باشگاه خبرنگاران: سعید اوحدی رئیس سازمان حج و زیارت عصر امروز (27 مهرماه) به همراه مسئولان این سازمان و اصحاب رسانه ابعاد مختلف و حوادث تلخ و ناگوار حج امسال پرداخت و ناگفته هایی را بازگو کرد.
*11تن از حجاج در سقوط جرثقیل، در حج امسال جان خود را از دست دادند
اوحدی گفت: بخش اول اتفاقات امسال در عربستان با سقوط جرثقیل بود که 11تن از حجاج با سهل‌انگاری دولت این کشور جان خود را از دست دادند.
وی با اشاره به اقدامات سازمان حج و زیارت برای حج امسال افزود: برنامه‌ریزی‌های جامع و متفاوتی نسبت به سال‌های اخیر صورت گرفته بود که در زمینه‌ی حمل و نقل، اقامت و زائرین در عربستان بود.
رئیس سازمان حج و زیارت اظهار کرد: بخش اول اتفاقات مربوط به سقوط جرثقیل بود که 11تن از حجاج با سهل‌انگاری دولت عربستان جان خود را از دست دادند.
وی در ادامه گفت: کمیته‌ای که برای رسیدگی به سقوط جرثقیل در عربستان تشکیل داده بودند، اظهار کرده است که این جرثقیل، بزرگ‌ترین جرثقیل مسجدالحرام و قدرت مقاومتش بالا بوده است.
جزییات حادثه منا
*ازمنا تا جمرات 3 طبقه وجود دارد
اوحدی خاطرنشان کرد: اما اتفاق منا در روز عید قربان و صبح روز دهم به وقوع پیوست که تمام زائران به سمت رمی جمرات در حال حرکت بودند و این روز به دلیل آنکه زائران قربانی انجام می‌دهند و از لباس احرام بیرون می‌آیند شلوغ‌ترین روز است.
رئیس سازمان حج و زیارت بیان کرد: روز دوازدهم نیز بعد از انجام عمل رمی جمرات زائران می‌توانند به هتل‌هایشان برگردند و این روز هم یکی از روزهای شلوغ حج است.
اوحدی گفت: از منا به سمت جمرات 3کیلومتر فاصله است که چندین مسیر در این بین وجود دارد، از منا تا جمرات 3طبقه دارد که حجاج به دلیل مسائل شرعی‌شان در طبقه همکف قرار می‌گیرند.
وی اذعان داشت: دو مسیر رفت شامل سوق‌العرب به طرف همکف رمی جمرات است و یک مسیر جوهره است، مسیر برگشت از کنار حریق فیصل است که چادرهای زائرین بالای پلی است که دو راه از مسیر پله که عمود بر راه‌های رمی جمرات است قرار دارد.
اوحدی در ادامه گفت: یک مسیر از تونل مانندی وارد می‌شود و دو مسیر از پله‌ها به خیابان 204 می‌افتد.
وی افزود: زائرین ایرانی از پله‌هایی که یک مسیر آن به سمت ورودی خیابان 204 می‌رسد به آن وارد شده و به دلیل همراه داشتن لوازم و وسایلی از قبیل پتو که شب گذشته همراه آن‌ها بوده است به سختی در این مسیر رفتوآمد می‌کردند.
رئیس سازمان حج و زیارت در ادامه گفت: امسال جزو معدود سال‌هایی بود که هیچ‌کدام از مدیران و مسئولان سازمان حج و زیارت به دلیل فضای پیش‌بینی شده محرم نشدند و همگی به دنبال حل و فصل مسائل پیش‌آمده بودند.
اوحدی گفت: اجازه محرم شدن به حدود 98.5 درصد عوامل ستادی سازمان حج و زیارت برای خدمات‌رسانی بهتر و بیشتر به زائران ایرانی ندادیم.
