ابعادی دیگر از پشت پرده «رستاخیز»

باشگاه خبرنگاران: احمدرضا درویش کارگردان سینما در خصوص شرط قرار دادن افکت نور بر چهره چند تن از شخصیت‌های فیلم برای اکران عمومی، اظهار داشت: فیلم «رستاخیز» با پروانه ساخت در مدت 10 سال ساخته شد و پروانه نمایش قانونی و شرعی بنا بر گفته آقای ایوبی رئیس سازمان سینمایی، دریافت کرد. در شورای صدور مجوز فیلم یک مجتهد عادل حضور داشته است و این بدان معنی است که این فیلم از پشتوانه شرعی برخوردار است. در فتوایی که از سوی مراجع عالیقدر وجود دارد در خصوص تصویر‌سازی چهره معصومین، بزرگان دین و شخصیت‌های مقدس توضیح داده شده و عوامل سازنده فیلم هم بنا بر مستندات و فتوا و نظرات مراجع محترم عمل کردند. وی در ادامه افزود: فیلم یکبار از طرف وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی مجوز نمایش گرفت و اکران شد و توسط دولت از پرده پایین کشیده شد. این تصمیم که موجب خسارات مالی و معنوی و تبعات بسیار شده، باید بررسی شود. از جمله تبعات این اقدام تأثیر‌ بر افکار عمومی و خسارت تهیه‌کننده و سرمایه‌گذار فیلم است. چون این فیلم با بودجه بخش خصوصی ساخته شده، حق‌الناس محسوب می‌شود. این کارگردن با اشاره به تبعات داخلی و خارجی این اقدام بیان کرد: مسئولیت این خسارات و تبعات بر عهده دولت است، نظر مراجع و فتاوای معتبر برای سازندگان «رستاخیز» محترم است؛ اما ایجاد اجماع در امور مربوط به حاکمیت وظیفه فیلمساز نیست؛ ایجاد اجماع بین نهاد‌های تخصصی از جمله در حوزه فقهی و شرعی که حساس و مهم است، وظیفه بنده و امثال من نیست. من بر اساس نظر مراجع تقلید و بنا بر فتوای مرجع تقلید خودم فیلم ساختم. این اجماع نظر بر عهده دولت است. وی همچنین عنوان کرد: اگر این فیلم مسئله شرعی و فقهی داشت، هیچ وقت حوزه هنری سازمان تبلیغات اسلامی همه امکانات خود را برای حمایت از آن نمی‌گذاشت و خرج نمی‌کرد. رسانه ملی هم امکانات تبلیغاتی خود را برای تبلیغات آن اختصاص نمی‌داد. درویش با اشاره به بازبینی فیلم توسط چند تن از مراجع افزود: نگارش فیلمنامه و آنچه قرار بود نمایش داده شود و سپس نسخه فیلم به حوزه علمیه قم و نجف تقدیم شده است. مراجعی همچون مرحوم استاد سید جعفر شهیدی، استاد آینه‌وند و علمایی که دقت نظر داشتند فیلم را دیده‌اند و نظرات و پیشنهادات خود را داده‌اند. البته ممکن است در این زمینه اختلاف نظراتی هم وجود داشته باشد؛ ولی ما بر اساس مجوز قانونی و حجت شرعی و مبتنی بر اکثریت آرا فیلم را اکران کردیم و مسئولین کشور بر اساس مصالحی که مورد احترام ماست، مانع ادامه اکران فیلم شدند. اما انصاف نیست که تبعات اجرای این مصلحت‌بینی نادیده گرفته شود. مصالح دولت، مصالح مردم و مورد احترام است؛ اما چطور امکان دارد یک فیلم از نظر شرعی و فقهی مشکل داشته باشد و نهاد‌هایی که متخصص و حساس در این زمینه هستند، نسخه فیلم را پیش خرید کنند؟! نهاد‌هایی که از بنده و سازندگان فیلم بسیار حساس‌تر هستند. درویش با اشاره به این مطلب اظهار داشت: مگر امکان دارد که حوزه هنری بدون بازبینی و توجه به مبانی شرعی و قانونی از اثری حمایت کنند؟ این خلاف انصاف است و من متأسفم برای حوزه فرهنگ و هنر که رویه‌ای ایجاد شده که یک فیلمساز و سازندگان آثار هنری را در قلمرو تولیدات فرهنگی هنری کشور، در مقابل دولت قرار داده‌اند. اگر من تغییرات را به راحتی بپذیرم، معلوم می‌شود در طول ساخت فیلم بر باور درونی خود حرکت نکرده‌ام. وی با اشاره به اهمیت نظر مراجع تقلید بیان کرد: ما مبتنی بر فتوا و نظر مراجع عالیقدر حرکت کردیم که نسبت به تشبیه و شبیه‌سازی اولیاء و انبیاء که اتفاقاً هیچ کدام در این فیلم حضور نداشتند عمل کنیم. نظر مراجع فصل الخطاب ماست. بر اساس تأکید مراجع معظم تقلید و مرجع بزرگواری که به نظر ایشان به لحاظ شرعی و فقهی عمل کردیم، توکل بر خدا کردیم تا ببینیم ادامه ماجرا چه خواهد شد و انشا‌الله که مشکل حل شود. ما بر باورمان ایستاده‌ایم و فکر می‌کنیم قدم کوچکی برای تبلیغ راه اهل بیت انجام داده‌ایم. درویش عنوان کرد: دولت باید مسئولیت تبعات این اقدام و مصلحت اندیشی را بپذیرد. دولت تربیت یافته مکتب امام (ره) مسئول است و باید با سازندگان آثار فرهنگی و هنری با انصاف برخورد کند و با تدبیر آنچه که از تصمیم او