ثروت عربستان دهان مجامع حقوقی و رسانه‌ها را بسته است

تسنیم: شریعت باقری رئیس دانشگاه علوم قضایی در نشست حقوقی راهکارهای پیگیری حقوقی فاجعه منا که پیش از ظهر امروز در دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران برگزار شد، با اشاره به مسئولیت کیفری دولت عربستان در این حادثه اظهار داشت: مهمترین ایرادی که می‌توان به نوع عملکرد عربستان در منا گرفت این است که تاکنون عزمی درباره تشکیل دادگاه از سوی این دولت دیده نشده است.

وی افزود: فاجعه رخ داده سه حالت بیشتر ندارد، یا بر اثر ازدحام زائران رخ داده است یا قصور و تقصیر ماموران باعث وقوع آن شده است و یا خدای ناکرده امری در کار بوده است که مشخص شدن دلایل این فاجعه نیازمند برگزاری دادگاهی صالح است.

رئیس دانشگاه علوم قضایی با بیان اینکه دولت عربستان به عنوان دولتی غیرشفاف اعلام نکرده است که در این خصوص دادگاهی برگزار می‌کند، ادامه داد: این دادگاه باید به شکلی علنی برگزار شود و کشورهای آسیب دیده بتوانند شکایت‌های خود را به آن اعلام کرده و دادستان از حقوق آنان دفاع کند.

شریعت باقری افزود: آغاز چنین دادگاهی می‌تواند تشکیل کمیسیون حقیقت‌یاب باشد.البته ما باید تلاش کنیم دولت عربستان نسبت به این فاجعه پاسخگو شود و این مسئله نیازمند نظام دادرسی است.

* فاجعه منا قابل پیشگیری بوده است

توکل حبیب‌زاده استاد حقوق بین‌الملل دانشگاه امام صادق(ع) در ادامه این نشست با ارائه آماری از جانباختگان مناسک حج و بویژه حادثه منا طبق سال‌های مختلف در عربستان گفت: این آمار ثابت می‌کند فاجعه منا مسئله‌ای تکرار شده بوده است و باید اقدامات پیشگیرانه نسبت به وقوع آن اقدام کرد. بنابر این از نظر حقوقی نمی‌توان فاجعه منا را اقدامی دانست که ضرورتا ایجاد شده و عربستان در آن مسئولیتی نداشته است.

وی افزود: آسیب‌دیدگاه این فاجعه از حقوق بشر برخوردارند و بسیاری از این حقوق در معاهدات دوجانبه ایران و عربستان دیده شده است.

* زمانی: سازمان حج و زیارت و دولت آموزش‌های لازم در مدیریت ازدحام به حجاج را مورد توجه قرار دهد

زمانی استاد حقوق بین‌الملل دانشگاه علامه طباطبایی نیز در ادامه این نشست با اشاره به اینکه تا زمانی که علت و علل واقعی این فاجعه روشن نشود باید از پرداختن به دیدگاه‌های قطعی و حتمی اجتناب کرد، گفت: به جز وظایف دولت عربستان باید دید آیا دولت ایران و مسئولان حج و زیارت آموزش‌های لازم به زائران ایرانی را در مواقع مورد نیاز و مدیریت ازدحام به حجاج داده‌اند یا نه.

وی با اشاره به اینکه برخی از کشورهای مسلمان قربانیان کمتری در این حادثه داشتند، گفت: برخی کشورها به حجاج خود قبل از سفر به حج آموزش‌های لازم در زمان ازدحام داده‌اند، لذا ما باید به فکر حجاج خود باشیم زیرا تحریم بلندمدت حج نمی‌تواند پایدار باشد و باید آموزش‌های لازم را به حجاج خود در مواقع لزوم بدهیم.

حجت‌الاسلام علیزاده رئیس پژوهشکده سازمان حج و زیارت و بعثه رهبری با اشاره به اینکه تنها مکانی که خداوند در قرآن اعلام کرده که حرم امن الهی‌است کعبه و حرم‌الله است، گفت: حتی وحوش نیز در محدوده حرم الهی از امنیت برخوردارند و در شرایطی که وجود آنها تهدیدی برای زائران و حجاج نیست نمی‌توان برای آنها مسئله‌ای ایجاد کرد.

وی افزود: در فاجعه منا امنیت حجاج در مناسک حج مورد تهدید قرار گرفته است که این حق قانونی آنها از دیدگاه شرع و فقه قابل پیگیری است.

مومنی راد استاد حقوق بین‌الملل دانشگاه تهران در پایان این نشست با اشاره به اینکه حقوق بشری بین‌الملل امروز تحت تاثیر سیاست، ثروت و قدرت قرار گرفته است، اظهار داشت: ثروت عربستان امروز دهان کنوانسیون‌های حقوقی، جایگاه‌ها و مجامع حقوقی، بین‌المللی، مطبوعات و رسانه‌ها را بسته است به شکلی که حاضر نیست کارگروه حقیقت‌یاب ایجاد کند.

وی با ارائه پیشنهادی گفت: جمهوری اسلامی ایران باید در بیانیه‌ای خواستار تشکیل کارگروه حقیقت‌یاب مستقل با حضور نماینده کشورهای آسیب‌دیده، حفظ مدارک و اسناد فاجعه، تعقیب عاملان و مقصران، پرداخت خسارت به قربانیان و خانواده‌هایشان و عذرخواهی رسمی عربستان از ملت‌های مسلمان شود.