لحظات حیاتی پس از سکته مغزی

جام جم: بیشتر مردم نسبت به سکته یا انفارکت قلبی حساسیت زیاد و شدید دارند و در صورت بروز هر گونه درد و ناراحتی در قفسه سینه و حتی شکم و گردن به سرعت به اورژانس مراجعه می‌کنند و در صورت تشخیص سکته قلبی بلافاصله تحت درمان با داروهای ترومبولیتیک یا حل‌کننده لخته قرار می‌گیرند. متاسفانه این مساله در کشور ما در مورد انفارکت مغزی یا سکته مغزی ناشی از انسداد شریان صادق نیست. در حقیقت، نظیر درمانی که برای سکته قلبی انجام می‌شود باید برای انفارکت مغزی نیز انجام شود. در کشورهای غربی بیماران با انفارکت مغزی بلافاصله از سوی سرویس اورژانس به مراکز مخصوص درمان سکته مغزی رسانده می‌شوند و در صورتی که شرایط لازم برای درمان ترومبولیتیک را داشته باشند، بلافاصله تحت این درمان قرار می‌گیرند، به طوری که در بسیاری از این کشورها، زمان شروع علائم انفارکت مغزی تا شروع درمان ترومبولیتیک اغلب در حد دقایق بوده و حتی به یک ساعت نیز نمی‌رسد. متاسفانه در کشور ما بیماران، کارکنان اورژانس و حتی پزشکان، حساسیت لازم را در این خصوص ندارند و اغلب بیماران وقتی به اورژانس می‌رسند که زمان طلایی برای این درمان ـ که موثرترین و اصلی‌ترین درمان برای انفارکت مغزی است ـ گذشته است یا بیمارانی که به موقع به اورژانس می‌رسند در اولویت درمان اورژانس قرار نمی‌گیرند. این زمان در حالت ایده‌آل ٣ ساعت و در مورد بعضی بیماران خاص تا ٤ و نیم ساعت است. تاثیر مثبت این درمان از سال‌ها قبل و در مطالعات وسیع و متعدد به اثبات رسیده و امروزه اصلی‌ترین درمان انفارکت مغزی محسوب می‌شود. البته در گروه کمی از بیماران این درمان باعث برگشت کامل علائم شده و در بقیه موارد در طولانی‌مدت باعث کاهش نقص و ناتوانی ناشی از سکته مغزی می‌شود. برای رسیدن به این درمان مطلوب باید مردم همان حساسیتی را که نسبت به سکته قلبی دارند نسبت به سکته مغزی داشته باشند و به سرعت این بیماران را به مراکزی که توانایی درمان صحیح و مناسب سکته مغزی دارند، برسانند. علائم سکته مغزی عبارتند از نقایص عصبی که به صورت حاد بروز می‌کنند. این علائم عبارتند از اختلال تکلم، فلج یک نیمه بدن، اختلال حسی یک نیمه بدن، سرگیجه همراه با دیگر نقایص عصبی، اختلال دید به صورت تک‌چشمی یا اختلال در میدان بینایی. تنها عارضه درمان ترومبولیتیک، خونریزی داخل مغز است که اگر بیماران به درستی انتخاب شوند، مشکل چندانی ایجاد نمی‌کند. خوشبختانه در چند سال اخیر این درمان در مراکز درمانی اصلی وابسته به دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور وجود دارد و انجمن سکته مغزی ایران، اقدامات در خور تقدیری را برای آموزش مردم، کادر اورژانس و نیروهای درمانی دخیل در این امر شروع کرده است. دانستن این نکته که سکته مغزی، شایع‌ترین علت ناتوانی و معلولیت و سومین علت مرگ در جوامع است، ضرورت اهتمام برای فراگیر شدن این درمان را صدچندان می‌کند. به طور خلاصه باید گفت دقایق و ساعات اولیه پس از انفارکت مغزی بسیار حیاتی بوده و باید بیماران در این زمان به مراکز پزشکی تخصصی در درمان سکته مغزی رسانده شوند.