حاشیه های اجلاس پاریس از زبان ابتکار

ایران: تغییر اقلیم در کشور ما با‌وجود بحران‌های محیط زیستی موضوع «مهجوری» است. آنقدر که شاید اگر «معصومه ابتکار» رئیس سازمان حفاظت محیط زیست کشور به عنوان یک زن مسلمان با پوشش چادر در کنار دولتمردان خبر‌سازی چون «اولاند» «بان کی مون» و «اوباما» در عکس‌های مختلف قرار نمی‌گرفت کمتر کسی متوجه می‌شد چرا اجلاس تغییر آب و هوایی جهان 195 نفر از رهبران جهان را به فاصله کوتاهی از عملیات تروریستی داعش در فرانسه به پاریس کشاند. همین مسأله بهانه گفت‌و‌گوی «ایران» با «ابتکار» شد. ابتکار در گفت‌و‌گو با خبرنگار ما می‌گوید: «به گفته خود مسئولان و مقامات کنوانسیون، نقش ایران هم در اجلاس مؤثر بوده است.»

شما در سخنرانی خود اعلام کردید اگر تحریم‌ها به طور کامل رفع شود، کاهش گازهای گلخانه‌ای در کشور را به 12 درصد می‌رسانید. واکنش شرکت‌کنندگان به این شرط چه بود؟

کشورهای دیگر هم شروطی داشتند. این فقط خواست ما نبود و منطقی هم تلقی شد. ما باید برنامه‌هایی را دنبال کنیم که قابلیت اجرا و در کشور هم قابلیت پذیرش داشته باشد. این سند باید با همکاری وزارتخانه‌هایی چون نیرو، نفت، راه و شهرسازی، جهادکشاورزی و همه دستگاه‌های دولتی اجرا شود. فکر می‌کنم که این شرط خیلی طبیعی مورد پذیرش قرار گرفت، چون شرایط الان خیلی ناعادلانه است.

بحث ناعادلانه بودن شرایط تنها از سوی ایران مطرح نیست. بسیاری از کشورهای در حال توسعه و جهان سوم این دغدغه را دارند که سهم آنها در این اجلاس نادیده گرفته شود. چرا این نگاه وجود دارد؟

در این اجلاس 180 کشور داوطلبانه مشارکت داشتند. یکی از برنامه‌های اجلاس صندوق اقلیم سبز(تغییر اقلیم سبز) است که قرار است 100 میلیارد دلار برای کاهش گازهای گلخانه‌ای کمک کند، اگر این اتفاق نیفتد و بحث کمک‌های فناوری و مبادلات شکل نگیرد به آن هدفی که اجلاس به دنبال آن است نمی‌رسیم. این مسأله محل نگرانی کشورهای در حال توسعه است.

شما گفته اید کشورهای توسعه یافته باید سهم تاریخی خود را در ایجاد گازهای گلخانه‌ای بپردازند، این سهم گلخانه‌ای چقدر است؟

کشورهای صنعتی300 سال است که گاز گلخانه‌ای تولید می‌کنند، بنابراین باید سهم تاریخی خود را بپردازند. خیلی از کشورهای صنعتی دوست دارند که این سهم تاریخی نادیده گرفته شود. یک دکمه را بزنند و همه چیز به روز اول برگردد و از امروز حساب کنیم. در صورتی که اصلاً چنین چیزی امکان ندارد. کشورهای درحال توسعه به هیچ عنوان این موضوع را نخواهند پذیرفت.

عکس‌های زیادی از شما در حال گفت‌و‌گو با مقامات مختلف کشور‌ها در سایت‌ها و فضای مجازی قرار گرفت. گفت‌و‌گو با این مقامات در حد احوالپرسی است یا وارد موضوع‌های مختلف هم شدید؟

با بعضی از مقامات مثل آلمان در ارتباط با اجلاس و ضرورت توجه به تغییر اقلیم گفت‌و‌گو داشتیم. همچنین فرصت خوبی بود تا با برخی از مقامات در مورد مسائل دو جانبه از جمله با «اشرف غنی» رئیس جمهوری افغانستان درباره «هامون»، یا رئیس جمهوری عراق درباره گرد و غبار و همچنین رئیس جمهوری ارمنستان درباره آلودگی گفت‌و‌گو کنیم.

بحثی که در میان سخنرانی شما در کشورها بیشتر مورد توجه قرار گرفت، بحث مشخص شدن خسارت جنگ‌ها در ایجاد گازهای گلخانه‌ای است، واکنش شرکت‌کنندگان به این موضوع چه بود؟

من درباره این موضوع با «کریستینا فیگورز» دبیرکل کنوانسیون تغییرات آب و هوایی پاریس هم صحبت کردم. در محاسبات مربوط به ردپای کربن، خبری از رد پای جنگ و صنایع جنگی نیست. امریکا بزرگترین صنایع نظامی را دارد. اینها رد پای کربن دارند چون سوخت فسیلی بسیار زیادی مصرف می‌کنند. باید محاسبه شود چقدر در ایجاد گازهای گلخانه‌ای نقش دارند.

خانم ابتکار شما کربن ناشی از رد پای جنگ را در این کنوانسیون مطرح کردید، آن هم بعد از ماجرای تروریستی پاریس. 150 شخصیت سیاسی (رئیس جمهوری، نخست‌وزیر و... ) جهان با تدابیر شدید امنیتی وارد پاریس شدند؛ رهبرانی که برخی از آنها بزرگترین نقش را در تولید سلاح‌های نظامی داشتند که بیشترین مصرف آنها هم در خاورمیانه است. برخی از کارشناسان محیط زیست، داعش را محصول همین صنایع نظامی بزرگ می‌دانند...

نکته خیلی خوبی را یادآوری کردید. من در سخنرانی‌ام این اقدام تروریستی را محکوم کردم. در گفت‌و‌گو با «اولاند» این واقعه را تسلیت گفتم. آنجا من اشاره کردم به نام دین اسلام که دین رحمت، صلح، محبت و عشق بین انسان هاست، دارد اقداماتی صورت می‌گیرد که هیچ نسبتی با دین اسلام ندارد و فقط ابزاری برای رسیدن به قدرت است. خیلی جالب است که برخی از روزنامه‌های فرانسه روی عکس استقبال «اولاند» همین جملات من را چاپ کرده بودند که رفتار داعش هیچ نسبتی با اسلام ندارد.

خانم ابتکار عکس شما(یک مدیر خانم با پوشش چادر) با رؤسای مختلف جهان در شبکه و فضای مجازی و رسانه‌های اصلاح‌طلب زیادی به اشتراک گذاشته شده، اما برخی از رسانه‌ها اصلاً به این موضوع توجه نکرده‌اند. فکر می‌کنید چرا رسانه‌هایی که روی چادری شدن یک هنرمند زن متمرکز می‌شوند هیچ خبری از جایگاه جهانی معاون رئیس جمهوری نمی‌دهند؟

من در زمان دوران اصلاحات هم با همین چادر «قهرمان زمین» شدم. آن موقع هم صدا و سیما روی این خبر کار نکرد. متأسفانه بازی‌های سیاسی اجازه نمی‌دهد که ما به مسائل اساسی بپردازیم. جمهوری اسلامی می‌خواهد براساس مسائل ملی خود و مسئولیت شهروند جهانی یک تعامل منطقی با جهان داشته باشد. ما همه تلاش را می‌کنیم که نقش فعال و تأثیرگذار و مثبتی در جهان به نفع صلح و عدالت داشته باشیم؛ فرقی ندارد خانم باشیم یا آقا.