقویت شود. همچنین واحدی زیر نظر رئیس نمایشگاه پیش‌بینی شده که قرار است به ابعاد بصری و گرافیکی نمایشگاه توجه کند. توکل صدیق ادامه داد: ذیل شورای سیاستگذاری نمایشگاه نیز یک شورای برنامه ریزی تشکل‌ها ایجاد شده که من سخنگوی آن هستم. این شورا متشکل از اتحادیه ناشران‌ و کتابفروشان تهران و چهار انجمن فرهنگی ناشران کتاب کودک‌، ناشران دانشگاهی، ‌آموزشی و بین الملل و همچنین شرکت تعاون اتحادیه ناشران ایران (آشنا) است که در سه ماه گذشته 11 جلسه تشکیل داده است. در این جلسات ما نقاط ضعف و قوت نمایشگاه بیست و هشتم و اموری را که می‌توانیم در نمایشگاه بیست و نهم بپذیریم مورد بررسی قرار داده‌ایم. او درباره بحث واگذاری نمایشگاه به بخش خصوصی نیز گفت: امسال علاوه بر پارسال که تشکل‌ها مسئولیت چهار کمیته ناشران داخلی‌، بین الملل‌، کمیته فعالیت‌های علمی و فرهنگی و کمیته اطلاع رسانی را داشتند مسئولیت کمیته روابط عمومی و تبلیغات هم به ما واگذار شده است. اما امسال سعی کردیم کیفیت چهار کمیته را بالا ببریم و از تجربه سال گذشته استفاده کنیم، چرا که سال گذشته ما تجربه‌ای نداشتیم و به همین خاطر ضعف‌هایی در کارمان وجود داشت. امسال اولویتمان ارتقای کیفیت خواهد بود. او همچنین گفت: امسال کمیته روابط عمومی و تبلیغات و کمیته فعالیت جنبی در کمیته سرای اهل قلم ادغام می‌شود و با عنوان کمیته فعالیت‌های فرهنگی فعالت می کند که مسوولیت این کمیته به اتحادیه واگذار شده است. همچنین کمیته رفاهی و تشریفات با هم ادغام شده و کمیته اجرایی را تشکیل داده است. نایب‌رئیس اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران درباره مشکلات برپایی نمایشگاه در مصلی نیز گفت: موقعیت برگزاری نمایشگاه در مصلی که برای این کار ساخته نشده مشکلات زیادی دارد که بخشی از آن با ارتباطات حاکمیتی حل می‌شود. همچنین ابزارها و امکاناتی می‌خواهد که در سال‌های گذشته موسسه نمایشگاه فرهنگی تهیه کرده و در اختیار گرفته است و ما ترجیح دادیم همچنان این مشارکت‌ وجود داشته باشد.کمیته انتظامات هم به دلیل حساسیت‌های موجود و اینکه ما تخصصی در این زمینه نداریم‌، برعهده خود ارشاد است. بنابراین امسال کمیته اجرایی و رفاهی، کمیته پشتیبانی، کمیته مالی‌، کمیته حراست و انتظامات زیر نظر وزارت ارشاد فعالیت می‌کند. او اظهار کرد: تلاش ما این است که امسال در کمیسیون معاملات و قراردادهای نمایشگاه حضور فعالی داشته باشیم. سال گذشته ما تنها یک نماینده در این کمیسیون داشتیم، اما این تعداد امسال به سه نماینده ارتقا پیدا کرده است. حضور در این کمیسیون درباره انتخاب قراردادها و نظارت و اختصاص بودجه‌ها برای صنف ما مهم است و می‌تواند به شفاف‌سازی کمک کند. توکل صدیق درباره هزینه‌هایی که سال گذشته به خاطر غرفه‌ها از ناشران گرفته شده نیز توضیح داد:سال قبل ما دو میلیارد و 870 میلیون تومان از ناشران بابت اجاره بها دریافت کردیم که به همراه هزینه‌کرد آن صورت شفاف آن را اعلام کردیم. امسال هم درخواست داریم سایر دستگاه‌های مرتبط با