حزب عدالت و توسعه در حال فروپاشی است

مهر: پروفسور سمیه کورای استاد علوم سیاسی دانشگاه بیلکنت آنکارا و معاون حزب کارگر تصویب لایحه مداخله نظامی در عراق و سوریه توسط دولت حزب حاکم عدالت و توسعه را مورد بررسی قرار داد و گفت: عملیات نظامی که امروز توسط نیروهای ارتش ترکیه علیه مواضع پ ک ک صورت می گیرد در حقیقت جنگی نانوشته بین ترکیه و آمریکا است.

*با تائید لایحه اجرای عملیات نظامی در سوریه و عراق توسط نیروهای نظامی ترکیه از سوی مجلس این کشور، حضور نظامی ترکیه در این دو کشور به چه نسبت افزایش خواهد یافت؟

پس از اتمام مهلت لایحه ای که سال قبل به مجلس ارائه داده شده بود این موضوع مجددا به صحن مجلس آورده شد. مطلب مهم این است که این لایحه هنگامی در اولویت مجلس قرار گرفت که نیروهای مسلح ترکیه در ۲۴ جولای عملیات نظامی را علیه مواضع پ ک ک شروع کرده بودند. در این مورد باید دو مطلب را مورد توجه قرار داد. اول اینکه این لایحه بر حضور علنی ترکیه در عراق و سوریه تاثیر بسزایی خواهد داشت. دوم اینکه مشخص کننده اهداف ترکیه برای حضور در عراق و سوریه است. زیرا برای ترکیه میزان اهمیت حضور در این دو کشور مهم است.

هدف اصلی ترکیه از اجرای عملیات نظامی پ ک ک، تهدید علنی این گروه علیه تمامیت ارضی کشور است که در گذشته ای نه چندان دور توسط اوباما «قدرت سیاه منطقه خاورمیانه» تلقی شده و به نوعی از این گروه حمایت کرده بود که می توان گفت این موضوع نوعی جنگ نانوشته و ناخواسته بین آمریکا و ترکیه است.

حملات گسترده هوایی نیروی هوایی ترکیه به مراکز لجستیکی پ ک ک در کوهای قندیل واقع در شمال عراق طی ۱۰ سال اخیر بی سابقه است. در حال حاضر یکی از دغدغه های آمریکا، پایان دادن به حملات علیه مواضع پ ک ک و حفاظت موجویت این گروه در شمال عراق است.

یکی از نقاط مهم طرح آمریکا در منطقه خاورمیانه، جایگزینی پ ک ک و اکراد سوریه در مناطق آزاد شده ای است که قبلا مورد اشغال داعش قرار گرفته بود. آمریکا در این طرح قصد داشت یک گذرگاه تحت حفاظت اکراد تشکیل دهد. چنانچه، هم اکنون شاهد هستیم که در پی اجرای عملیات نظامی گروه های ائتلاف به رهبری آمریکا، مناطق تحت اشغال داعش بلافاصله به کردها واگذار می شود که نشان دهنده بارز اهداف آمریکاست. چرا که داعش مدلی از دشمن است که توسط آمریکا ساخته و پرداخته شده است.

در حقیقت آمریکا خواستار شکست داعش نیست. این کشور از داعش بعنوان ابزاری برای تجزیه سوریه و عراق استفاده می کند. آمریکا قصد دارد ضمن محدود کردن سیطره عملیاتی داعش، موجودیت این گروهک ترویستی را حفظ نماید تا ضمن تحت فشار قرار دادن کشورهای منطقه زمینه تجزیه آنها را فراهم کند.

وجود گروه تروریستی داعش و ائتلاف پ ک ک و حزب اتحاد دموکرات سوریه در حقیقت وسیله ای برای تجزیه کشورهای ترکیه، سوریه و عراق است و تنها قدرت بازدارنده آن اتحاد کشورها منطقه تحت عنوان اتحادیه کشورهای غرب آسیا است.

*رویکرد دولت اردوغان در تشکیل اتحادیه کشورهای منطقه چیست؟

از سوی دیگر، حکومت عدالت و توسعه ترکیه، مانعی بزرگ در مقابل تشکیل اتحادیه کشورهای غرب آسیا بشمار می رود. همین دولت بود که با افتخار اعلام می کرد روند مذاکرات صلح با گروه پ ک ک را که طرحی آمریکایی بود را پایه گذاری کرده است. پ ک ک هم در این دوران بسیار قدرتمند شد.

