روحانی حقوقدان است یا عراقچی؟!

وطن امروز: طی 2 روز گذشته مواضع تیم مذاکره‌کننده درباره آغاز فرآیند اجرای تعهدات ایران در برجام باز هم همان داستان 2 سال اخیر یعنی تناقض‌گویی‌های آشکار را یادآوری کرد. نامه رهبر معظم انقلاب به حسن روحانی برای اجرای برجام، یک سند قانونی برای مشخص شدن تعهدات ایران و طرف مقابل در برجام بوده است. ایشان 9 شرط برای اجرای برجام در این سند قید کردند و در بند اول، تضمین کتبی رئیس‌جمهور آمریکا و اتحادیه اروپایی مبنی بر لغو تحریم‌ها را شرط اول برای شروع تعهدات ایران دانستند. ایشان شرط اول اجرای برجام را اینگونه قید کردند: «اولا: از آنجا که پذیرش مذاکرات از سوی ایران اساسا با هدف لغو تحریم‌های ظالمانه‌ اقتصادی و مالی صورت گرفته است و اجرایی شدن آن در برجام به بعد از اقدام‌های ایران موکول شده، لازم است تضمین‌های قوی و کافی برای جلوگیری از تخلف طرف‌های مقابل، تدارک شود که از جمله‌ آن اعلام کتبی رئیس‌جمهور آمریکا و اتحادیه‌ اروپایی مبنی بر لغو تحریم‌هاست. در اعلام اتحادیه‌ اروپایی و رئیس‌جمهور آمریکا، باید تصریح شود که این تحریم‌ها به‌کلی برداشته شده است. هرگونه اظهاری مبنی بر اینکه ساختار تحریم‌ها باقی خواهد ماند، به‌منزله‌ نقض برجام است». با این حال اما حسن روحانی در نامه خود به رهبری، در کمال حیرت ناظران، مدعی شد متن برجام، تضمین‌کننده مطالبه لغو تحریم‌هاست! حسن روحانی در نامه خود به رهبری نوشت: «تحریم‌های ظالمانه اقتصادی، تجاری و مالی بین‌المللی یا یکجانبه‌ای که توسط شورای امنیت، اتحادیه اروپایی و آمریکا علیه جمهوری اسلامی ایران برقرار شده بود، رفع شدند. ساختار تحریم‌ها و فضای روانی جهانی که هر گونه تعامل اقتصادی با جمهوری اسلامی ایران را پرهزینه و در برخی موارد غیرممکن کرده و بار گران و طاقت‌فرسایی بر دوش اقتصاد کشور و معیشت مردم تحمیل کرده بود، از هم پاشید. در تاریخ 26 مهرماه 94 یعنی روز تصویب، رئیس‌جمهور آمریکا و شورای وزیران اتحادیه اروپایی به‌صورت کتبی و رسمی برچیده شدن تمام تحریم‌های اقتصادی و مالی ظالمانه و غیرقانونی خود را در چارچوب تعهدات‌شان در برجام اعلام کرده و آن‌ را به‌عنوان سند قانونی در روزنامه‌های رسمی خود منتشر کردند». این ادعای حسن روحانی درحالی بود که متن صریح برجام فاقد چنین مواردی است و مهم‌تر از همه اینکه بررسی‌های داخلی درباره برجام نیز نشان داد موضوع لغو تحریم‌ها هرگز در متن برجام تضمین نشده است! نکته قابل تامل اینکه حتی مذاکره‌کنندگان هسته‌ای آقای روحانی نیز به صراحت چنین ادعایی درباره تضمین شدن لغو تحریم‌ها در برجام ندارند. عباس عراقچی، معاون جواد ظریف و سرپرست تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای دوشنبه‌شب در برنامه ویژه گفت‌وگوی خبری شبکه دوم سیما گفت تردید دارد در متن دستورالعمل اوباما و اتحادیه اروپایی، مطالبه رهبر حکیم انقلاب مبنی بر تضمین لغو تحریم‌ها رعایت شده باشد! عراقچی با اشاره به اینکه مقدمات اجرای برجام آغاز شده است، افزود: از ۹ موردی که مقام معظم رهبری در نامه‌شان اشاره کردند که در اجرای برجام دولت مکلف به مراعات آنهاست، محور اولش به قبل از شروع اجرای برجام و ۸ مورد دیگر به حین اجرای آن مربوط می‌شود. عراقچی با بیان اینکه شرط اول آن بود که وقتی به روز تصویب رسیدیم طبق برجام طرف‌های آمریکایی و اروپایی باید تحریم‌های اقتصادی و مالی مرتبط با هسته‌ای را متوقف یا لغو کنند، گفت: در ۲۶ مهر، روز تصویب، این اتفاق در اتحادیه اروپایی و آمریکا صورت گرفت. وی با بیان اینکه از نظر ما تحریم‌های اتحادیه اروپایی و آمریکا «ظاهرا» متوقف شده است، افزود: حقوقدانان ما در حال بررسی دقیق دستور اتحادیه اروپایی و نامه اوباما و بیانیه کری هستند تا چیزی از قلم نیفتاده باشد. این اظهارات عراقچی می‌گوید آنها نسبت به تضمین لغو تحریم‌ها در دستورالعمل‌های اوباما و اتحادیه اروپایی تردید دارند و حقوقدانان آنان در حال بررسی این موضوع هستند. به عبارتی آنها در حال تلاشند تا ببینند آیا شرط نخست رهبر انقلاب، یعنی تضمین شدن لغو تحریم‌ها در این دستورالعمل‌ها موجود است یا خیر! این اقدام البته در حالی است که حسن روحانی در نامه به رهبری، رسما دستورالعمل اوباما و اتحادیه اروپایی را متضمن لغو تحریم‌ها دانسته بود! در واقع در حالی عراقچی از بررسی مفاد دستورالعمل اوباما و اتحادیه اروپایی توسط حقوقدانان خبر می‌دهد که حقوقدان اول دولت یازدهم یعنی حسن روحانی، پیش‌تر گفته بود این دستورالعمل‌ها متضمن لغو تحریم‌ها هستند!

