کمیسیون برای پساتوافق چاره اندیشی کند

مهر: قریب ۷۰ روز از جمع بندی مذاکرات هسته ای وین می گذرد، روزی که وزرای خارجه ایران و ۱+۵ در مرکز رسانه ای مقر اروپایی سازمان ملل دور هم جمع شدند تا امضاهای، شاید نمادین شان، را بر روی سندی قرار دهند که «برنامه جامع اقدام مشترک» نام داشت و البته محمد جواد ظریف در همان جلسه آنرا به اختصار «برجام» خواند.

بی راه نیست اگر گفته شود در تمام این روزها، برجام بخشی از زندگی روزمره ایرانیان در سطوح مختلف شده است و اگر روزهای اولیه برخی در مقابل شنیدن نام برجام از معنای این واژه جدید و عجیب می پرسیدن، اکنون دیگر همه می دانند ماجرا به توافق هسته ای باز می گردد. توافقی که فارغ از آنکه آنرا توافقنامه بین المللی بدانیم یا سندی سیاسی، تعهدآور باشد یا داوطلبانه، قرار بود و البته هنوز هم هست، که تحریم های ظالمانه علیه ملت ایران را، حداقل در زمینه اقتصادی و تجاری، یکجا و یکباره لغو کند.

برنامه جامع اقدام مشترک و ضمائم آن، تاکنون بسیار مورد نقد و بررسی قرار گرفته و البته اینقدر پیچیدگی و اهمیت دارد که هنوز هم باب دنبال کردن این موضوعات بسته نیست، اما قطعا یکی از ابعادی که نه فقط در هفته های اخیر که از همان اوایل پررنگ شدن مذاکرات هسته ای، محل مناقشه و بحث قرار گرفت نحوه ورود مجلس شورای اسلامی به بررسی توافق هسته ای بود، مسئله ای که در آمریکا حداقل درباره جایگاه کنگره و نحوه انجام وظیفه اش، مشخص و دور از ابهام بود.

کمیسیون ویژه بررسی برجام

با همه این تفاسیر سرانجام نمایندگان ملت چند روز پس از حصول توافق هسته ای، به تشکیل کمیسیون ویژه ای برای بررسی برجام رای دادند که باید ۱۵ عضو آن با رای گیری در صحن علنی انتخاب شوند. اگرچه از همان ابتدا برخی بهارستان نشین ها، نظرات دیگری داشتند و بیشتر دنبال بررسی برجام در کمیسیون های خود به عنوان کمیسیون تخصصی و مرتبط با موضوع بودند. در این میان دیدگاه علی لاریجانی، که به دلیل جایگاه حقوقی اش در شورای عالی امنیت ملی هم عضو بوده و قرار است منعکس کننده نظر اکثریت نمایندگان مجلس در آن شورا باشد، چندان شفاف نبود و اماره هایی دال بر تمایل وی برای ارجاع برجام به کمیسیون های تخصصی مجلس و بررسی موازی متن در آنها وجود داشت، امری که با انتخاب اعضا کمیسیون ویژه و مشخص شدن ترکیب متعادل آن، بیش از پیش تقویت شد.

اعضا کمیسیون برجام بلافاصله کار خود را با انتخاب هیئت رئیسه آغاز کردند تا نشان دهند به خوبی به سنگینی مسئولیتی که بر عهده شان است، واقف هستند و حتی در پیش بودن تعطیلات ۳ هفته ای مجلس هم مانعی برای کار ایشان نیست.

فعالیت توپخانه اصلاح طلبان علیه کمیسیونِ برآمده از رای نمایندگان ملت

از سوی دیگر رسانه های اصلاح طلب و نزدیک به دولت که بسته به موضوع، گاهی مجلس را در راس امور می بینند و زمانی هم بی صلاحیت برای بررسی مسائل کلان!، وقتی تلاش شان برای عدم تشکیل کمیسیون ویژه برجام و در نتیجه ورود جدی مجلس به بررسی توافق هسته ای ناکام ماند، همت خود را مصروف حاشیه سازی برای آن کردند تا اقدامات مهم و اثرگذار کمیسیون را تحت الشعاع قرار دهند. ترکیب ۱۵ نفره کمیسیون اولین سوژه بود. آنها فردای رای گیری عنوان کردند که هیچ تعادلی در منتخبین وجود ندارد. کمیسیون جبهه پایداری، افراطی ها، منتقدین نشانه دار دولت، مخالفین توافق و... و. تیترهای درشتی بود که رسانه های پرشمار اصلاح طلبان برای حمله به کمیسیون تازه تولد یافته برگزیدند. اما حقیقت این بود که این اعضا، در اقدامی که مشابه آن در مجلس نهم بسیار کم دیده شده، با تعامل دو فراکسیون اصلی و تهیه لیست واحد و ارائه به صحن علنی انتخاب شدند و در واقع ترکیب آن کاملا حاصل رایزنی و همفکری بزرگان خانه ملت است.

به هرحال جلسات پرشمار و طولانی مدت کمیسیون در هفته های گذشته، در کنار بازدیدهای تخصصی ایشان از تاسیسات هسته ای، منتقدین چرایی تعطیلی مجلس در این ایام حساس را هم به سکوت وادار کرد تا یقین پیدا کنند که بهارستان نشین ها عزم جدی برای بررسی دقیق، تخصصی و همه جانبه برجام دارند.

