دلایل پرخاشگری عربستان علیه ایران چیست؟

تسنیم: اگر نگاهی به موقعیت و جایگاه عربستان در منطقه بیندازیم در می‌یابیم که این کشور تا اندازه زیادی جایگاه منطقه ای خود را از دست داده است.

دلیل این امر را باید در بلندپروازی این کشور برای سیطره بر منطقه دانست که تلاش دارد به هر طریقی که شده و با همراه کردن دیگر کشورهای عربی منطقه به این مهم دست یابد.

حکومت این کشور با داعیه خادم حرمین شریفین و با سوء استفاده از این جایگاه به هر طریقی درصدد است که با دخالت در کشورهای دیگر مقدرات این کشورها را در دست بگیرد، ولی با بررسی سرانگشتی می‌تواند دریافت که ریاض در دستیابی به این هدف مورد نظر خود ناکام مانده است و موضع‌گیری این کشور علیه ایران و اصرار بر براندازی یک نظام برآمده از رای مردم را باید در این راستا ارزیابی کرد.

اگر از دید روانشناسانه به این قضیه بنگریم، می‌توان موضع‌گیری اخیر "عادل الجبیر" را نوعی پرخاشگری درپی در ناکامی این کشور در دستیابی به اهداف مورد نظر خود در منطقه دانست. اگر نگاهی به تحولات منطقه و دخالت های سعودی‌ها در دیگر کشورها بیندازیم در می‌یابیم که عربستان در هیچ یک از این پرونده ها دستاوردی نداشته است و روز به روز بر ناکامی این کشور افزوده می شود.

پرخاشگری چیست و در چه حالتی بروز پیدا می‌کند؟

پرخاشگری گونه‌ای از تعامل اجتماعی در انسان‌ها و گونه‌های دیگر جانداران است که با هدف وارد آوردن ضربه یا خسارت یا یک پیامد رفتاری منفی به فرد یا جاندار ابراز می‌شود. در انسان‌ها پرخاشگری می‌تواند هم به اشکال فیزیکی و هم به شکل کلامی ابراز شود.

از منظر روان‌شناختی، مهم‌ترین علت بروز پرخاشگری و رفتارهای مرتبط با آن، روبرو شدن با «ناکامی» (Frustration) است، یعنی هنگامی که برداشت فرد این باشد که موانعی امکان دست‌یابی او به هدف‌هایش را مسدود می‌کنند. در چنین شرایطی، پرخاشگری بروز پیدا می‌کند.

بروز پرخاشگری، ممکن است به دو صورت اتفاق بیفتد: گاه فرد پرخاشگری‌اش را به سمت مانع بلافاصله دست‌یابی به هدف قرار می‌دهد. این زمانی اتفاق می‌افتد که فرد، امکان به چالش کشیدن مانع اصلی را داشته باشد.

اما در مواقعی که به چالش کشیدن مانع اصلی امکان‌پذیر نیست و فرد از منابع یا امکانات لازم برای درگیر شدن با مانع اصلی برخوردار نیست، هدف پرخاشگری اصطاحاً "جابجا" می‌شود و فرد، شخص بی‌گناه دیگری که «قربانی» (scapegoat) نامیده می‌شود را انتخاب و پرخاشگری‌اش را متوجه او می‌کند. مثل فردی که در محیط کار با رئیسش درگیر شده، اما چون نمی‌تواند پرخاشش را به سمت رئیس متوجه کند در محیط خانه پرخاش می‌کند.

از دید ناظران سیاسی ، اظهارات مقامات سعودی درباره ایران از حد موضع‌گیری های دیپلماتیک خارج شده و مصداق بارز پرخاشگری پیدا کرده است. در زیر نگاهی داریم به ناکامی‌های عربستان که می تواند زیربنا یا دلیل این واکنش‌های پرخاش‌جویانه مقامات این کشور باشد.

