سوآپ‌گازی جایگزین تهاتر نفت و كالا با روسيه
رفت و آمدهاي الكساندر نواك وزير انرژي روسيه به ايران حالا رونق گرفته است؛ رونقي كه گفته مي‌شود در پس آن، سرمايه‌گذاري 40 ميليارد دلاري اين كشور در ايران و درخواست وام 5 ميليارد دلاري تهران از مسكو نهفته است تا ماجراي تهاتر نفت ايران با كالاي روسي همچنان در ابهام قرار بگيرد.
کد خبر :
457761
جوان: رفت و آمدهاي الكساندر نواك وزير انرژي روسيه به ايران حالا رونق گرفته است؛ رونقي كه گفته مي‌شود در پس آن، سرمايه‌گذاري 40 ميليارد دلاري اين كشور در ايران و درخواست وام 5 ميليارد دلاري تهران از مسكو نهفته است تا ماجراي تهاتر نفت ايران با كالاي روسي همچنان در ابهام قرار بگيرد.
حدود سه سال پيش بود كه موضوع تهاتر نفت ايران با كالاهاي ساخت روسيه در رسانه‌ها مطرح شد و در پينگ پنگ تكذيبيه ها، خبر از بايكوت شدن اين طرح آمد؛ مانوري كه روس‌ها براي نگه داشتن ايران در زمين خود كليد زدند و با واكنش‌هاي متفاوتي ميان دو طرف همراه بود.
نواك كه براي بار دوم طي يك سال اخير به ايران سفر كرده است بازهم به ديدار زنگنه رفت، چيت چيان و آخوندي هم دو وزير ايراني بودند كه با نواك ديدار كردند تا نشان دهند وزير انرژي روسيه با تيم همراهش، خود را نماينده اقتصادي كرملين در تهران معرفي كرده است.
رئيس كميسيون مشترك اقتصادي ايران و روسيه پس از سفر دو روزه خود به تهران به رسانه‌هاي روسي گفت: ايران و روسيه قصد دارند در طرح‌هاي مشترك دو كشور در ميان مدت، 40-35 ميليارد دلار سرمايه گذاري كنند. برخي از طرح‌ها در مرحله بررسي و قراردادها و يادداشت تفاهم اجرايي است و برخي ديگر از پروژه‌ها نيز ميان دو كشور امضا شده است.
وي گفت: از جمله اين طرح‌ها برقي كردن خطوط آهن ايران با مشاركت شركت دولتي راه آهن روسيه به ارزش 5/4 ميليارد دلار است.
وزير انرژي روسيه همچنين هزينه مرحله دوم احداث دو بلوك نيروگاه هسته‌اي بوشهر را 11ميليارد دلار دانست. اين رقم مطابق با رقم عادي احداث دو بلوك نيروگاه هسته‌اي ساخت روسيه با استفاده از فناوري‌هاي رآكتور هسته‌اي از نوع «وي. وي. اي. ار» است.
این مقام روس خاطرنشان كرد: همكاري با ايران شامل طرح‌هاي در عرصه بهره برداري از حوزه‌هاي نفت و گاز مي‌شود.
وي از جمله برنامه‌هاي روسيه در ايران در عرصه انرژي به امكان مشاركت شركت روسي «زاروبژنفت» در چندين طرح با مجموع ارزش 6 ميليارد دلار اشاره كرد.
سوآپ گازي
در اين سفر پر ابهام اما شنيده شده است شركت «گاز پروم» به ايران پيشنهاد داده است در چارچوب مبادله‌اي پاياپاي، گاز را به شمال ايران صادر و از ايران در جنوب اين كشور گاز دريافت كند.
پايگاه اينترنتي روزنامه العرب چاپ لندن گزارش داد، الكساندر نواك وزير انرژي روسيه جمعه گفت شركت توليد گاز «گاز پروم» كه تحت كنترل دولت روسيه است، به ايران پيشنهاد تأمين گاز را در چارچوب يك قرارداد داده است و قراردادهاي مشابهي براي مبادله نفت تحت بررسي هستند.
نواك افزود: ايران معمولاً گاز را از جنوب به شمال كشور منتقل مي‌كند و پيشنهاد ما به ايران كمك خواهد كرد هزينه‌هاي انتقال را كم كند. وزير انرژي روسيه در مصاحبه با شبكه تلويزيوني «روسيا- 24» گفت: «ما مي‌توانيم گاز را به شمال ايران صادر كنيم و از طريق قراردادهايي به صورت گاز طبيعي مايع يا گاز قابل انتقال از طريق خط لوله، گاز ايران را از جنوب اين كشور دريافت كنيم.»
