هجرت تاریخ ساز

جمهوری اسلامی: روز سیزدهم مهرماه، سالروز ورود امام خمینی رضوان‌الله تعالی علیه از عراق به شهر پاریس فرانسه در سال 1357 است. رژیم ستم شاهی که گمان می‌کرد اجرای توطئه اخراج امام از عراق با همدستی رژیم بعث آن کشور خواهد توانست مانع رسیدن رهنمودها و پیام‌های آگاهی‌بخش امام به انقلابیون داخل شود و با دور شدن ایشان از مرزهای ایران نام و یاد او از ذهن‌ها خواهد رفت، زمینه اخراج ایشان از عراق را فراهم نمود و البته به این دستور قرآنی توجه نداشت که «ومکروا و مکرالله و‌الله خیرالماکرین».

قریب به دو هفته قبل از سیزدهم مهرماه 1357، در دیداری که بین وزرای خارجه رژیم ستم شاهی ایران و رژیم بعث عراق در شهر نیویورک انجام شد، تصمیم به اخراج امام خمینی از عراق گرفته شد. براساس این تصمیم مسئولین سازمان امنیت عراق به دیدار امام خمینی رفتند و شرط ادامه اقامت ایشان در عراق را دست کشیدن از مبارزه و عدم دخالت در سیاست اعلام نمودند و امام نیز با قاطعیت پاسخ دادند که به خاطر مسئولیتی که در مقابل امت اسلامی احساس می‌کنند حاضر نیستند سکوت کنند و هیچگونه مصالحه‌ای بعمل آورند.

لذا از روز اول مهرماه 1357 منزل امام در نجف به محاصره نیروهای بعثی در آمد و رفت و آمدها کنترل و محدود گردید. در پی فشارهای رژیم عراق بر امام، ایشان تصمیم به یک هجرت تاریخی گرفتند، هجرتی که تکمیل کننده سیر طولانی و پرفراز و نشیب مبارزات و نهضت اسلامی ایشان بود و باعث شد آرمان‌ها و فریادهای حق‌طلبانه یک مرجع دینی و شیعی در قلب اروپا و جهان غرب طنین افکن شود. امام خمینی از این تصمیم خود چنین یاد می‌کند: «... خیال ما هم این بود که به کویت و سپس به سوریه برویم... هیچ برنامه‌ای هم نداشتیم به پاریس برویم. شاید مسائلی بود که هیچ اراده ما در آن دخالت نداشت و هرچه بود - و از اول هم هرچه بود - اراده خدا بود... فقط خواست خدا بود که باید عملی می‌شد.»

شورای فرماندهی حزب بعث عراق (قیاده الثوره) پس از اطلاع از موضع‌گیری محکم امام خمینی مبنی بر عدم عقب نشینی از اعتقادات خود سرانجام تصمیم خود درباره اخراج امام را ابلاغ کرد و امام روز دوازدهم مهر ماه نجف را به سمت مرز کویت ترک کردند. چون در آن زمان رابطه سیاسی میان عراق و سوریه دارای تنش بود، امام مستقیماً از عراق نمی‌توانستند به سوریه بروند بنابر این به سمت مرکز کویت حرکت کردند تا از طریق کویت به سوریه بروند، اما دولت کویت نیز با اشاره رژیم ایران از ورود امام به آن کشور جلوگیری کرد و پس از ساعت‌ها معطلی اجازه ورود به ایشان نداد. امام و همراهان ناگزیر به بصره بازگشتند. امام پس از تامل در موضوع، تصمیم به هجرت به پاریس گرفتند و سرانجام صبحگاه 13 مهرماه سال 1357 به همراه جمعی از یاران خویش بغداد را به سوی پاریس ترک کردند و در منزل یکی از ایرانیان در شهرک نوفل لوشاتو (حومه پاریس) مستقر شدند.

در بدو ورود به پاریس نمایندگان دولت فرانسه با امام ملاقات و پیام رسمی دولتشان مبنی بر ممانعت از هرگونه فعالیت سیاسی را اعلام نمودند، اما امام با همان قاطعیتی که با مسئولین عراقی داشتند فرمودند «اینگونه محدودیت‌ها خلاف ادعای دمکراسی است. ما فکر می‌کردیم که اینجا مثل عراق نیست. من هر کجا بروم حرفم را می‌زنم. من از فرودگاهی به فرودگاه دیگر و از شهری به شهر دیگر سفر می‌کنم تا به دنیا اعلام کنم که تمام ظالمان دنیا دستشان را دردست یکدیگر گذاشته‌اند تا مردم جهان صدای ما مظلومان را نشنوند. ولی من صدای مردم دلیر ایران را به دنیا خواهم رساند. من به دنیا خواهم گفت که در ایران چه می‌گذرد.»

ژیسکاردستن رئیس‌جمهور وقت فرانسه در خاطرات خود نوشته است که دستور اخراج امام خمینی از فرانسه را صادر کرده بود ولی در آخرین لحظه‌ها نمایندگان سیاسی شاه ایران که در آن روزها در نهایت درماندگی قرار گرفته بود، خطر واکنش تند و غیرقابل کنترل مردم را به او گوشزد کردند و در مورد عواقب این اقدام در ایران و اروپا از خود سلب مسئولیت نمودند.

از سوی دیگر سیل تلگراف‌ها، نامه‌های شخصیت‌های سیاسی و مذهبی و جمعیت‌ها و دانشجویان و علمای داخل و خارج کشور برای ژیسکاردستن و سایر مقامات فرانسوی که مصرانه خواستار آزادی عمل رهبر انقلاب بودند، محبوبیت واقعی امام را به رخ مسئولین فرانسوی کشید و فشار افکار عمومی سبب شد آنان بدون آنکه رسماً موضع خود را اعلام نمایند، در مقابل این فشارها عقب‌نشینی کنند.

بدین ترتیب بود که نوفل لوشاتو در مدت اقامت چهار ماهه امام در این شهر، به مهم‌ترین مرکز خبری جهان تبدیل شد و امام با تبیین اندیشه‌های انقلابی و اسلامی خود برای جهانیان از همانجا بحرانی‌ترین دوران نهضت اسلامی را در ایران رهبری کردند و انقلاب را به سوی پیروزی رهنمون ساختند.