PMD چیست؟/گزارشی آغشته به دبه‌های آمریکایی/ آمانو: ایران با اجرای برخی اقدامات شفاف‌ساز اضافی هم موافقت کرده
از هم اکنون زمزمه های زیادی خواهانه طرف غربی و جهت دار بودن گزارش آژانس به گوش می رسد.
سرویس سیاسی فردا؛ همان گونه كه برخي مقامات غربي و تعدادی از دولتمردان يازدهم تاكنون عنوان كرده‌اند، قرار است گزارش آژانس انرژی اتمی که 24 آذر سال جاری منتشر شود، پاياني باشد بر پرونده PMD جمهوري اسلامي ايران؛ اما در چند روز گذشته برخي خبرها حكايت از آن دارد كه آژانس بين المللي انرژي اتمي تصميم دارد اين گزارش را به گونه‌اي تنظيم کند كه نتوان از آن معناي خاتمه پرونده PMD كشورمان را برداشت كرد. در حالی که طبق نامه رهبر انقلاب درباره اجراي برجام، صراحتا اجراي دو تعهد توسط ايران مبني بر «بازطراحي رآكتور اراك» و «مبادله اورانيوم» را منوط به مختومه شدن موضوع PMD كردند .
اما «یوکیا آمانو»، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، بامداد امروز با بیان اینکه این نهاد نظارتی سازمان ملل در حال نهایی کردن گزارش مربوط به موضوع ادعایی «ابعاد نظامی احتمالی» ( PMD ) برنامه هسته‌ای ایران است وعده داد: این گزارش «واقع‌گرا، عینی و بی‌طرف» خواهد بود.
مدیر کل آژانس اضافه کرد: رخدادهای مهمی در زمینه اجرای پادمان‌های این نهاد نظارتی سازمان ملل متحد در ایران به وقوع پیوست. وی همچنین گفت: ایران اضافه بر «توافق پادمانی» با آژانس، پروتکل الحاقی را هم اجرا خواهد کرد.
وی درباره پروتکل الحاقی گفت: «این، ابزاری قوی برای راستی‌آزمایی است که به آژانس دسترسی‌های بیشتری به اطلاعات و اماکن ایران می‌دهد.»
آمانو سپس به اختیارات بازرسی‌های فراپروتکلی اعطا شده به آژانس تحت برجام پرداخت. وی با بیان اینکه ایران با اجرای برخی اقدامات شفاف‌ساز اضافی هم موافقت کرده تصریح کرد: این اقدامات فراتر از پروتکل الحاقی هستند و به آژانس در درک بهتر فعالیت‌های هسته‌ای ایران کمک خواهد کرد.
PMD چیست؟
PMD PMD یا آنچه که ایران بارها آن را «مطالعات ادعایی» نامیده، مجموعه ای از اتهامات کشورهای غربی و عمدتا آمریکا، نسبت به وجوه تسلیحاتی برنامه اتمی جمهوری اسلامی است که برای اولین بار طبق ادعای آمریکایی ها از کامپیوتر شخصی یکی از کارمندان فراری سابق ایران به دست آمد. آژانس، طی گزارش معروف خود در نوامبر 2011، تمامی این ادعاها را در یک گزارش جمع آوری نمود.
نکته اصلی در مورد این مجموعه از ادعاهای اثبات نشده، این است که آمریکایی ها، این مجموعه را بین برخی از اعضای آژانس توزیع کرده و خواسته اند درباره این مجموعه، از ایران سوال کند. همچنین آژانس تا به حال، هیچگاه اسناد معتبری در برابر این سوالات که نشان دهنده صحت و سقم این ادعاها باشد به ایران ارائه نداده، چون اصلا آمریکا و دیگر کشورهای مدعی، هیچ سند معتبری به آژانس نداده بودند. با این وجود، ایران برای رسیدن به نتیجه درباره PMD ، همکاری هایی را با آژانس در قالب مدالیته و در زمانی که علی لاریجانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی بود انجام داد که در نهایت، از سوی آژانس به شکست کشیده شد.
در حال حاضر نخستين شائبه شكل گرفته در موضوع PMD را مارك فيتز پاتريك، معاون سابق وزير امور خارجه آمریکا در گفتگو با «راديو فردا» مطرح کرد، وی گفت: پيش بيني من اين است كه آژانس در اين دو ماه سوالات بيشتري از ايران داشته باشد. تصور اينكه ايران به يكباره به همه ۱۲ مورد باقي مانده كه سال‌ها معلق مانده بود- به صورت كامل پاسخ داده باشد- سخت است.
اين مقام سابق آمریکايي همچنين ادامه مي‌دهد: به نظرم بهترين پيش بيني درباره گزارش آمانو را در پنل پاياني نشست عدم اشاعه سلاح‌هاي كشتار جمعي شنيديم.