ناگفته‌هایی از خیابان 204 منا
وی افزود: صبح عید قربان خبرهایی از وارد شدن برخی زائرین به خیابان 204 به ما اعلام شد که خود جای سوال داشت که مسیر تعیین شده زائرین ایرانی خیابان 204 نبوده و علت ورود آن‌ها به این خیابان چه بوده است؟
رئیس سازمان حج و زیارت افزود: با شنیدن خبر ورود ناگهانی و برنامه‌ریزی نشده زائران ایرانی به خیابان 204 سریعاً سازمان حج و زیارت با تعیین تعدادی تیم امدادی و تعدادی از مسئولین از محل صانحه دیدن کرده و سریعاً به ارائه خدمات برای نجات مجروحین و شناسایی اجساد جانباختگان اقدام نمودند.
اوحدی در ادامه گفت: سازمان حج و زیارت برای ارائه خدمات هرچه بهتر به زائرین ایرانی در روز عید قربان در مسیرهای رفتوآمد آن‌ها به رمی جمرات نیروهای امدادرسان خود را که شامل 45نفر بود در هر مسیر با کاوری مشخص قرار داده بود.
وی در ادامه افزود: همچنین در هر مسیر 4اکیپ از مراکز پزشکی حج و زیارت مستقر بودند.
رئیس سازمان حج و زیارت گفت: آخرین مسیری که از طرف عربستان به ما اعلام شده بود باید بدون نصب هیچ پلاکارت، چادر و پرده‌ای در خیابان 204 بود.
اوحدی در ادامه بیان کرد: خیابان 204 به دلیل اینکه مسیر اصلی رفتوآمد زائران ایرانی نبود هیچگونه نیروهای امدادرسان در این مسیر قرار نداشته و زائران ایرانی به طور ناگهانی توسط سربازان عربستان از مسیر اصلی خود که خیابان سوق‌العرب و جوهره بود به این خیابان هدایت شدند.
وی افزود: درجواب سؤالاتی که ما از مسئولین عربستانی مبنی بر هدایت ناگهانی زائرین ایرانی به این مسیر داشتیم آن‌ها اعلام کردند که ما این مسیر را به عنوان خیابان و شارع جدید برای کاهش حجم ترافیک خیابان‌های اطراف انتخاب کردیم.
زائران هیچ راه فراری نداشتند
رئیس سازمان حج و زیارت گفت: خیابان 204 به دلیل کمبود امکانات رفاهی و درمانی و خدماتی از قبیل پنکه، چادر و... استاندارد نبوده و شرایط برای زائرین ایرانی مناسب نبوده است و به علت مسدود بودن این خیابان توسط چادرهای زائرین آفریقایی و نرده‌کشی مقابل آن‌ها زائران هیچ راه فراری برای رفتن به خیابان‌های اطراف خود نداشته‌اند.
اوحدی در ادامه تصریح کرد: بسته‌شدن مسیرهای فرار، هدایت پلیس برای ورود زائران به این خیابان و قرار گرفتن چادرهای زائرین سایر کشورها در این مسیر و رفتوآمد آن‌ها در این خیابان حجم زیادی از جمعیت را وارد این مسیر کرده و منجر به تلف‌شدن جان عده‌ای از زائران ایرانی شده است.
وی افزود: عدم آموزش کافی نیروهای عربستانی و نبود دوربین در خیابان 204 منجر به تقابل جمعیت و بسته‌شدن مسیرها و عدم هماهنگی با ورودی این خیابان و کشته شدن تعداد زیادی از زائران کشورهای مختلف از جمله ایران شده است.
رئیس سازمان حج و زیارت در ادامه گفت: نکته‌ای که در بالا بردن آمار تلفات این صانحه حائز اهمیت است این است که گرمای 50درجه هوای عربستان، قرار گرفتن 25هزار نفر در فاصله‌ای 300متری و هجوم زائران کشورهای آفریقایی و فشار وارده از اطراف به جمعیت منجر به جان‌باختن بسیاری از زائران شد.