پخش تلویزیونی سخنان میهمانان کیمسیون باعث شد تا بسیاری از هموطنان بیش از پیش درگیر مباحث مرتبط با برجام شوند و پیوسته آنرا دنبال کنند، اگر سخنان اعضای تیم مذاکره کننده فعلی خصوصا سیدعباس عراقچی در این روزها به تکرار کشیده شده و ایشان از فردای توافق هسته ای در مجامع مختلف شرکت کرده و درباره آن سخن گفته اند، اما با حضور جلیلی و یارانش به عنوان تیم قبلی مذاکره کننده هسته ای، فضا به شکل دیگری رقم خورد.

تلاش برای جلوگیری از غلبه حاشیه بر متن

جلیلی که در ۲ سال گذشته سکوت رسانه ای پیشه کرده بود تا به زعم خودش فعالیت های ظریف و هم تیمی هایش تعت الشعاع قرار نگیرد، اینبار تمام قد به میدان آمد تا با کمک علی باقری، حمید عسگری، فریدون عباسی و پاورپوینت های مفصل، از ۱۰۰ حق از دست رفته و ۵۰ منفذ برای بازرسی مراکز نظامی در برجام سخن بگوید. رسانه های اصلاح طلب هم که هم و غم خود را بر حاشیه سازی برای کمیسیون قرار داده اند و حتی خودداری علی زاکانی، رئیس هسته ای خوانده کمیسیون برجام از مناظره با حمید بعیدی نژاد رئیس کارشناسان تیم مذاکره کننده (که مطابق توافق داخلی کمیسیون مبنی بر عدم شرکت اعضاء در مناظره هسته ای بود) را تا چند روز به عنوان آتش تهیه ای برای بمباران کمیسیون ویژه استفاده کردند، با ظهور جلیلی خوراک بهتری پیدا کردند تا بیش از پیش به دو قطبی سازی مخالف و موافق برجام دامن بزنند. امری که رهبر انقلاب از ابتدا حصول توافق با دوراندیشی همگان را از آن بر حذر داشتند.

عجیب آنکه با سخنان مهم و دقیق رهبری در جمع اعضا مجلس خبرگان رهبری و تاکید بر لزوم کنار گذاشته نشدن مجلس از بررسی برجام، نه تنها همراهی مقامات دولتی و رسانه های اصلاح طلب با اقدامات مجلس بیشتر نشد، بلکه آنها توپخانه های خود را برای کوبیدن کمیسیون تقویت هم کردند. حجم مطالب منتشر شده در هفته گذشته شاهد این مدعاست.

کمیسیون برجام

فارغ از قضاوت درباره نظرات سعید جلیلی درباره برجام و اینکه طرح ادعاهایی درباره دوره مسئولیت خودش در شرایط کنونی چقدر درست و دارای وجاهت است، اما حجم آتش باران رسانه های حامی توافق از برنامه دقیق انها برای خفه کردن هر صدای مخالف و در راس آن کم اثر کردن و تحت الشعاع قرار دادن نقش مجلس در بررسی برجام حکایت دارد. خواسته ای که حضور برخی نمایندگان غیر عضو در کمیسیون برجام و رفتارهای عجیب، سوالات تکراری و بعضا غلط شان هم خوراک مناسبی برای نیل به آن فراهم می کند. حضور این چند نماینده انگشت شمار اگرچه مطابق با آئین نامه مجلس قانونی بوده و محل اشکال نیست اما بسیاری از دلسوزان و علاقمندان به ورود جدی و بی حاشیه خانه ملت به بررسی برجام را نگران و مضطرب نموده است.

شرایط پسابرجام نباید محملی برای تسهیل نفوذ دشمن شود

در هر حال اعضا کمیسیون برای اینکه اقداماتشان تحت الشعاع برخی حواشی ناچیز و بی ارزش قرار نگیرد و خواسته رهبر انقلاب مبنی بر عدم دو قطبی سازی محقق شود، باید با تدبیر جدی تری برای حل اقدامات مسئله زا و انحرافی در کمیسیون اقدام نمایند.

اعضای کمیسیون و سایر کارشناسان و فعالان سیاسی باید به یاد داشته باشند که «درجا» در برجام دردی را دوا نمی کند و آنچه مهم تر است، شرایط پسا برجام و راه های نفوذی است که دشمنان قسم خورده این آب و خاک به امید آن کمین کرده اند.

باید مراقب بود تمرکز بر متن برجام و کلمات آن مانع تبیین شرایط پسابرجام و چاره اندیشی برای آن نشود. باید دشمنی آمریکا را فراموش نکرد و کاملا مشخص کرد که آمریکا از برجام به دنبال چیست؟ تمرکز بر سخنان مقامات آمریکایی در ۲ ماه گذشته در این مسیر بسیار راهگشاست. به نظر می رسد آنها جدی تر از گذشته عزم شان جزم است که ایران، انقلابی باقی نماند، آرزویی که قطعا تحقق آن مسیر همواری را پیش رو ندارد اگرچه ممکن است با برجام فرجامی کمی ساده تر داشته باشد.