طراح گریم «معمای شاه»: 10 دستیار دارم

فارس: به طور قطع یکی از عناصری که در بهتر دیده شدن سریال‌های تاریخی آن هم تاریخ معاصر به شدت مورد توجه مخاطبان قرار خواهد گرفت، چهره پردازی و گریم شخصیت‌هاست. این روزها سریال‌ تاریخی «معمای شاه» تنها سریال تاریخی تلویزیون است که به کارگردانی محمدرضا ورزی به روی آنتن رفته است. شهرام خلج طراح و سرپرست گروه گریم در سریال «معمای شاه» که هنوز مشغول گریم شخصیت‌های این سریال تلویزیونی است، در گفت‌وگو با فارس به سختی گریم آثاری اشاره کرد که تعدد شخصیت دارد،آن هم سریالی که اغلب شخصیت‌های آن ما به ازای بیرونی داشته‌اند. خلج در بین صحبت‌هایش به ویژگی‌های کارهای بلند مدت اشاره کرد و همچنین گفت که تا یکسال دیگر ضبطمان ادامه خواهد داشت. خلج که در این سالها طراحی گریم آثاری چون:‌ «سالهای مشروطه»، «تبریز در مه»، «سالهای مشروطه»، «از یاد رفته»، «اختاپوس»، «خنده بازار»، «عمارت فرنگی»‌و ... را در کارنامه خود دارد،‌درباره گریم آثار تاریخی و سریال «معمای شاه» با ما هم کلام شد. *ورود شما به عرصه هنر گریم چطور شکل گرفت؟ -از کودکی به سمت کارهای هنری گرایش داشتم و مدتی هم نقاشی می‌کردم. بعد از سالها رشته‌ گرافیک و رنگ شناسی را برای تحصیل در دانشگاه انتخاب کردم و بعد از آن توسط یکی از دوستانم به عبداله اسکندری معرفی شدم‌. کار حرفه‌ایم را از سال 73 و با دستیاری شروع کردم و بعد از آن مجری گریم و الان هم که طراحی گریم انجام می‌دهم. * چه اتفاقی می‌افتد که یک تهیه کننده و کارگردان مسئولیت گریم آثارشان را به شما می‌سپارند؟ - معمولا افرادی که فکر می‌کنند بارِ آثارشان بر دوش گریم هست سراغ من می‌آیند. البته حمل بر خودستایی نشود، چراکه غیر از من افراد بسیاری هستند که تبحر زیادی در این زمینه دارند. *فکر می‌کنید خصیصه بارز گریم‌های شما در چیست؟ -نکته مهمی که از آقای اسکندری یاد گرفتم، دقت و تمرکز بسیار بالای ایشان در گریم است. هیچوقت دوست ندارم کار را سخت بگیرم، اما در کنار آن از سر و ته کار نیز نمی‌زنم. *در این سالها بهترین گریم‌تان در کدام اثر بوده است؟ -تله فیلم «ستاره خضری» اولین کارم بود که به عنوان طراح با محمدرضا ورزی کار کردم. گریم‌های این اثر را خیلی دوست داشتم. «ستاره خضری» درباره اتفاقاتی بود که برای یک فرد مسیحی بعد از واقعه عاشورا می‌افتد. *برای طراحی گریم شخصیت‌های مختلف چه می‌کنید؟ -در این شرایط دو حالت وجود دارد. اینکه آن فرد را کسی تا به حال ندیده باشد و حالت دوم اینکه وی را همه دیده و چهره‌شان در ذهن‌ها ماندگار شده است. برای حالت اول با استفاده از عنصری به نام خلاقیت طرحی را پیاده می‌کنیم که با روحیات و شخصیت وی همخوانی داشته باشد، اما اگر این شخصیت ما به ازای بیرونی داشته باشد دیگر بحث شبیه سازی می‌شود و طی آن می‌بایست تمام جزئیات صورت وی را روی چهره بازیگر اعمال کنیم. *برای شما شبیه سازی سخت‌تر است یا حالت اول؟ - طبیعتا شبیه سازی کمی سخت تر است، چراکه اگر کمی شبیه به شخصیت حقیقی نباشد،‌دچار انتقادهای فراوان خواهی شد،اما اگر طراحی با خودمان باشد دیگر به مهارت دست گریمور بر می‌گردد و اینکه چطور می‌تواند دقیقا شبیه به همان چهره را دربیاورد. *در سریال‌های تاریخی مثل «معمای شاه» شما به تنهایی طراحی گریم را به عهده داشتید؟ -در «معمای شاه» ابتدا نظر آقای ورزی این بود که آقای اسکندری و من در کنار هم طراح گریم سریال را عهده دار شویم و به این صورت باشد که بخشی را ایشان طراحی کنند و بخشی را من،اما بعد از مدتی به دلایلی که نمی‌دانم به من گفتند که ایشان نمی‌آیند و شما به تنهایی طراح گریم این سریال هستی. *تعدد شخصیت‌های این سریال شما را نگران نمی‌کرد؟ -همان اوایل کمی نگران بودم، اما بعد از آن به امید خدا شروع کردم و با کمک ورزی و نظرهای ایشان و گروه مجریان گریم نگرانی‌هایم کمتر شد.به هر حال مسئولیت سنگینی بود چراکه حساسیت کارگردان روی بخش گریم بسیار بالا بود و باید بگویم که این حساسیت تا این اندازه روی سایر بخش‌ها مثل لباس و صحنه آنهم وجود نداشت. *گریم در آثار تاریخی را چقدر مهم و جزو اولویت‌ها می‌دانید؟ -همیشه بر این باورم که در این سبک کارها اولین نکته‌ای که مخاطب با آن مواجه می‌شود همان گریم و صورت بازیگر است و بعد از آن سراغ لباس و صحنه خواهد رفت و به آنها توجه خواهد کرد. *به طور قطع زمان طولانی ساخت این سریال شما و بازیگران را با مشکلاتی مواجه کرده است؟ -بله، به هر ترتیب طولانی شدن آثاری اینچنینی باعث خلل در کار گروه گریم و بازیگران خواهد شد.به این دلیل که ممکن است بازیگری امروز بازی داشته باشد و تا چند ماه دیگر طبق فیلم‌نامه مقابل دوربین نرود و در همین حین وی با پروژه‌ای دیگر قرارداد ببندد و صورتش (بلندی و کوتاهی ریش و مو) تغییر کند. ما باید مدام تلاش کنیم تا راکوردها را برای گریم بازیگران حفظ کنیم. در هر صورت کارهایی که ضبط‌شان چهار سال طول می‌کشد،‌تغییر راکورد دارند و دوستان نباید انتقادهایی از این دست به آنها داشته باشند. *در «معمای شاه» چند دستیار دارید؟ در این سریال 10 دستیار دارم که کار اجرای گریم را با نظارت خودم انجام می‌دهند و در حال حاضر مسئول اجرای گریم‌مان سید جلال موسوی است. *طولانی ترین زمانی که برای گریم بازیگران این سریال گذاشتید،مربوط به کدام شخصیت بود؟ -شخصیت‌هایی چون شاه،آیت اله طالقانی، نواب صفوی و امام خمینی زمان زیادی را برای گریم به خود اختصاص دادند. در هر حال اغلب شخصیت‌های این سریال زمان بالایی را برای گریم به خود اختصاص دادند و اصلا زمان پایین برای گریم نداشتیم. هر چند تست گریم ابتدایی هر کدام از این شخصیت‌ها حدود 6 ساعت طول کشید، اما برای اجرای گریم در دفعات بعدی به سه ساعت رسید. *در بخش گریم این سریال دچار محدودیت هم بودید؟ -برای گریم خانم‌ها اغلب دچار محدودیت هستیم. واقعا برای شخصیتی مثل فرح و اشرف واقعا درست نیست که آنها را با روسری نشان دهیم! در این باره با محدودیت مواجه بودیم و نمی‌توانستیم حتی از کلاه گیس و یا موی پلاستیکی نیز استفاده کنیم. اگر این محدودیت‌ها نبود گریم خانم‌هایمان خیلی بهتر از آنچه در تصویر می‌بینید شده بود و مخاطب نیز به خوبی می‌توانست با آنها ارتباط برقرار کند. *برای بخش آقایان دچار محدودیت نبودید؟ -برای اقایان محدودیتی وجود نداشت. بخش شبیه سازی که داشتیم و بخش داستانی هم که طراحی کرده بودیم. *انتخاب بازیگران بر اساس چهره های آنها بود و یا اینکه توسط تهیه کننده و کارگردان انتخاب می‌شد و بعد شما در این باره بعد از تست گریم نظر می‌دادید که آیا این چهره مناسب چنین شخصیتی هست یا خیر؟ -در مورد انتخاب بازیگران ورزی همه را انتخاب می کرد. در مورد بخش داستانی نظر من زیاد تاثیرگذار نبود و هر که را ایشان انتخاب می کردند ما تست گریم می زدیم، اما در مورد بخش شبیه سازی بعد از انتخاب‌های تک تک بازیگران با من مشورت می کردند که از لحاظ گریم خوب می شود یا خیر. *یعنی پیش نیامده بود که بگویند برای فلان شخصیت دنبال چنین چهره‌ای هستیم و شما به ما پیشنهاد بدهید؟ -بله یکی دو باره این موضوع اتفاق افتاد و من چند نفر را پیشنهاد و معرفی کردم، اما الان به این دلیل که موضوع به چهار سال پیش برمی گردد هیچ کدامشان در خاطرم نیست. در حالت کلی ورزی نگاه خوبی به شبیه سازی دارد و من هم از کودکی روی شبیه سازی اطرافیانم به شدت دقت داشتم. در کل بر این باورم که نباید همه عناصر را با گریم پوشاند، چراکه ممکن است گریم در برخی مواقع لو رود و بیشتر باید بازیگری را انتخاب کنیم که از لحاظ چهره به نقش مورد نظر نزدیک باشد و اول از همه انتخاب حرف اول را می‌زند. *در معمای شاه برایتان پیش آمد که بازیگری از گریم خود ناراضی باشد؟ -اجازه نمی دهم کسی ایرادی بگیرد. اما اگر این ایراد به جا و درست باشد رفعش می کنم. برخی از بازیگران ایرادات‌هایی می گیرند که بیشتر برای راحتی خودشان است و من در این موارد زیر بار نمی روم و قبول نمی کنم اما در هر حال اغلب بازیگران راضی بودند. *بهترین گریم هایتان در معمای شاه کدام ها بودند؟ -گریم فرح،‌شاه،‌امام خمینی اشرف،‌طالقانی و مطهری،‌بهشتی.. اما در این بین طالقانی،مطهری و امام را خیلی دوست داشتم. *انتقادی به گریم‌های خودتان در این سریال ندارید؟ -به گریم هایم نه اما حس می کنم که جثه حسام نواب صفوی بر خلاف ظاهرش شبیه به نواب صفوی نبود چراکه جثه شهید نواب خیلی ریزتر از حسام بود و من دراینباره مشکل داشتم.خیلی برای نزدیک شدن چهره حسام به این شخصیت زحمت کشیدیم و خود ایشان هم کمک‌های بسیاری به ما ارائه کردند. *برای درست درآوردن چهره‌ها در شبیه سازی چه می‌کردید؟ و آیا خودتان از قبل مطالعه داشتید؟ -یکسری را خودمان سرچ می‌کردیم و از نت در می‌آوردیم و اغلب را بچه‌های گروه کارگردانی این عکس و یکرس فیلم ها برایمان از شخصیت‌های مختلف پیدا می‌کردند. از طرفی هم آرشیوی داشتیم که با توجه به آن گریم‌ها صورت می‌گرفت. *بهترین سریال تاریخی که تا به الان کار کردید از نظر گریم کدام بوده است؟ -سریال «معمای شاه» خیلی خوب بود. البته محتوای اثر نیز در بخش داستانی بیننده را به خود جذب خواهد کرد و الان هم ایشان یکسری موارد اضافه می‌کنند که قصه خیلی بهتر خواهد شد. *در حال حاضر به غیر از معمای شاه، مشغول کار دیگری هستید؟ -در حال حاضر فیلم سینمایی جنگی به نام کودکی نا تمام درباره شهید احمد متوسلیان کار می کنم که کارگردانی آن را حسین مهدویان برعهده دارد. در این فیلم افرادی چون شهید همت،‌رضایی و ... را نیز داریم که شبیه سازی فوق العاده ای دارد.