نمایشگاه به صورت شفاف رقم هزینه‌ها و دریافت‌ها را اعلام کنند چون نمایشگاه یک واژه ملی است. نایب‌رئیس اتحادیه ناشران تهران در پاسخ به سوالی درباره وضعیت واگذاری و مسوولیت کمیته محتوایی نیز گفت: ارشاد این بخش را به ما واگذار نمی‌کند چون این امور حاکمیتی است. ما در بحث‌هایمان امور حاکمیتی را از غیر حاکمیتی جدا کرده‌ایم و اموری را که سیاسی و امنیتی است مثل حراست‌ به آنها واگذار کردیم ولی قرار بر این شده است که ما نماینده‌ای در همه بخش‌ها از جمله بخش نظارت و ارزشیابی داشته باشیم. او افزود: ستاد خبری نمایشگاه نیز قرار است زیر نظر رئیس نمایشگاه اداره شود چون مواضع رسمی نمایشگاه را منعکس می‌کند. او درباره محل برپایی نمایشگاه هم گفت: هنوز ارشاد به این نتیجه نرسیده است که نمایشگاه را در مصلی برگزار کند.، مصلی هم محل مناسبی برای برگزاری نمایشگاه نیست و امروز تمام مدیران فرهنگی هم به این مساله اذعان می‌کنند، اما گزینه‌های دیگر مشکلات دیگری دارند. دسترسی به مصلی یکی از ویژگی‌های مهم برای برپایی نمایشگاه در این محل است. باغ کتاب‌ فضای لازم را ندارد هرچند شهردار تهران علاقه‌مند است کاری بکند و ما به این خاطر از ایشان سپاسگزاریم. شهر آفتاب هم آنقدر دور است که مشکلات زیادی برای مسئولان اجرایی و حضور مردم در نمایشگاه ایجاد می‌کند. ضمن اینکه در تمام دنیا نمایشگاه‌ها در مرکز شهر برپا می‌شوند. به همین خاطر از نظر ما با توجه به این شرایط بهترین گزینه موجود همان مصلی است. توکل صدیق درباره که مصلی چقدر کاربری فرهنگی دارد و اساسا چرا تصمیمی برای تغییر کاربری آن گرفته نمی شود، گفت: اتفاقا در جلسه‌ای که با یکی از مسوولین بیت رهبری داشتیم آنها هم معتقدند بودند که این مکان تنها نباید مختص برگزاری نماز باشد. آنها به ما گفتند نظر خود رهبری هم این نیست که مصلی صرفا محل نماز باشد و نظرشان این بوده که مسئولان عجله کرده‌اند و این محل را تنها محل نماز خوانده‌اند. به گفته آنها ایشان نیز معتقدند مصلی باید به یک محل فرهنگی با کاربری فرهنگی تبدیل شود. او در خصوص قرارداد نمایشگاه کتاب با مسئولان مصلی نیز گفت: قرارداد با مصلی را نیز به خود ارشاد واگذار کرده‌ایم، اما این موضوع را مطرح کردیم که می‌خواهیم در زمان عقد قرارداد حضور داشته باشیم تا دغدغه‌هایمان را به مدیریت مصلی بیان کنیم. او درباره اجاره بهای مصلی در سال گذشته بیان کرد: سال گذشته مبلغ اجاره مصلی سه میلیارد و 500 میلیون تومان بوده است اما امسال هنوز رقم آن مشخص نشده است. درخواست ما از مدیریت مصلی این است که در بحث تبلیغات وارد شویم. سال‌های قبل تبلیغات را به یک شرکت می‌دادند و این شرکت هم تنها با نگاه اقتصادی فعالیت می‌کرد و در این بین بسیاری از بخش‌های مهم از جمله کتاب‌های کودک و حوزه کتاب‌های عمومی برای مردم ناشناخته باقی می‌ماند. توکل صدیق درباره‌اجاره بهای غرفه‌ها نیز گفت: سال گذشته مبلغ اجاره بها از ناشران بابت ارائه غرفه به آنها مقداری اضافه شد که یکی از دلایل آن کمبود بو دجه از سوی ارشاد بود. ناشران