سید حسن خمینی؛ از کسوت استادی حوزه تا به تن کردن ردای سیاست/ حضور در انتخابات وظیفه یا هزینه سیاسی از بیت امام
امام به ابوي ما وصيت کردند که «نمي‌گويم در جمهوري اسلامي کاري را قبول نکن، اگر لازم شد همه کار بکن و هر مسئوليتي را قبول کن؛ اما اگر ديگران هستند بگذار آنها انجام دهند». بنابراين، اگر روزي لازم شد که من کاري را انجام دهم در اينجا شانه خالي کردن کار غلطي است، زيرا مصلحت‌سنجي شخصى و عافيت‌طلبي با انديشه امام و آرمان‌هاي ما سازگار نيست.
سرویس سیاسی فردا؛ نام سیدحسن خمینی در ماه های اخیر به انحای مختلف پررنگ شده و اصلاح طلبان و رسانه های وابسته به آنها، وی را به عنوان نامزد مدنظر خود بارها معرفی کرده اند. تحلیل‌ها و یادداشت‌ها و گفتگوها درباره حضور نوه امام در بسیاری از سایت‌ها و رسانه‌های مکتوب منتشر شد. عده‌ای رسما از حسن خمینی خواستند در عرصه انتخابات مجلس خبرگان رهبری ورود کند و عده‌ای دیگر نیز مصرانه از او می‌خواهند، نهتنها در انتخابات شرکت نکند، بلکه شأن و جایگاه خود را حفظ کند . در این بین اظهارنظرهای متعددی درخصوص آمدن یا نیامدن خمینی جوان در میان فعالان و چهره های سیاسی مطرح شده است.
سید حسن خمینی کیست؟
سید حسن مصطفوی خمینی در 1351/5/1 در شهر قم دیده به جهان گشود. وی دوران تحصیلات ابتدایی را در نجف شروع می کند و در مدارس 19 دی و پارس (قم) و نیکان تهران ادامه می دهد و نهایتا این دوره را در مدرسه حبیب ابن مظاهر جماران به پایان می برد. وی در سال 1368 تحصیلات حوزوی خود را شروع می کند و چهار سال بعد رسما به لباس روحانیت ملبس می شود . وی ابتدا در مدرسه رضویه و مدرسه کرمانیها مقدمات را خوانده و از سال 1372 به تحصیل در سطوح عالی می پردازد .
سيد حسن خميني دو سال بعد از ورود به حوزه علميه قم (سال 1370) در مدرسه کرماني ها تدريس مقدمات را شروع و در مدت 8 سال کتاب هايي نظير: جامع المقدمات، سيوطي، مغني اللبيب و مختصرالمعاني، معالم، شرح لمعه، منطق مظفر را تدريس كرده از سال 1379 به مدت 10 سال به تدريس سطوح عالي پرداخته و در اين مدت کتاب هايي نظير: رسائل، مکاسب محرمه، بيع، خيارات و كفايه را در كارنامه فعاليت هاي تدريسي خود دارد و بعض اين كتب را حتي 2 يا 3 بار به تدريس نشسته است .
نوه امام از ابتدای دهه ۹۰ شروع به تدریس خارج اصول نموده که تا کنون ادامه دارد.
سید حسن خمینی در ردای رجل سیاسی
پس از انتخابات 88 و حوادث آن نام سید حسن خمینی بیش از گذشته بر سر زبان ها افتاد؛ اما جدی ترین مسئله ای که وی را به یکی از رجل های سیاسی در کشور تبدیل کرد دعوت از وی برای شرکت در انتخابات ریاست جمهوری سال 92 بود که البته وی ترجیح داد به عرصه انتخابات وارد نشود و تنها در کنار هاشمی و خاتمی از کاندیدای مدنظر آنان در انتخابات حمایت کند
اختلاف بر سر آمدن؟
هر‌چند که برخي حاميان او مخالف حضورش در اين انتخابات هستند. برخي در خفا و برخي به صورت علني گفته‌اند که بهتر است او نيايد. در همین رابطه محمد‌رضا تابش گفته است : «من شنيده‌ام که خود وي ملاحظاتي دارند و آن طور که امام راحل نزديکان خودشان و مخصوصا سيد‌احمدآقا و آقا مصطفي را در دوران خودشان از ورود به سياست و تمايل داشتند که فرزندانشان کارهاي حوزوي‌شان را ادامه دهند، بنابراين سيدحسن هم معذورات اين گونه‌اي دارند و تمايل ندارند وارد عرصه کار سياسي و اجرايي شوند . »
آيا خدمت به اسلام، تشيع و ايران اسلامي فقط در نشستن بر کرسي خبرگان ميسر است؟
