جایگزین عادل الجبیر کیست؟

تسنیم: بندر بن سلطان، مهره‌ای که سوخت و آغازی شد برای روی کار آمدن مهره‌هایی دیگر اما با این تفاوت مهره ها در حالی روی کار آمدند که از خود نیز تدبیر لازم برای به بار نشاندن پروژه های محوله از سوی آمریکا و رژیم صهیونیستی را نداشتند. یکی از این مهره‌ها وزیر خارجه عربستان بود که با سیاست تو خالیش ضربه‌های سنگینی را بر پیکره پوسیده نظام پادشاهی آل سعود وارد کرد، نمونه این بی‌سیاستی، اظهارات سخی این مرد پیرامون ایران در جریان فاجعه منا بود، از جمله اینکه وی با گستاخی تمام ایرانی‌ها را مورد خطاب قرار داد و گفت: ایرانی‌ها و رئیس‌جمهورشان آخرین کسی هستند که می‌توانند درباره سلامت حجاج یا دموکراسی سخن بگویند! بیشتر اظهار نظری که فراتر از حجم سیاسی عربستان بود و به نوعی می‌رفت تا دیپلماسی این کشور را به سمت چالش عمیقی در منطقه ببرد. هنگامی که مقام معظم رهبری با اقتدار تمام بار دیگر موضع و جایگاه ایران را برای کشورهای منطقه تبیین کردند دیدیم که نه تنها این وزیر خارجه سکوت کرد بلکه با چرخش 180 درجه ای دیپلماسی پادشاه عربستان، عقب نشینی قابل توجهی صورت گزفت؛ حضرت آیت الله خامنه‌ای رهبر معظم انقلاب در اظهارات خود فرمودند: "اگر کشور ما و ملّت ما بخواهد در مقابل عناصر اذیّت‌کننده و موذی عکس‌العمل نشان بدهد، اوضاع آنها خوب نخواهد بود؛ ما تا حالا خویشتن‌داری کردیم. در قضایای متعدّدی خویشتن‌داری کردیم؛ دست ایران اسلامی از خیلی‌ها بازتر است، توانایی‌های ما، امکانات ما از خیلی‌ها بیشتر است؛ میدانند که اگر بخواهند هماوردی کنند با نظام جمهوری اسلامی، در هیچ صحنه‌ای حریف نمیشوند. ما رعایت ادب اسلامی، رعایت حرمت برادری در امّت اسلامی را نگه داشتیم؛ ما میتوانیم عکس‌العمل نشان بدهیم. اگر بنا شد عکس‌العمل نشان بدهیم، عکس‌العمل‌های ما خشن هم خواهد بود، سخت هم خواهد بود." چندی نگذشت که شاهد پیام تسلیت ملک سلمان به رهبری و دولت ایران بودیم که پس از آن نیز به به فرمان وی هیئتی مشغول رسیدگی و بررسی فاجعه رخ داده در حج شدند. در حوزه های دیگر نیز این کشور با مشکل رو به روست به طور مثال وزیر دفاع عربستان بدون داشتن هیچ تاکتیک جنگی و تنها با تکیه بر پشتوانه های سنتی مانند پول قدم به میدان جنگ با یمن می گذارد و همین امر باعث شده تا هزینه های سیاسی زیادی متوجه ریاض شود. اما در این میان برخی منابع سعودی اعلام کردند وزیر خارجه عربستان به دلیل شکست هایی که در رویارویی با بحران های منطقه متحمل شده، بزودی برکنار خواهد شد و بطور قطع، تا بهار سال آینده یک وزیر خارجه جدید برای عربستان انتخاب خواهد شد. طبق اعلام منابع سعودی، تصمیم تعیین وزیر خارجه جدید بجای عادل الجبیر که چند ماهی است جایگزین سعود الفیصل شده، در پی شکست دیپلماسی عربستان در برخورد با چالشهای منطقه اتخاذ شده است. بدون شک نداشتن یک راهبرد آشکار برای عربستان علت این تصمیم است. در حالی که برخی از مقامات عربستان معتقد به شکست این کشور در پرونده های منطقه ای هستند، جانشین ولیعهد امور اصلی سیاست خارجی کشور را برعهده گرفته و عادل جبیر تنها منشی وی محسوب می شود. به همین دلیل وی قدرت سعود الفیصل، وزیر خارجه پیشین را ندارد. " عادل الجبیر" نتوانسته نظام پادشاهی جدید عربستان به ریاست ملک سلمان بن عبدالعزیز را قانع کند که قدرت اداره پرونده های دیپلماتیک را به موازات حوادثه منطقه در اختیار دارد. سخنان ضد و نقیض وی سبب خشم خاندان آل سعود شده است. اما با این حال، نه تنها خود عادل الجبیر وزیر امور خارجه کنونی نیز نتوانسته است تا نظام جدید پادشاهی عربستان را درخصوص توان خود برای مدیریت پرونده های دیپلماتیک عربستان همگام با حوادث منطقه متقاعد کند بلکه وزارت خارجه عربستان نیز در بیشتر اوقات درفضایی خارج از حوادث کنونی منطقه بویژه درخصوص پرونده سوریه سیر می کرده است. اظهارات ضد و نقیض الجبیر و عقب نشینی کردن از اظهاراتش و ظهور با چهره ای لرزان باعث خشم خاندان سعودی شده است. از سوی دیگر برخی منابع در وزارت خارجه عربستان گفته اند که انتخاب جبیر برای وزارت خارجه، چندان موفقیت آمیز نبوده است؛ چرا که این پست بسیار بیشتر از ظرفیت و قدرت وی بوده و خود وی نیز پس از انتخاب، تا دو ماه در اتخاذ تصمیمات دچار سرگردانی بود. زلزله سیاسی در عربستان در چند ماه پیش به طوری بود که پادشاه عربستان همچنین در حکم های جداگانه ای "مقرن بن عبدالعزیز" را از ولیعهدی برکنار و "محمد بن نایف" را به عنوان جانشین خود تعیین کرد وی علاوه بر این، سعود الفیصل را پس از 40 سال از وزارت خارجه برکنار و عادل الجبیر را به عنوان وزیر خارجه منصوب کرد. حتی "سلمان بن عبدالعزیز" در فرمانی "عبدالرحمن بن عبدالعزیز الهزاع" را از ریاست رادیو و تلویزیون عربستان برکنار کرد. اکنون این پرسش مطرح می شود که چه کسی جایگزین عادل جبیر خواهد شد؟ البته بسیاری از منابع در وزارت خارجه عربستان می گویند جایگزین وی، یکی از شاهزادگان خاندان حاکم است که ید طولایی در پرونده های خارجی داراست و طبق تجربه ای که آل سعودی ها از مهره چینی در سیاست های خود دارند بدون شک به دنبال فردی خواهند بود که به مانند بندر بن سلطان نقش منطقه ای خود را خوب بشناسد و رفتار هایش هزینه های سیاسی در بر نداشته باشد.