ناکامی‌های عربستان در پرونده‌های منطقه

در سوریه با وجود حمایت گسترده مالی حکومت سعودی از تروریست ها برای براندازی، نظام سوریه همچنان به قوت خود باقی است و با وجود تصورهای اولیه مبنی بر اینکه بشار اسد طی یک یا دو هفته یا نهایت تا یک ماه سقوط می کند، این تصورها به سراب بدل شد و نظام سوریه با ورود روسیه به میدان نبرد وارد مرحله جدیدی از پیروزی ها در صحنه های نبرد با تروریست‌ها شده است و این نظام سوریه است که اکنون برای گفت وگو با مخالفان شرط می‌گذارد نه کشورهای مداخله‌گر. در این راستا حتی بشار اسد رئیس جمهوری سوریه دیروز به مسکو رفت و با ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه در مسکو دیدار کرد که این نشان از ثبات نسبی سوریه پس از تقریبا پنج سال جنگ نابرابر در این کشور است.

در جنگ یمن با وجود گذشت بیش از 200 روز از تجاوز رژیم سعودی به یمن که از زمین و هوا این کشور را آماج حملات خود قرار داد، هیچ یک از اهداف مورد نظر رژیم سعودی در یمن محقق نشده است . هدف اصلی عربستان از جنگ یمن چه بود؟ مقامات سعودی بازگرداندن عبدربه منصور هادی به قدرت را یکی از اهداف اصلی خود در به راه انداختن جنگ علیه یمن اعلام کردند چرا که وی را عنصر اصلی و مشروع برای تداوم قدرت در یمن می دانستند و وادار کردن انصار الله به خروج از شهرهای یمن از جمله صنعا و خلع سلاح این جنبش از اهداف اعلامی دیگرشان به یمن بود . با وجود گذشت بیش از 200 روز از این تجاوز هیچ یک از این دو هدف عمده عربستان محقق نشده و حتی این مسئله تا آنجا پیش رفت که ریاض از موضع خود در قبال جنبش انصارالله که برای گفت‌وگو با این جنبش شرط و شروط تعیین می کرد و برای آنها خط و نشان می‌کشید عقب نشست و از قول وزیر خارجه این کشور اعلام کرد که حاضر است تحولات یمن از طریق سیاسی حل و فصل شود و به این ترتیب به ایادی خود چراغ سبز شرکت در این مذاکرات را صادر کرد.

با نگاهی به دیگر پرونده های عربستان سعودی در منطقه در نیز می یابیم که هر روز بر ناکامی های این کشور در منطقه افزوده می‌شود . در بحث لبنان با وجود کارشکنی این کشور در انتخاب رئیس جمهور که فرایند سیاسی این کشور را مختل کرده است ولی با هوشیاری مقاومت لبنان طرح آنان برای درگیر کردن مقاومت به مسائل داخلی و ایجاد ناامنی در جنوب به شکست انجامید و این رژیم موفق نشد که توجه مقاومت را از دشمن اصلی یعنی رژیم صهیونیستی منحرف کند.

رژیم سعودی در بحرین گرچه با اشغال این کشور مانع راه حل سیاسی است، ولی شعله های اعتراضات مردمی همچنان در این کشور شعله ور است و مردم با وجود خشونت و سرکوبگری رژیم آل خلیفه، به اعتراضات مسالمت آمیز خود ادامه می‌دهند و بر استمرار این اعتراضات تاکید دارند.

در عراق نیز اگرچه حکومت سعودی تلاش دارد با حمایت مالی از تروریست ها و صدور تروریست‌های اجاره‌ای و ایجاد درگیری های طائفه ای، عراق را با چالش‌های سیاسی و امنیتی مواجه کند ولی در سایه هوشیاری مرجعیت عالیقدر در این کشور و نیز وحدت احاد مردم عراق، این طرح ها نیز راه به جایی نبرد گرچه زیان هایی به ملت عراق وارد شد ولی در نهایت این طرح ها خنثی شد.

در پایان اینکه اگر بخواهیم ناکامی عربستان در پرونده‌های منطقه را شمارش کنیم به چرایی این پرخاشگری مقامات سعودی پی می‌بریم ، اینگونه اقدامات نه تنها به نفع عربستان نیست بلکه راه هر گونه گفت‌وگو و تعامل بین کشورهای منطقه را می‌بندد. ایران نیرومند و قوی در منطقه، تهدیدی برای هیچ کشوری نیست، بلکه مایه اقتدار کشورهای منطقه است و هرگونه تلاش برای تخریب روابط بین ایران با کشورهای منطقه ، تنها به نفع رژیم صهیونیستی است که از حضور ایرانی قدرتمند در منطقه، هراس دارد.