آمار کشته‌شدگان به مرز 8هزار نفر می رسد
اوحدی در ادامه تأکید کرد: مطمئناً آمار کشته‌شدگان به مرز 8هزار نفر هم رسیده است که بیش از 5هزار نفر از آن‌ها در مقبرة الشهدا توسط عربستان تدفین شده است.
وی افزود: از جمله انتقادهای جدی که در قبال هدایت و رسیدگی به این سانحه به مسئولین عربستانی می‌شود آشفتگی و عدم برنامه‌ریزی مدیران و مسئولان عربستانی است.
رئیس سازمان حج و زیارت در ادامه تصریح کرد: عدم قرار دادن راه‌های اضطراری برای این قبیل موقعیت‌ها از جمله کوتاهی‌های مسئولین عربستانی بوده است.
اوحدی گفت: در لحظه اول وقوع حادثه 20تیم ایرانی از مرکز پزشکی حج و زیارت به همراه امکانات پزشکی و دارویی، آب و... به محل سانحه ارسال شد که حدود 500نفر از زائرین کشورهای دیگر که زیر اجساد مانده بودند را نجات دادند که حدود 100نفرشان زائران ایرانی بوده است.
وی افزود: از روز حادثه با عدم همکاری عربستان در زمینه شناسایی اجساد توسط مسئولین خودمان که با عکس گرفتن کارت شناسایی آن‌ها می‌خواستند در تسریع شناسایی پیکر جانباختگان قدمی بردارند، مواجه شدیم.
رئیس سازمان حج و زیارت گفت: فضای عربستان کاملاً امنیتی شده و اجساد و مجروحین با تریلی از محل انتقال می‌دادند.
اوحدی افزود: شب دهم ستاد بحران 8 تیم را جهت تفحص، شناسایی و انتقال مجروحان و اجساد به کشور به تمام مراکز درمانی، سردخانه‌ها تشکیل داد.
وی در ادامه گفت: در ساعات اولیه بیش از 6هزار نفر مجروح که بیمارستان‌ها پاسخگوی نگهداری از آن‌ها نبودند ظرف مدت 4روز ساماندهی آن‌ها را انجام داده و موفق به انتقال آن‌ها به بیمارستان خودمان شدیم.
رئیس سازمان حج و زیارت تصریح کرد: به دلیل آشفتگی مدیریتی مسئولان عربستانی و کمک نگرفتن آن‌ها از کشورهای همسایه، ساماندهی اجساد درست انجام نمی شد.
اوحدی در ادامه تأکید کرد: در طی جلساتی که با مقامات عربستانی توافق کردیم هیچ پیکر ایرانی را دفن نکنند، هر پیکر دفن‌شده‌ای را به کشور برگردانند، هرگونه تشریفات قانونی سخت را برای انتقال اجساد به ایران حذف کنند.
وی افزود: پنجشنبه قبل طی جلسه‌ای کمیته مشترک بین قائم مقام وزیر بهداشت عربستان و مقامات ایرانی تشکیل شد که براساس آن تعیین تکلیف شدن 29جسد دفن شده و 36 نفر مفقودی که تا کنون اطلاعی از آن‌ها در دست نیست مطرح شده و مقامات عربستانی باید پاسخگوی این موضوع باشند.
دستگیری زائران باید به کنسول‌گری ایران اطلاع داده شود
رئیس سازمان حج و زیارت گفت: با توجه به عمق فاجعه و احتمالاتی که مبنی بر ربوده شدن و یا دستگیری زائران وجود داشته، هرگونه دستگیری زائران باید به کنسول‌گری ایران اطلاع داده شود این درحالی است که ما تا کنون هیچ گونه گزارشی را دریافت نکرده و موضوع مهم، تعیین تکلیف مفقود شده‌هاست.
اوحدی گفت: 3جلسه در ایران برگزار شده که با همکاری تیم تشخیص هویت نیروی انتظامی با مرکز پزشکی قانونی برای تشخیص DNA از بستگان 36نفر مفقودی و 12نفر دفن‌شده هرچه سریعتر اقدام شد.