مقداری از این اضافه شدن اجاره بها ناراضی بودند هرچند این اضافه بها بیشتر از ناشرانی که غرفه‌های بزرگتری داشتند اخذ شد. امسال سیاست ما افزایش اجاره بهای غرفه‌ها نیست. دریافتی ما از ناشران بابت اجاره بها در سال گذشته دو میلیارد و 870 میلیون تومان بود و پرداختی‌هایمان هم تقریبا معادل همین مبلغ بود. نایب‌رئیس اتحادیه ناشران و کتابفروشان در ادامه در پاسخ به سوال خبرنگار ایسنا درباره این دیدگاه که برپایی نمایشگاه کتاب‌ و سیاست حمایت از کتابفروشان که اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران آن را دنبال می‌کند در تضاد است است گفت: ما هم می‌دانیم که موضوع برگزاری نمایشگاه کتاب و بحث مربوط به کتابفروشان چالش دارد. برگزاری نمایشگاه از یک جهت خوب است چون باعث جلب توجه برای کتابخوانی می‌شود ولی برخی معتقدند که بازار کتاب را از کتابفروشان می‌گیرند که من خیلی موافق این نیستم چون تحقیقات کاملی در این باره صورت نگرفته است. او افزود: ما برای برطرف کردن برخی از این مشکلات تلاش کردیم امسال مراکز پخش نیز در نمایشگاه کتاب غرفه بگیرند اما کتاب نفروشند. این زمینه تنها برای تقویت ارتباطات مراکز پخش با ناشران در شهرستان‌هاست. او در پاسخ به سوال دیگر ایسنا درباره اینکه سال گذشته محمود آموزگار اظهار نظری مبنی بر کم کردن حجم حضور ناشران و برگزاری نمایشگاه با حضور ناشران فعال و مهم با هدف افزایش کیفیت نمایشگاه بیان کرد و آیا امسال این سیاست پی گرفته خواهد شد گفت: این درست است که واقعا در نمایشگاه کتاب خیلی از غرفه‌داران که غرفه می‌گیرند برای عرضه کتاب‌های خودشان نمی‌آیند. کار آنها بیشتر پخش کتاب‌های دیگر ناشران و انتشار کتاب‌های افستی و تخلفات به انواع مختلف است.بخش زیادی از بزرگی نمایشگاه کتاب به همین گروه تعلق دارد و این به خاطر آن است که ما ضوابط را رعایت نمی‌کنیم. در عین حال برخی از ناشران هم هستند که شاید تعداد کتاب هایشان به حد نصاب برای حضور در نمایشگاه نرسد،اما کتاب‌های ارزشمندی داشته باشند که نمی‌توان آنها را از حضور در نمایشگاه محروم کرد. نظر ما این است که درباره این گونه ناشران تجمیع صورت گیرد و یک ناشر به نمایندگی از آنها کتاب‌هایشان را عرضه کند. او همچنین در توضیحی درباره اینکه هدف برگزارکنندگان نمایشگاه بالا بردن آمار است یا کیفیت عرضه محصولات گفت: متاسفانه در کشور ما آمارها هنوز کارکرد دارند درصورتی که آمارها خیلی دقیق نیستند. مثلا ما نمی‌دانیم پول‌هایی که در نمایشگاه کتاب خرج می‌شود چه میزان صرف خرید کتاب می‌شود و چه میزان صرف خرید کباب یا کلاس‌های کنکور. خود مدیران فرهنگی هم راضی نیستند اما برگرداندن مسیر نمایشگاه کتاب به مسیر درست فکر و برنامه‌ریزی می‌خواهد که یکی از آنها تعیین محل دائمی نمایشگاه کتاب است. توکل صدیق گفت: در حال حاضر ما شاید بیش از 100 ناشر حرفه‌ای در کشور نداشته باشیم و ناشران فعالمان به 400 تا 500 ناشر نمی‌رسند. همچنین تعداد کتاب‌فروشی‌های فعال و مناسب در کل کشور بیشتر از 600 کتابفروشی نیست.