وي افزود: «قراردادهايي مشابه درخصوص نفت نيز امضا خواهد شد و اين قراردادها نيز هزينه انتقال را براي ايران كم مي‌كند.» وزير انرژي روسيه در پايان گفت، واكنش ايران به اين ايده مثبت بود.
زنگنه نيز با بيان اينكه ايران از شركت‌هاي روسي براي حضور در بخش پايين دستي نفت مانند پالايش و پتروشيمي دعوت كرده است، محور آخر مذاكرات را سوآپ عنوان كرد و افزود: هر دو كشور در اين زمينه امكانات خوبي دارند، ايران مي‌تواند از روسيه در شمال ايران گاز، نفت خام و فرآورده‌هاي نفتي دريافت كند و در جنوب به مشتريان روسيه گاز، نفت خام و فرآورده‌هاي نفتي تحويل دهد.
عقب‌نشيني روسيه
از سوي ديگر وزير انرژي روسيه در مذاكرات اخير خود با وزير نيروي ايران از مواضع سال گذشته خود 2 هزار و 100 مگاوات عقب‌نشيني كرد كه با بررسي گفته‌هاي وي پس از اين ديدار مي‌توان دريافت كه اين عقب‌نشيني يك تاكتيك مصلحت‌انديشانه بوده است.
سال گذشته «الكساندر نواك» وزير انرژي روسيه از تمايل و آمادگي كشورش براي ساخت 3هزار مگاوات نيروگاه حرارتي در ايران خبر داده بود. پيرو اين صحبت، در مذاكرات حضوري سال گذشته نواك و چيت‌چيان، ساخت هشت واحد 350مگاواتي برابر با 2 هزار و 800 مگاوات ظرفيت جديد نيروگاهي در ايران با مشاركت روس‌ها مورد توافق اوليه قرار گرفت و قرار بر اين شد تا در مذاكرات آتي دو كشور اين ميزان مشاركت در ساخت واحدهاي نيروگاهي مورد بررسي نهايي و امضاي قرارداد قرار گيرد.
مذاكرات بعدي دو كشور به سال جاري موكول شد و در روز 29 مهر شاهد دور جديد مذاكرات وزير نيروي ايران و وزير انرژي روسيه بوديم. در مذاكرات سه روز گذشته از مجموع 2 هزار و 800 مگاوات توافق قبلي، فقط ساخت دو واحد 350مگاواتي، مجموعاً به‌ظرفيت 700 مگاوات مورد توافق روس‌ها واقع شد و ساخت اين 700مگاوات ظرفيت جديد نيروگاهي در ايران نيز به تعيين محل و بررسي‌هاي بعدي موكول شد.
علت اين عقب‌نشيني روس‌ها در ابراز تمايل به ساخت نيروگاه در ايران را مي‌توان در صحبت‌هاي نواك پس از ديدار با چيت‌چيان جست‌وجو كرد. وزير انرژي روسيه پس از ديدار با وزير نيروي ايران گفت: «در بخش برق، شركت‌هاي روسي مايل به ساخت نيروگاه، احداث شبكه و خطوط انتقال برق در ايران هستند كه با برداشته شدن تحريم‌ها مشكلات تسهيل شده و روسيه مي‌تواند بسياري از پروژه‌هاي برقي ايران را فاينانس كند.»
خبري از تهاتر نبود؟
توافق‌هاي مسكو با ايران در بخش انرژي و حمل و نقل در شرايطي صورت گرفت كه منابع آگاه مي‌گويند ايران علاوه بر اين توافق‌ها، از روس‌ها 5 ميليارد دلار وام طلب كرده است؛ موضوعي كه نواك آن را تأييد كرد: «دولت ايران براي سرمايه‌گذاري در طرح‌هاي زيرساختي، 5ميليارد دلار تسهيلات از روسيه درخواست كرده است. اين تسهيلات در چارچوب مشاركت شركت‌هاي روسي در اجراي طرح‌هاي زيرساختي، تأسيسات حمل و نقل و طرح‌هاي اكتشاف نفت و گاز خواهد بود.»
تمامي اين توافق‌ها در شرايطي مطرح شد كه هنوز از تهاتر نفت و كالا خبر جديدي درز نكرده است، وزارت نفت علاقه چنداني به اين كار ندارد و روس‌ها نيز دوست ندارند جزئيات اين توافق در رسانه‌ها مطرح شود كه سفر اخير نواك به ايران نيز آكنده از همه همكاري‌ها بود جز تهاتر نفت و كالا.
نواك و هيئت 40 نفره‌اش روز جمعه تهران را به مقصد مسكو ترك كردند تا جعبه پر رمز و راز تهاتر همچنان بسته بماند.