قبل از او هم سايت خبري جماران که متولي اخبار مرتبط با بيت حضرت امام خميني(ره) شناخته مي‌شود، با انتشار يادداشتي با تيتر «درباره کانديداتوري آيت‌الله‌‌حاج سيدحسن خميني؛ حفظ ذخاير» ضمن رد ضرورت کانديداتوري يادگار امام در انتخابات مجلس خبرگان، عملا اين اتفاق را رد کرد . سايت جماران در بخشي از يادداشتي که به نقل از «يک فعال سياسي » منتشر کرده آورده است: چندي است که هنگام انتخابات رياست‌جمهوري، مجلس يا خبرگان (که در جايگاه خود از اهميت بالايي برخوردار هستند)، عده‌اي از سر دلسوزي، براي ايجاد اتحاد و اتفاق يا موفقيت يک طيف فکري، يادگار حضرت امام (قدس سره) آيت‌الله حاج سيدحسن خميني را به‌عنوان کانديدا مطرح مي‌کنند . قطعا اين عزيزان در طرحشان نيت خير دارند. لکن به اين امر کمتر توجه مي‌شود که ايشان در حال تدريس در عالي‌ترين کرسي‌هاي حوزه علميه بزرگ قم است و مراحل عالي فقاهت را سپري مي‌کند و يکي از ذخاير گرانبها براي آينده حوزه‌هاي علميه، فقه، مرجعيت، تشيع و کشور است. ايشان مي‌تواند نام امام خميني (رحمت‌الله عليه) را تا مدت‌ها زنده نگه دارد . چه ضرورت مهمي ما را وادار مي‌کند که اين ذخيره را به صحنه رقابت‌هايي بکشانيم که گه‌گاه توسط عده معدودي به عرصه تخريب و انتقام‌کشي تبديل مي‌شود؟! آيا خدمت به اسلام، تشيع و ايران اسلامي فقط در نشستن بر کرسي رياست‌جمهوري، مجلس، خبرگان و... ميسر است يا در جايگاه‌هاي ديگري هم مي‌توان خدمت کرد؟ در بخش پاياني اين يادداشت هم آمده است: «استفاده‌کردن شتابزده از ذخيره‌اي چون يادگار امام راحل، نهتنها سودي براي‌مان ندارد، بلکه سوختن سرمايه است. آيت‌الله حاج سيدحسن خميني (حفظه الله) با اين نگرش سياسي نسبت به جامعه و حوزه‌هاي علميه، مي‌تواند فراتر از خبرگان نقش‌آفريني کند و فارغ از محدوديت‌هاي آن و با نگاه بيروني، ديگران را از نظرات خود بهره‌مند گرداند . »
آروزی هاشمی رفسنجانی برای سید حسن
در این میان اما يکي از حاميان اصلي کانديداتوري سيد حسن خميني در انتخابات خبرگان قطعا اکبر هاشمي است. او در يکي از مهمترين اظهاراتش در اين مورد گفته است: «حاج حسن آقا واقعا هم صلاحيت بالايي و هم وظيفه دارند. ايشان در وضعي نيست که بتواند نسبت به آينده کشور بي‌تفاوت بگذرد. منتها تکليفش را خودش مي‌داند. ما نمي‌توانيم به ايشان تکليف کنيم. ولي من نظرم را مي‌دهم که بهتر است بيايد. معلوم نيست که ما در دنيا باشيم. الان نوبت آنهاست و بايد بيايند که از انقلاب حفاظت کنند . »
مردم علاقه مند حضور يادگار امام در مسائل سياسي و اجتماعي هستند
پيش‌تر نيز غرويان که از اعضاي جامعه مدرسين است و از نزديکان سياسي به هاشمي‌رفسنجاني در ديدار با سيدحسن خميني در خصوص انتخابات خبرگان خبر داده و درباره محتواي اين ديدار گفته بود: «ايشان مي‌گفتند که در حال ارزيابي و رصد هستم که آيا صلاح هست وارد انتخابات شوم يا نه. هنوز به تصميمي نرسيده‌اند اما دغدغه اين مسئله را دارند که در حال فکر و سنجش فضا هستند تا به تصميم نهايي برسند. البته من به خودشان گفتم عقيده من اين است که ايشان وارد انتخابات شوند؛ چرا که مردم بسيار علاقه دارند يادگار امام در مسائل سياسي و اجتماعي حضور بيشتر و فعاليت پررنگ‌تري داشته باشد. يکي از مواردي که مقام معظم رهبري هم بدان تاکيد بسيار کردند، حق مردم است که امروز همين مردم مي‌خواهند سيدحسن خميني در انتخابات مجلس خبرگان حضور پيدا کند . »
نبايد ظرفيت نام امام در رقابت هاي انتخاباتي هزينه شود
