مذاکره ایران و اروپا درباره بحران سوریه

روزنامه ایران: دیپلمات‌های ارشد ایران و اروپا در شرایطی پرونده بحران‌های سوریه و عراق را روی میز مذاکره گذاشتند که تصویب جزئیات پذیرش «برجام» در «بهارستان» موجب شد تا مذاکره کنندگان ایرانی با دست پر به «بروکسل» بروند. مسئول سیاست خارجی‌ «اتحادیه اروپا» که پیش‌تر تأکید کرده بود برای اجرای «برجام» منتظر تصمیم مجلس ایران هستیم، دیروز به استقبال مصوبه مجلس رفت و در توئیتر خود نوشت: «امروز خبرهای خوبی از تهران رسیده است؛ روند بررسی توافق هسته‌ای ایران و گروه 1+5 در پارلمان ایران کامل شد، بنابراین به اجرای رسمی توافق نزدیک‌تر می‌شویم.» به این ترتیب، «موگرینی» و حسین امیرعبداللهیان، معاون عربی آفریقایی وزارت خارجه، مذاکرات را در فضای مثبت‌تری آغاز کردند. مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا دو روز پیش و در حاشیه نشست وزیران خارجه اتحادیه اروپا با اعلام اینکه قرار است با هیأت ایران درباره بحران سوریه گفت‌وگو کند، پیشنهاد کرد که اتحادیه اروپا در کنار سازمان ملل می تواند مذاکرات سیاسی سوریه را پیش ببرد.این پیشنهاد از آن جهت اهمیت دارد که تا پیش از این امریکا نقش پررنگی درعمده رایزنی‌های بین‌المللی مربوط به سوریه ایفا می‌کرد. دو کنفرانس سازمان ملل برای حل بحران سوریه که با عنوان ژنو 1 و ژنو 2 شناخته می‌شود بدون دعوت از ایران برگزار شد و البته همین موضوع به پاشنه آشیلی تبدیل شد که رایزنی‌های بین‌المللی درباره حل بحران سوریه را به راه حل‌هایی غیرقابل اجرا و ناکام رساند. تنها در روزهای پایانی مذاکرات هسته‌ای و پس از به ثمر رسیدن توافق هسته‌ای 1+5 با ایران بود که زمزمه رو آوردن به ایران به عنوان یک قدرت منطقه‌ای صاحب نفوذ در سوریه به میان آمد و در روزهای اخیر به اوج رسید. چنانکه باراک اوباما، رئیس جمهوری امریکا روز دوشنبه طی سخنانی تصریح کرد که «تلاش می‌کند با استفاده از کانال‌های دیپلماتیک هم با ایران و هم با روسیه کار کند تا به بشار اسد رئیس جمهوری سوریه برای گذار فشار وارد کند.»این در حالی است که مقامات عالی ایران در آخرین موضعگیری‌های خود اعلام کردند که جز مذاکراتی که در موضوع هسته‌ای به صورت دوجانبه و چندجانبه با امریکا داشته‌اند، بنا ندارند درباره سوریه با امریکا مذاکره کنند. خط قرمزی که تلاش امریکا برای کشاندن ایران به پای میز مذاکره درباره سوریه را به امری دیرهنگام و ناممکن تبدیل کرده است. تمایل اتحادیه اروپا به میدان‌داری مذاکرات مربوط به حل مسأله سوریه در حالی است که در این سوی میز مذاکرات چهار کشور ایران، روسیه، سوریه و عراق بیکار ننشستند و برای حل بحرانی که در مرکز آن گروه تروریستی داعش قرار دارند، دست به کار شدند. اتحادی که بخشی از نتایج عملی آن در آغاز حملات هوایی روسیه علیه مواضع داعش نمودار شد. حملاتی که به نحوی مذاکرات مربوط به سوریه را وارد مرحله جدیدی کرد و اگر چه با مخالفت علنی امریکا همراه شد اما روز گذشته موگرینی با اشاره به نقش روسیه در تحولات اخیر در سوریه، گفت: روسیه می‌تواند نقش بسیار مهم و چشمگیری در روند رفع ناآرامی‌ها در سوریه با اثرگذاری بر دمشق ایفا کند.

این همه در حالی است که ایران خود از حدود یک سال و نیم پیش طرح 4 ماده‌ای را برای حل بحران سوریه مطرح کرده است. طرحی که تشکیل دولت وحدت ملی، آتش‌بس، مقابله با تروریسم، اصلاحات اساسی و ایجاد ساختار دولت پایدار براساس نهادهای جدید قانون اساسی است چهار مبنای اساسی آن است. همچنین دولت ایران اعلام کرد که در صورت کنار گذاشته شدن پیش شرط‌هایی که برخی کشورها مطرح کرده بودند، وارد مذاکرات بین‌المللی درباره سوریه خواهد شد. مصداق بارز این موضع پیش‌شرطی بود که از سوی کشورهای غربی مبنی بر ضرورت کناره‌گیری «بشار اسد» رئیس جمهوری سوریه مطرح شده بود که طرف غربی به نحوی از آن عقب‌نشینی کرد چنانکه جان کری وزیر خارجه امریکا اواخر شهریورماه گفت که «بشار اسد رئیس جمهوری سوریه باید از قدرت کناره‌گیری کند اما نه ضرورتاً بلافاصله بعد از دستیابی به راه حل برای پایان دادن به جنگ در سوریه.»