پوتین اقدام نمی‌کرد بعد از دمشق نوبت مسکو بود

فارس: در این میزگرد دکتر عبد‌الرضا فرجی راد کارشناس مسائل بین‌الملل و همچنین دکتر شعیب بهمن کارشناس مسائل آسیای میانه و قفقاز حضور داشتند و نظرات خود را در خصوص چرایی و زمینه‌های حضور نظامی روسیه در سوریه را مطرح کردند. در این میزگرد دو کارشناس بر اهمیت و میزان اثرگذاری آنچه در سوریه می گذرد بر امنیت ملی روسیه تاکید کردند اما در اینکه گستره حضور روسیه محدود یا گسترده خواهد شد با یکدیگر هم نظر نبودند.

مشروح این میزگرد جهت اطلاع مخاطبان گرامی در پی می‌آید:

* خروج روسیه از 3 لایه امنیتی خود برای نخستین بار

دکتر فرجی راد در ابتدا با تشریح وضعیت میدانی و سیاسی سوریه در شرایط حاضر به دلایل حضور مستقیم و نظامی روسیه در تحولات سوریه پرداخت و اظهار داشت: هنگام فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، روس‌ها اعلام کردند که تنها 3 حلقه از حوزه‌های نفوذ شوروی سابق برای آنها از اهمیت برخوردار است و سایر حوزه‌های نفوذ را کاری نخواهند داشت.

فرجی راد مناطق عربی و آفریقایی و آمریکای لاتین را از جمله حوزه نفوذهای اتحاد جماهیر شوروی سابق برشمرد و آنگاه به سه حوزه دارای اهمیت اولیه برای روسیه پس از فروپاشی شوروی پرداخت و گفت: خود روسیه، جمهوری‌های خودمختار این فدراسیون مثل داغستان و چچن و همچنین سایر جمهوریهای شوروی سابق از جمله حوزه هایی هستند که در حلقه‌ حوزه های با درجه اهمیت بالا برای روسیه محسوب می شوند.

این کارشناس مسائل بین الملل تصریح کرد: روس‌ها از سال 1991 (زمان فروپاشی شوروی سابق) بر اساس همین استراتژی امنیتی به خوبی از حوزه های نفوذ سه گانه خود در مقابل بیگانگان و مخلان امنیت این مناطق دفاع کردند که تحولات گرجستان، چچن و اوکراین نمونه‌ای از این عملکرد روس ها محسوب می شود.

وی با بیان اینکه روس ها در رابطه با این استراتژی امنیتی که اعلام کرده بودند کوتاه نیامده و نخواهند آمد، با طرح سوالی مبنی بر اینکه «چرا بعد از 23 سال از پیگیری این استراتژی روسیه ازاین 3 حلقه بیرون آمده است؟» به جستجوی پاسخ برآمد و در کنار اهمیت تحولات امروز غرب آسیا برای روسیه به موارد دیگری از دلایل خروج روسیه از استراتژی سنتی خود و حضور نظامی در سوریه پرداخت.

فرجی راد با مطرح کردن این پرسش که آیا روسیه استراتژی امنیتی خود را تغییر داده است، گفت: با توجه به مجموع شرایط داخلی و خارجی روسیه فکر نمی‌کنم این کشور قصد تغییر استراتژی سنتی خود را داشته باشد.

این کارشناس مسائل بین الملل افزود: معتقدم استراتژی روسیه تغییر نکرده و شرایط بوجود آمده داخلی و خارجی، این کشور را مجبور به خروج از این 3 حلقه کرده و شاید مسائلی پیش آمده است که در صورت عدم خروج روسیه از این 3 حلقه امنیتی، خودش ممکن بود مورد تهدید قرار گیرد.

* علل حضور روسیه در سوریه

فرجی راد از دید خود مهمترین علت حضور روسیه در سوریه را پس از اهمیت تحولات غرب اسیا برای روسیه، موضوعاتی چون تحولات اوکراین، دغدغه رفع تحریم‌ها و گسترش افراط گرایی به درون مرزهای این کشور دانست و بویژه درباره گسترش تروریسم و افراط گرایی گفت: مسئله نگرانی شدید از بحث تروریسم بنیادگرا علت دیگر این عمل روسیه است و روسیه خاکریز درگیری‌ها را از مرز خود به درون سوریه آورده و در سوریه به جنگ آنها رفته است.