(يوكيا آمانو دبير كل آژانس بين‌المللي اتمي در كنفرانس عدم اشاعه اتحاديه اروپا متذكر شد كه هدف اين سازمان راستي‌آزمايي از تمايلات گذشته ايران نيست زيرا عملاً نمي‌توان نيت و ميل (كشوري) را در گذشته يا حتي آينده سنجيد.)
فيتز پاتريك ادامه داد: من هم همين طور فكر مي‌كنم، اگر ايران نتوانسته در همه اين سال‌ها به سوالات به طور كامل پاسخ دهد- چگونه در پنج ماه مي‌تواند اين كار را انجام دهد، اگر هم پرونده به صورت كلي بسته نشود- رهبر ايران گفته است كه اقدامات ايران بر مبناي برجام انجام نخواهد شد.
لارا راك وود، معاون پيشين مشاور حقوقي آژانس نیز در این رابطه گفت: او انتظار دارد كه ايران خواهد توانست به همه ۱۲ پرسش آژانس پاسخ دهد؛ اما به نظر او سوالاتي باقي خواهد ماند و پرونده همه اين ۱۲ سوال بسته نخواهد شد.
این اظهارات درصورتی است که یکی از اهداف اصلی مذاکرات هسته ای مختومه شدن این پرونده بود. در همین رابطه عباس عراقچي ۲۹ مهر سال جاري در برنامه گفتگوي ويژه خبري در اين باره گفته بود: «يكي از كارهاي بزرگي كه در طي مذاكرات هسته‌اي صورت گرفت اين بود كه مذاكرات ما با آژانس براي حل PMD به طور موازي صورت گرفت و همزمان با برجام نقشه راه محقق شد. در چارچوب مطالعات ادعايي پرونده سنگيني از اتهامات و ادعاها عليه ايران مطرح شده است و ما در چارچوب نقشه راه به راه‌حل‌هايي رسيديم تا به اين ادعاها پايان دهيم. اين خواست ما بود كه دو موضوع يعني برجام و نقشه راه با يكديگر هماهنگ شوند، به شكلي كه قبل از تكميل اقدامات ما در چارچوب برجام و تا قبل از روز اجراي برجام پرونده PMD بايد حل و بسته شود و بر همين اساس هماهنگ كرديم كه تاريخ‌هاي اقدامات ما در نقشه راه عقب‌تر از روز اجراي برجام باشد، بنابراين تا PMD حل نشود به اراك دست نمي‌زنيم و تبادل سوخت صورت نمي‌گيرد . »
واشنگتن‌پست: گزارش بعدي آژانس اتمي مخالفان توافق هسته‌اي را تقويت مي‌كند
روزنامه واشنگتن پست هم طي يادداشتي با اشاره به اينكه مخالفان توافق هسته‌اي ايران در آمریکا در پي گزارش بعدي آژانس اتمي درخصوص ابعاد نظامي گذشته هسته‌اي ايران، فرصت دوباره‌اي براي تخريب آن خواهند داشت، آورده است: «آمریکايي‌هاي مخالف برجام، خصوصاً نامزدهاي جمهوريخواه انتخابات رياست جمهوري دوباره بحث برسر بي‌اعتمادي به آژانس براي اعمال اقدامات راستي آزمايي دشوار را شروع خواهند كرد.»
برخي مخالفان آمریکايي معتقدند گزارش آژانس اتمي نشان نخواهد داد كه ايران تا چه مقدار به توسعه تسليحات اتمي پرداخته و همچنين اظهارات سران ايران مبني بر صلح‌آميز بودن گذشته هسته‌اي ايران را تأييد نخواهد كرد .
درحالي كه به‌نظر مي‌رسد زياده‌خواهي آمریکايي‌ها و دبه كردن آنها پاياني ندارد، اين روزنامه آمریکايي اذعان كرد: «مخالفان توافق، چيزي بيشتر از اين اعتمادسازي‌ها مي‌خواهند!» ديويد آلبرايت رئيس انديشكده علوم و امنيت بين‌الملل (ISIS) و يكي ديگر از زياده‌خواهان آمرییکايي معتقد است آژانس اتمي بايد بداند ايران چه زماني سلاح هسته‌اي مي‌خواسته، چه مقدار به آن دست يافته، قصد توسعه چه مدلي را داشته و كجا و چگونه روي آن كار كرده است !
با توجه به اينکه از هم اکنون زمزمه های زیادی خواهانه طرف غربی و جهت دار بودن گزارش آژانس به گوش می رسد؛ لازم است دولت يازدهم در اين موضوع قاطع تر از گذشته برخورد و عمل کرده و در صورت مختومه نشدن PMD ، تعهداتي چون مبادله اورانيوم و بازطراحي رآكتور اراك را عملي نكرده و اجراي آن را منوط به اجراي تعهدات آژانس کند.