اما در اظهارنظري ديگر اميرمحبيان در مصاحبه اي در پاسخ به اين سوال که چرا يک عده مخالف حضور سيد حسن خميني در رقابت هاي سياسي هستند؟ گفته است: «بعضي ها فكر مي كنند نبايد ظرفيت خاندان امام ترجمه به راي يك جريان سياسي شود. گروهي معتقدند رقابت ها در خبرگان بيشتر از سياسي بودن علمي است؛ بنابراين بايد افراد را فارغ از انتسابشان از لحاظ علمي براي وظيفه مهمي كه پيش رو دارند؛ برگزيد. بعضي بر اين باورند كه نبايد سيد حسن خميني درون بازي طراحي شده از سوي اصلاح طلبان يا از منظر آنها آقاي هاشمي وارد صحنه شود. اما من ضمن احترام شخصي كه براي آقاي سيد حسن و نگرش بازش دارم ولي معتقدم كه سيدحسن نبايد عجله كند. سياست ما بسيار پيچيده و چند لايه است؛ آنهايي كه براي ورود او عجله دارند اوضاع را از منظر مصالح خود مي بينند؛ به سيد حسن از منظر يك دوست و خيرخواهش توصيه مي كنم اولا شديدا روي ظرفيت هاي علمي خود و مشروعيت خود بين علما كار كند؛ او بايد عناوين علمي را بر حسب مقبوليت علمي طبيعي بدست آورد والا عناوين روزنامه اي عمقي ندارد. دوم اين كه مسير روشن امام پيش پاي اوست؛ اگر تهذيب نباشد علم توحيد هم مفيد نيست. به سيد عزيز توصيه دارم تهذيب را زير نظر علماي عامل دنبال كند. بدون تهذيب هر گام سياست، گامي بسوي جهنم خواهد بود. او در عين جاي ديگري از اين مصاحبه گفته است: اما گاهي احساس ضرورت هاي كاذبي پديد مي آورند تا از افراد، رفتارهاي مطلوب خودشان را استخراج كنند. نبايد ظرفيت نام امام كه بايد با ظرافت استفاده شود در رقابت هاي انتخاباتي هزينه شود . »
حسن خمینی محبوبیت هر دو جناح را دارد
روزنامه اعتماد نیز در این مورد نوشته است: «از ماه ها پیش که هنوز حسن خمینی برای این انتخابات همین اعلام آمادگی تلویحی را هم نداشت، حامیان او تخمین می زدند که در صورت کاندیداتوری نوه حضرت امام او رای اول مجلس خبرگان رهبری را کسب می کند؛ مجلسی که شاید با حضور چهره ای همچون سید حسن خمینی با چهره های جوان تر دیگری نیز آغاز به کار کند. حسن خمینی محبوبیت هر دو جناح را دارد. می گویند تصویر عینی ٢٠ سالگی جدش است و محبوبیتش به دلیل موضع گیری های سال های اخیرش بیشتر هم شده است. حال باید دید که سید حسن خمینی چقدر احساس نیاز به حضور در انتخابات مجلس خبرگان می کند.»
سید حسن خمینی قطعا در انتخابات مجلس شرکت نخواهد کرد
در اظهارنظری دیگر رسول منتجب نیا قائم مقام حزب اعتماد ملی نیز گفته است: «ایشان قطعا در انتخابات مجلس شرکت نخواهد کرد، اما امکان حضورش در انتخابات خبرگان بعید نیست. بالاخره ایشان به عنوان یادگار امام خمینی(ره) شأن بالایی دارند و به پشتوانه بیت شریف امام(ره) برای همه محترم است و مردم قبولش دارند و کسی به خودش اجازه نمی دهد نسبت به نوه امام کمترین کوتاهی داشته باشد.»
اما در واکنش دیگری هاشم هاشم زاده هریسی نیز گفته است: «سید حسین خمینی به عنوان یک شهروند و یک روحانی فاضل، با وقار و خوشفکر و هم به عنوان نوه حضرت امام(ره) حق دارد کاندیدا شود و نه تنها مشکلی ندارد بلکه حق شهروندی و روحانیت ایشان است چرا که می خواهد به نظامی که پدر بزرگش تاسیس کرده است، خدمت کند؛ امر خیری است اگر خواست کاندیدا شود و اگر نخواست هم شاید کارهای دیگری را در نظر دارد و این تصمیم در اختیار ایشان است.»
فصل الخطاب سید حسن خمینی
اما شخص سید حسن خمینی در سخنانی تلویحا به همه درخواست‌هايي که از او شده پاسخ داده است. وی در سخنانی گفته است: «امام به ابوي ما وصيت کردند که «نمي‌گويم در جمهوري اسلامي کاري را قبول نکن، اگر لازم شد همه کار بکن و هر مسئوليتي را قبول کن؛ اما اگر ديگران هستند بگذار آنها انجام دهند». بنابراين، اگر روزي لازم شد که من کاري را انجام دهم در اينجا شانه خالي کردن کار غلطي است، زيرا مصلحت‌سنجي شخصى و عافيت‌طلبي با انديشه امام و آرمان‌هاي ما سازگار نيست. وقتي عده‌اي جان و مال خود را در راه انقلاب فدا کردند، در صورت لزوم انسان بايد در اين مسير آبرو و همه سرمايه خود را در طبق اخلاص بگذارد، ولي اگر کساني هستند که مسئوليت را بهتر انجام دهند، بگذاريم آنها انجام دهند . »
به هرحال بايد تا ۴ دی ۹۴ منتظر ماند و دید تا سيد حسن خميني چه تصميمي خواهد گرفت .