وی در خصوص منافع این حضور نیز گفت: یکی از موارد مربوط به منافع ورود روسیه به جنگ با داعش این است که فشارها بر روی ارتش و دولت سوریه در مبارزه با تروریسم کم خواهد شد و تلاش سوریه برای حاکمیت بر مساحت بیشتری از کشور خود تقویت خواهد گردید.

این کارشناس مسائل بین‌الملل در پاسخ به اینکه جغرافیای این نبرد تا چه حد ممکن است گسترده شود، گفت: به نظر نمی‌رسد جغرا‌فیای حضور روسیه در منطقه گسترده شود.

* مشکوک بودن موضوع پناهندگی اتباع سوریه

فرجی راد همچنین در ادامه این میزگرد با مشکوک خواندن موضوع پناهندگی اتباع سوریه به اروپا اظهار داشت: این موضوع ناگهانی برجسته و یک‌دفعه خاموش شد و ترکیه نیز در این بین مردم را تحریک کرد.

وی ادامه داد: به نظر می‌رسد یکی از دلایل این کار این بود که قصد داشتند مردمی را که در مناطق تحت کنترل دولت سوریه ساکن هستند تحریک کرده و به خارج از سوریه سوق دهند چرا که حمله برنامه ریزی شده ای را برای این مناطق ترتیب داده بودند که حضور روسیه در سوریه این مسئله را منتفی کرد.

وی طولانی شدن این جنگ را مناسب ندانست و گفت طولانی شدن این جنگ ممکن است به تجزیه سوریه بیانجامد.

* دگرگونی سیاست خارجی روسیه بعد از انقلاب‌های منطقه/ بعد از کشورهای عربی نوبت روسیه بود

در ادامه این گفت‌و گو شعیب بهمن کارشناس ارشد مسائل آسیای میانه و قفقاز نیز در خصوص چرایی حضور مستقیم روسیه در سوریه برای مبارزه با تروریسم اظهار داشت: سیاست خارجی روسیه بعد از تحولات انقلابی در غرب آسیا به تدریج دگرگون شد.

بهمن ادامه داد: روس‌ها متوجه شدند اتفاقاتی که در آسیای غربی در حال رخ دادن است مانند زنجیر به هم پیوسته هستند و حکامی که سابق بر این به مسکو وابسته بودند به تدریج توسط آمریکا در حال تغییر می‌باشند.

وی تأکید کرد: روس‌ها به این نتیجه رسیدند که آنچه هم اکنون در آسیای غربی در حال رخ دادن است بر مبنای تئوری هرج و مرج کنترل شده توسط ایالت متحده آمریکا اداره می‌شود و طبق این تئوری افراد وابسته به مسکو کنار رفته و وابستگان به آمریکا بر سر کار بیایند.

وی بابیان اینکه روس ها بر این اساس معتقد بودند که این اتفاقات مرحله به مرحله پیش می‌رود، گفت: روس‌ها معتقدند که بعد از این کشورها (کشورهای عربی)،‌ آمریکایی ها به ایران و سپس آسیای مرکزی و قفقاز می‌رسند.

وی گفت: هر گونه تغییر در آسیای مرکزی و قفقاز نه تنها بر امنیت روسیه تأثیر گذاراست بلکه درگیری به پشت مرزهای روسیه می‌آید و در نهایت این موج به داخل روسیه رسیده و موجب تجزیه این کشور و حتی برکناری پوتین شود.

* اولین اقدام روسیه در خارج از حوزه شوروی سابق

این کارشناس مسائل بین‌الملل دلایل مختلفی را برای اعزام نیروی نظامی توسط روسیه به سوریه برشمرد و اظهار داشت: توجه به این نکته لازم است که این اولین حضور نظامی روسیه در خارج از حوزه شوروی سابق است و این یک تحول جدی برای روس‌ها محسوب می‌شود.

