طراح و معمار مسیرهای منا: بارها به سعودی‌ها هشدار داده بودیم

کیهان: طراح و معمار بخش اعظمی از ساختمان منا و مسیرهای منتهی به رمی جمرات و آمار 2000 نفری کشته‌شدگان گفت: این روزها من هم بسیار درگیر این موضوع هستم. قاطعانه بگویم که طراحی پل‌ها و مسیرهای منتهی به منا هیچ ایرادی نداشته و ندارد. وزیر بهداشت عربستان «خالد الفالح» دلیل بروز این تراژدی را عدم توجه زائرین به تابلوهای راهنما اعلام کرده است! این امری بسیار اشتباه است. حادثه اصلی در خیابان 204 منا اتفاق افتاد. راه‌های منتهی به منا یک طرفه طراحی شده‌اند. یک راه برای زائرین به سمت رمی جمرات و راه کناری برای زائرین در حال برگشت. هر سال جمعیتی بیش از دو میلیون نفر از این مسیرها برای انجام اعمال مذهبی عبور می‌کنند. یک مسیر رفت و یک مسیر برگشت. اشتباه در کجا اتفاق افتاده است... زمانی که یک مسیر رفت مسیر برگشت هم شده است! یعنی ازدحام جمعیتی که برای رفتن به منا تلاش می‌کردند با ازدحام جمعیتی که از منا برمی‌گشتند روبرو می‌شوند.

من روز گذشته با همکار و دوست خودم «مداوی الرشید» در دانشگاه عربستان، مکالمه تلفنی در این خصوص داشتم. ایشان از نزدیک موضوع را کارشناسی کرده بودند و با بنده موافق بودند. به گفته ایشان نیروها و مقامات عربستانی در آنجا حضور داشتند اما گیج و سرگردان از ازدحام جمعیت بودند.کیت استیل به مهر گفت: در 25 سال گذشته نظیر چنین تراژدی را نداشته‌ایم. من واقعا متاسف شدم. مسیر 204 یکی از شلوغ‌ترین مسیرها است. من بارها به مقامات عربستانی تذکر داده بودم که این مسیر نباید بیش از ظرفیت خود زائر داشته باشد. حالا چه برسد به اینکه مسیر دو طرفه شود! من دلیل دوطرفه شدن مسیر را به یقین هنوز نمی‌دانم. مطالب مختلفی در این‌باره شنیده‌ام اما چون مطمئن نشده‌ام از بازگو کردن آنها امتناع می‌کنم. اما در یک جمله بگویم: دلیل هرچه که بوده است صراحتا یک «جنایت» بوده است.