از طرفی، دولت عدالت و توسعه پایه گذار تجزیه سوریه بر مبنای برخورد مذاهب شد و در اولین مرحله تمامیت ارضی سوریه را به خطر انداخت و در مقابل کشورهای حامی حکومت بشار اسد مواضع خصمانه از خود نشان داد. این حکومت در ابعادی بسیار وسیع مرزهایش را به روی تروریستهای داخل سوریه بازگذاشت و اخیرا با صدور مجوزی، شرایط استفاده از پایگاه اینجیرلیک را برای آمریکا فراهم کرد. ورود ترکیه به ائتلاف نظامی به رهبری آمریکا یک ضعف بزرگ برای این کشور بشمار می رود.

در اینصورت این سوال مطرح است؛ ترکیه به چه منظوردر مقابل ائتلاف علیه ترویسم ایستاده است؟ به چه منظور جنگ نا محسوس بین آمریکا و ترکیه بر سر پ ک ک همچنان می تواند ادامه یابد؟

*آیا عملیات نظامی در خارج از مرزها در کل به نفع ترکیه خواهد بود؟

با شروع عملیات نظامی نیروهای مسلح ترکیه علیه مواضع پ ک ک در ۲۴ جولای، شرایط سیاسی و اجتماعی ترکیه دستخوش تغییر و تحولی عظیم گشت. در دوران مذاکرات صلح با پ ک ک، تمام اقشار جامعه، به منظور حفظ روند مذاکرات از هر نوع برخورد با پ ک ک خودداری می کردند. ولی امروز همه اقشار معتقدند که بدون تسلیم شدن پ ک ک نه تنها تمامیت ارضی کشور محافظت نخواهد شد، بلکه این کشور روی خوش آسایش را به خود نخواهد دید.

می توان گفت که این دیدگاه بطور کامل از سطح جامعه به سطح سیاسیون کشیده شده و به یک دیدگاه سیاسی تبدیل شده است. امروز حتی هموطنان کرد هم با صدای بلند خواستار همبستگی در کشورند. این شرایط باعث تغییر جایگاه تمامی احزاب سیاسی و نیروهای محرک اجتماعی شده است.

*با توجه به توضیحات شما آیا روند مذاکره حزب عدالت و توسعه با پ ک ک بر اساس توصیه های آمریکا بوده است؟

هر چند حزب عدالت و توسعه در برقراری روند صلح با کردها از آمریکا پیروی می کرد ولی باید اذعان کرد که معمار اصلی این روند این حزب بود. امروز حمایت مردمی حزب عدالت و توسعه روز به روز در حال کاهش است و هم اکنون این حزب برای جلوگیری از فروپاشی دست و پا می زند. علت فراهم شدن این شرایط، اوج گرفتن روح ملی گرایی در اقشار مختلف جامعه است. اوج گرفتن این احساسات باعث شده تا حکومت عدالت و توسعه که به دشمنی بشار اسد رهبر سوریه برخاسته بود، به نوعی از دشمنی با حکومت وی عقب نشینی کند.

*با توجه به رای مثبت احزاب جمهوری خواه خلق و حرکت ملی مبنی بر تائید لایحه اجرای عملیات نظامی در خارج از کشور، آیا می توان گفت تصمیم این احزاب در این رابطه یک تصمیم سیاسی بوده است؟

تصمیم احزاب جمهوری خواه خلق و حرکت ملی مطابق با شرایط اجتماعی و سیاسی کشور و موضع مردم نسبت به جنگ با پ ک ک شکل گرفته است و این احزاب در راستای چنین موضعی حرکت می کنند. حزب دمکراتیک خلق ها در انتخابات ۷ ژوئن به نوعی توسط حزب جمهوری خواه خلق مورد حمایت قرار گرفته بود و در نتیجه این حزب توانست از حد نصاب ۱۰ درصد عبور کرده و وارد مجلس شود. ولی امروز مشاهده می شود حزب جمهوری خلق با دادن رای مثب به لایحه عملیات نظامی در خارج از مرزهای کشور، روند حمایت ضمنی خود را تغییر داده و سعی در ایجاد مانع برای حزب دمکراتیک خلق ها در انتخابات آینده است.

جواب این سوال را باید بعد از انتخابات جستجو کرد. مبنی بر اینکه آیا مواضع این دو حزب بعد از انتخابات پارلمانی آینده تغییر خواهد کرد یا خیر. ولی حقیقت امر این است که شرایط کلی سیاسی و اجتماعی ترکیه پس از شروع عملیات نظامی در تاریخ ۲۴ جولای و انتخابات پارلمانی ۷ ژوئن، بطور کلی دستخوش تغییر شده و اساس این تغیییرات هم استقلال طبی ملت است. این استقلال طلبی تمامی معادلات سیاست داخلی و خارجی کشور را تغییر داده و می توان گفت تعیین کننده دولت نهایی در آینده نه چندان دور این کشور خواهد بود.