کی؟ کجا؟ شیب؟!

موضوع عدم تحقق تضمین لغو تحریم‌ها به آن دلیل مطرح شد که روز دوشنبه علی‌اکبر صالحی، رئیس جنجالی سازمان انرژی اتمی به یک خبرگزاری ژاپنی گفت همکاران او در حال اجرای برجام هستند و در این مرحله سانتریفیوژهای مرکز نطنز در حال جمع‌آوری هستند! این خبر صالحی یعنی نقض نامه قانونی رهبر معظم انقلاب! در واقع بدون محقق شدن تضمین لغو تحریم‌ها، دولت روحانی تعهدات خود در برجام را آغاز کرد و در نخستین مرحله اقدام به کاهش سانتریفیوژهای نطنز کرد! انتشار این خبر با واکنش رسانه‌ها و نمایندگان مجلس همراه شد و 20 نماینده خواستار توقف این اقدام دولت شدند اما عباس عراقچی در برنامه گفت‌وگوی ویژه خبری به کلی منکر این ماجرا یعنی جمع‌آوری سانتریفیوژها شد! او در این برنامه صراحتا گفت: در اجرای برجام مقدمات کار ما هم شروع شده، البته تاکنون سانتریفیوژها جمع‌آوری نشده است. پس از این تکذیبیه عراقچی، روز گذشته بهروز کمالوندی، سخنگوی سازمان انرژی اتمی هم گفت: بخشی از سازوکارها را شروع کرده‌ایم تا هنگام اقدام، فرصت و زمان بیشتری داشته باشیم ولی هنوز هیچ سانتریفیوژی برچیده نشده است. این تکذیبیه درحالی است که علی‌اکبر صالحی روز دوشنبه در گفت‌وگو با خبرگزاری ژاپنی کیودو گفت: ایران اجرای توافق هسته‌ای از جمله کاهش تعداد سانتریفیوژهای غنی‌سازی اورانیوم را آغاز کرده است. صالحی که هم‌اکنون در ژاپن به سر می‌برد، به کیودو گفت: ما کارهای مقدماتی را آغاز کرده‌ایم، به‌طور خاص ما در حال کاهش سانتریفیوژها از جمله در تأسیسات نطنز هستیم، با این حال، اجرای کامل توافق نیازمند زمان است.

این مواضع متناقض در حالی است که برخی نمایندگان مجلس و نیز سایت‌های خبری گزارش داده‌اند نه‌تنها جمع‌آوری سانتریفیوژها انجام شده بلکه در این اقدام، تعداد زیادی از سانتریفیوژها نیز آسیب دیده است.