به وجود آمده را چاره اندیشی کنند. کارگردان «رستاخیز» با اشاره به مصاحبه تلویزیونی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در خصوص سریال «مختارنامه» گفت: این سریال را رسانه ملی ساخته بود و می‌توانست نسبت به اعمال تغییرات و حذف سکانس‌های آن تصمیم بگیرد. آقای جنتی در مصاحبه خود با اشاره به حذف سکانس نمایش چهره حضرت عباس (ع) گفت: که نمایش سریال با حذف این بخش انجام شد و در مورد «رستاخیز» هم با قرار دادن افکت نور، فیلم اکران خواهد شد. ما این الگو را می‌پذیریم. من از نظر معنوی مشکلی با این اقدام ندارم ولی حقوق مالکیت سازندگان فیلم باید رعایت شود. باید با مالکان فیلم که بخش خصوصی است، با انصاف رفتار شود. این فیلم با سرمایه شخصی و با شریک خارجی ساخته شد. عاشقان سید‌الشهدا برای ساخت آن تلاش کردند. اصلاً چه تضمینی وجود دارد که اگر هاله نور در این فیلم گذاشته شود، پس از آن به بهانه دیگری فیلم را از پرده پایین نکشند؟ وی تصریح کرد: دولت محترم بر اساس مصلحتی که در نظر داشته چه سیاسی و چه اجتماعی یا به قول خود آقای جنتی که در مقابل افکار عمومی گفت که ما برای اینکه موضوع توافق هسته‌ای تحت‌الشعاع مسئله دیگری قرار نگیرد، تصمیم گرفتیم جلوی اکران «رستاخیز» را بگیریم، باید مسئولیت تبعات آن را بر عهده بگیرد. برای ساخت این فیلم سازماندهی وسیع ملی انجام شد. این فیلم فرصت داشت که در بین مخاطبان کشور‌های کانادا، آمریکا، دنیای غرب، پاکستان، عراق و... توزیع شود. تهیه‌کننده این فیلم هماهنگی‌های لازم با رئیس سازمان حج و زیارت و آستان مقدس سید‌الشهدا و... را انجام داده بود؛ ولی به خاطر این تصمیم دولت نشد و این اتفاق برای فیلم نیفتاد. درویش ادامه داد: تصور ما این است که انشاالله یک راه حل در حوزه فرهنگی کشور شکل بگیرد و این مسئله حل شود. دلایل این اقدام باید مورد ارزیابی قرار بگیرد. به هر حال یا این اتفاق می‌افتد یا اینکه کسانی در جایگاه‌های بالاتر از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به این حوزه ورود پیدا می‌کنند و این قضیه را با خیر‌خواهی حل می‌کنند یا اینکه بالاخره، کشور دستگاه قضایی دارد و برای حل و فصل مسائل بین قوا، قوا و مردم و بین مردم اقدام می‌کند. همین که این فیلم ساخته شد، موجب برکت، موهبت و اقبال بزرگ برای سازندگان آن است. درویش در خصوص دلیل استعفا از شورای عالی سینما توضیح داد: این استعفا هم به قضیه «رستاخیز» ربط دارد، هم ربط ندارد. شرایطی که بر رستاخیز گذشت، بخشی از آن مربوط به اوضاع سینمایی کشور می‌شود. من اعتقاد دارم ساختار عریض و طویل سازمان سینمایی در قواره ما نیست و اصلاً نیازی به چنین دستگاه عریض و طویلی نیست. ما همیشه می‌شنویم که دولت‌ها شعار کوچک سازی و کاهش تصدی‌گری را سر می‌دهند؛ اما در عمل اینطور نیست. ما نیازی به این طول و تفصیل و فضاهای عجیب و غریب و متنوع بوروراتیک نداریم. قواره سینما باید در ارتفاع و عمق باشد نه طول و عرض. وی در خصوص لزوم ایجاد شورای عالی سینما عنوان کرد: سینما نیازمند چنین سازمان و چنین شورایی (شورای عالی سینما) نیست؛ آن هم با ریاست رئیس جمهور که درگیر این همه مسئله کلان کشور است. در داخل سازمان سینمایی چه نیازی به اداره کل روابط عمومی و اداره کل تحقیقات سمعی و بصری وجود دارد؟ این ادارات افراد را درگیر فضای اداری می‌کند نه مسائل مهم سینما. این فیلمساز تصریح کرد: مصوبات سال‌های قبل شورای عالی سینما هیچ وقت اجرایی نشده و این شورا دچار انفعال است. یک طرح در این شورا مطرح شد که تصویب نشد؛ ولی اجرایی شد و آن هم تأسیس «مدرسه ملی سینما» بود. اکثریت اعضاء با در نظر گرفتن اولویت‌های سینما با توجه به مسائل و فقر بودجه‌ای و سینما آن را نپذیرفتند. این مدرسه با تأثیر‌ گرفتن از آکادمی های خارجی سینمایی که هیچ تناسب و هماهنگی‌ای با فرهنگ و هنر ما ندارد، فعالیت می‌کند. در شرایطی که مسائل مهمتری مثل بودجه در سینما مطرح است، به نظر می‌رسداینگونه اقدامات بر اساس سلیقه شخصی مسئولان است. وی در پایان گفت: با دلایلی که گفتم حضور خود را در این شورا لازم نمی‌دانم. ما در شرایطی که در آن هستیم و حوزه سمعی و بصری هر روز با افزایش کیفیت در جهان پیشرفت می‌کند، وجود چنین شورایی با این عرض و طول را لازم نمی‌دانم.