رئیس سازمان حج و زیارت در ادامه گفت: ظرف چندروز آینده بعد از مشخص شدن و تعیین تکلیف DNAمفقودین به مکه برمی‌گردند.
وی با تأکید بر سخنان مقام معظم رهبری گفت: ایشان مطالبی را فرمودند که نشان اشراف جامع و کامل ایشان از این موضوع را داشت که نباید کوتاهی مقامات عربستانی به فراموشی سپرده شود.
رئیس سازمان حج و زیارت ادامه داد: تنها کشوری که با دعای مردم توانست در روزهای اولیه 395نفر از اجسادش را تحویل بگیرد کشور ایران بود.
55میلیون به بازماندگان پرداخت خواهد شد
وی ادامه داد: درمورد غرامت‌های پرداختی از عربستان تا کنون به علت اینکه هنوز در حال بررسی مقصر اصلی هستند و تا نتیجه نهایی هنوز این موضوع را به طور رسمی اعلام نمی‌کنند ولی از طرف ایران 55میلیون به بازماندگان پرداخت خواهد شد که 25میلیون تاکنون پرداخت شده است.
اوحدی در خصوص اینکه مقامات عربستان زائران ایرانی را مقصر در این حادثه می‌داند، افزود: هیچگونه آموزش، ابلاغ و برگه کاغذی که زائران ایرانی بعد از ساعت 10 باید برای رمی جمرات می‌رفتند وجود نداشته حتی در جلسه توجیهی به مدیران کاروان‌ها ابلاغ شده بود که ابتدا زائران به داخل چادرها رفته و بعد از استراحت به رمی جمرات بروند و تنها در روز دوازدهم باید قبل از ساعت 10 برای مناسک می‌رفتند و در وقوع این حادثه زائران ایرانی مقصر نبوده‌اند.
وی افزود: 455کاروان از طرف ایران اعزام شده که 421 از آن‌ها در مسیر اصلی خود بوده و تنها 34 یا 35 کاروان از مسیر 204 رفتند که پلیس مسیر اصلی را بر روی آن‌ها بسته و آن‌ها ناخواسته به این خیابان منحرف کردند.
وی در ادامه گفت: متأسفانه به خیابان 204 هیچگونه دسترسی و مسیری به بیمارستان‌ها نداشته و نیروهای کم‌تجربه در این مسیر زائرین را هدایت می‌کردند.
هیچ اطلاعی از رکن‌آبادی نداریم
رئیس سازمان حج و زیارت در رابطه با پیگیری وضعیت تعدادی از مفقودین گفت: تا این لحظه هیچ اطلاعی از آقای رکن‌آبادی و همه 36نفر مفقودی این سانحه در دست نداشته و وزارت خارجه و دیپلماسی کشور پیگیر روشن شدن وضعیت آن‌ها می‌باشد.
اوحدی درادامه تصریح کرد: در کمیته مشترک با ارائه عکس و پاسپورت و مشخصات مفقودین به دولت عربستان امیدواریم که به نتیجه خوبی در این زمینه برسیم.
وی افزود: تعیین تکلیف و برگشت اجساد 29نفری که توسط دولت عربستان مدفون شدند براساس خواست و تصمیم خانواده‌های آن‌ها اجرا خواهد شد.
رئیس سازمان حج و زیارت در ادامه تصریح کرد: یکی از مکاتباتی که رسماً توسط وزارت امور خارجه با دولت عربستان داشتیم دریافت مستنداتی از قبیل فیلم‌ها و عکس‌هایی در ارتباط با این فاجعه هستیم که البته فیلم‌هایی را از حجاج سایر کشورها در این زمینه جمع‌آوری کرده‌ایم.
اوحدی در پایان تصریح کرد: قطعاً درخواست مطالبات از دولت عربستان توسط خانواده‌های جانباختگان و ستاد بحران و کمیته حقوقی پیگیری خواهد شد.