وی ادامه داد: این موضوع نشان می‌دهد که روس ها تمایل دارند خود را به عنوان یک قدرت فرا منطقه‌ای و فرا اوراسیایی نشان دهند.

بهمن در پاسخ به این سؤال که آیا گستره اقدامات روسیه افزایش خواهد یافت یا خیر، پاسخ داد: روس ها در واقع 3 ویژگی حمایت از ارتش سوریه، محدود بودن به حملات هوایی و محدود بودن این حملات به یک زمان خاص را برای حمله نظامی خود برشمرده‌اند.

این کارشناس مسائل آسیای میانه و قفقاز با بیان اینکه انتقال تسلیحات و تجهیزات نظامی به دلیل دوری مسافت کار مشکلی است، اظهار داشت: ممانعت کشورهای اروپایی تحت فشار آمریکا برای انتقال این تجهیزات نیز نشان می‌دهد جنگ در دراز مدت خیلی طولانی نشود.

بهمن با بیان اینکه یک ائتلاف چهارگانه بین ایران، روسیه، سوریه و عراق شکل گرفته است، تصریح کرد: احتمال اقدام نظامی روسیه در عراق با توجه به درخواست مسئولین عراق از روسیه وجود داد.

* بحران سوریه، اوکراین و تروریست‌های قفقاز از علل ورود روسیه به جنگ

وی اظهار داشت: به نظر می‌رسد قدرت‌نمایی نظامی برای گرفتن امتیازات سیاسی یکی از اهداف روسیه از این حملات است.

بهمن با بیان اینکه سوریه و امکان وارد شدن روس‌ها با غرب بر سر بحران اوکراین یکی دیگر از اهداف این حمله است، ادامه داد: استفاده از این حملات در راستای بحران اوکراین یکی دیگر از اهداف این حمله است.

این کارشناس آسیای میانه و قفقاز تأکید کرد: آمریکا بعد از اقدامات اخیر روسیه(ورود به جنگ سوریه) روند تجهیز و انتقال سلاح به اوکراین را سرعت بخشیده است و این در حالی است که طی یک سال گذشته روند انتقال سلاح را متوقف کرده بود.

وی موضوع تروریست‌ها در قفقاز شمالی را یکی دیگر از موضوعات دانست و گفت: روس‌ها اعلام کرده‌اند که سرویس‌های اطلاعاتی غرب و آمریکا با جدایی طلبان قفقاز شمالی در ارتباط می‌باشند.

بهمن ادامه داد: روس‌ها می توانند در این خصوص با آمریکا مذاکره کنند چرا که خیلی از این افراد هم اکنون در سوریه می‌باشند.

وی تأکید کرد: روس‌ها در حال حاضر از حضور نظامی و قدرت نمایی خود اهداف سیاسی را مطرح می‌کنند و درآینده در میز مذاکره انتظاراتی را مطرح خواهند کرد.

* بازگشت افرادی که از قفقاز به داعش پیوسته‌اند به کشورشان برای روسیه ایجاد مشکل می‌کند

بهمن در خصوص حضور افرادی از آسیای میانه و قفقاز در سوریه و داعش، اظهار داشت: روس‌ها اعلام کرده‌اند که چند هزار نفر از آسیای میانه و قفقاز برای جنگ به داعش پیوسته‌اند.

وی گفت: با توجه به بینش افراط گرایانه این افراد از طرفی و دیدگاه تجزیه طلبانه آنها از سوی دیگر، بازگشت این افراد می‌تواند امینت روسیه و اطراف آن را با خطر مواجه کند.

این کارشناس مسائل آسیای میانه و قفقاز با بیان اینکه این افراد قبلا دارای تجربه جنگ نبودند ولی هم اکنون این تجربه را دارند، گفت: این افراد هم اکنون تجربه جنگ را نیز دارند و می‌توانند روسیه را با مشکل مواجه کنند به همین دلیل روس‌ها دوست دارند این افراد در سوریه از بین بروند و به هیچ وجه به روسیه،‌آسیای میانه و قفقاز برنگردند.