روایت اشپیگل از «فروش کلیه» در ایران

«نارین یک زن ۲۹ ساله در ایران است. او می‌خواهد کلیه‌اش را اهدا کند. اما دلیل او برای این کار نجات فرزند، همسر یا بهترین دوست دوران کودکیش نیست، بلکه او می‌خواهد تنها در قبال پول این کار را انجام دهد. او این تصمیم را به خانواده‌اش نگفته و تنها همسرش با او همراز است. دریافت کننده کلیه نارین مرد جوانی به‌نام غفار است. او بیش از ۵ سال است که ۳ بار در هفته دیالیز می‌شود و از این طریق زنده مانده، با وجود اینکه او بدن قوی ندارد اما شاغل است.

کلیه برای پول

فروش کلیه تقریباً در همه کشورهای دنیا غیرقانونی است اما در ایران قانونی برای منع فروش کلیه وجود ندارد. در سال ۱۹۸۸ دولت ایران برنامه‌ای را به نام LURD به اجرا گذاشت. این برنامه برای اهدا کلیه به غیر خویشاوندان طراحی شده است، لورد مخفف « Living unrelated renal donation » است. همچنین در سال ۱۹۹۷ برنامه دیگری به نام «هدیه ایثار» نیز به برنامه لورد اضافه شد که براساس آن دولت به اهداکنندگان مزایا و پول اعطا می‌کند. در این راستا یک مؤسسه عام‌المنفعه برای سازماندهی ارتباطات بین اهداکنندگان، دریافت‌کنندگان و نیز انجام پیوندهای کلیه تاسیس شده است.

غفار و خانواده‌اش توانسته‌اند از آگهی های روی دیوار نزدیک بیمارستان بطور مستقیم با فروشنده تماس بگیرند. این آگهی‌ها شامل اطلاعات بیمار از قبیل گروه خونی، جنسیت، سن و شماره تلفن است.

اگر در گذشته این‌طور آگهی‌ها تعجب زیادی را در جامعه برمی‌انگیختن اما اکنون واکنش عموم به این مسأله کاملاً متفاوت است. حتی دیدن دلالان دیگر ما را ناراحت نمی‌کند. اگرچه در دهه‌های گذشته بیشتر پیوندها از طریق افراد آشنا یا خیرین صورت می‌گرفت، اما امروزه بازار خرید و فروش کلیه در ایران گرم است. هر چند برای جلوگیری از سوءاستفاده‌های موجود انجمن حمایت از بیماران کلیوی تمام تلاش خود را کرده تا تنها مرجع رسیدگی به این امر شناخته شود اما هنوز هم وجود دارند سوداگرانی که تنهابه منافع خود می‌اندیشند و از خلاءهای قانونی سوء استفاده می‌کنند.

دستمزد سالانه برای خرید عضو جدید

خانواده‌ غفار به‌طور مستقیم با نارین به توافق رسیده‌اند. او برای فروش کلیه خود چیزی در حدود ۴۶۰۰ یورو درخواست کرده، این در صورتی‌ است که خانواده غفار اصلاً ثروتمند نیستند و برای دادن این پول باید تمام دارایی‌های خود را بفروش برسانند.

پول‌هایی که اهداکنندگان به‌طور مستقیم و بدون واسطه از دریافت‌کنندگان می‌گیرند معمولاً بین دو تا پنج هزار یورو بوده این در حالیست که حقوق متوسط هر فرد در ایران معادل ۳۵۰ یورو در ماه است. در این بین شاید هر دو طرف معامله سود ببرند اما از همه بیشتر دلالان هستند که از وضع موجود استفاده می‌کنند. طبق قانون هر دو طرف باید ایرانی باشند تا بیماران پول‌دار منطقه به اینجا نیایند و حتی مردم فقیر بقیه کشورها برای دادن کلیه راهی ایران نشوند.

در سال ۲۰۱۰ تقریباً ۲۲۰۰ کلیه در ایران پیوند زده شده که ۶۹ درصد از طریق برنامه لورد، ۲۶ درصد ار طریق افراد فوت شده و مابقی از طریق بستگان بوده است.»