ماشین‌ها در راه‌اند:مراقب شغل‌هایتان باشید

زمانا: از ابتدایی‌ترین روزهای پیشرفت تکنولوژی، هر ابداع و اختراعی، تاثیراتی بر شغل‌های حوزه‌ی خودش داشته؛ و این تاثیرات امروزه به حد اعجاب‌آوری رسیده است. شاید بسیاری از ما تصور کنیم که حذف مشاغل ما، آن هم در ایران، به دست تکنولوژی ناممکن یا حداقل بسیار دور باشد. اما من چنین گمان نمی‌کنم. فکر می‌کنم دور از واقعیت نباشد اگر بگوییم بین ۳ تا ۱۰ سال آینده، بسیاری مشاغل بشر امروزی، به تسخیر ماشین‌ها درخواهند آمد. البته بسته به مقدار پیشرفته بودن هر کشوری، این پروسه‌ی حذف، متفاوت خواهد بود. هر چه کشوری سریع‌تر در حال تکنولوژیک شدن باشد، مشاغل بیش‌تری را به کام فناوری‌های جدید خواهد انداخت؛ و هرچه یک مملکت از این لحاظ عقب‌مانده‌تر باشد، مشاغل کم‌تری به ماشین‌ها سپرده خواهد شد. اما این به هیچ وجه کلیت ماجرا را نقض نمی‌کند. بالاخره زمانی خواهد بود که شغل‌های من و شما در خطر تخسیر شدن قرار بگیرند. دیر یا زود؛ اما بالاخره چنین خواهد شد. برای این‌که سرعت این پروسه را بتوانید تجسم کنید، مثالی می‌زنم: همین امروز، اتوموبیل‌های خودران، در پنج ایالت امریکا و همین‌طور در تمام بزرگ‌راه‌های اصلی انگلستان قانونی هستند و هر کسی می‌تواند از ‌آن‌ها استفاده کند. سرویس‌هایی مثل Uber و Lyft همین الان خدمات تاکسی‌رانی را به شدت تهدید می‌کنند ولی خود آن‌ها هم روزی مورد تهدید خواهند بود. چرا که با وجود اتوموبیل‌های خودران، شما نیازی به تاکسی یا راننده نخواهید داشت. هم‌چنان که در گذشته، دی‌وی‌دی‌ها با از بین بردن صنعت وی‌اچ‌اس و کاست‌ها به وجود آمدند و امروزه خودشان با همه‌گیر شدن ابزارهای آنلاینی چون Netflix رو به زوال می‌روند. از بین رفتن هر ابزاری، با نابود شدن صنعت مربوط به آن همراه است و در این صنایع، مهارت‌ها، موقعیت‌ها و مشاغلی وجود دارند که با گذار به دوران جدید، همگی از بین می‌روند و این گاها می‌تواند از جهاتی بسیار مخرب باشد. نمونه‌های زیادی از این دست وجود دارند. مثلا با فراگیرشدن اتوموبیل‌های خودران، شغل تمام راننده کامیون‌ها به خطر خواهد افتاد. و وقتی کامیون‌ها خودشان به تنهایی مسیر را طی کنند، هتل‌ها، رستورا‌ن‌ها و مغازه‌های ‌بین راهی نیز تعطیل خواهند شد. هم‌چنین دیگر به سیاق گذشته نیازی به ماموران راهنمایی رانندگی نخواهد بود؛ تعمیرات کامیون‌ها شکل دیگری به خود خواهد گرفت، گاراژهای کامیون‌ها بلااستفاده خواهند بود، بیمارستان‌ها به دلیل کاهش چشم‌گیر تصادفات خلوت‌تر می‌شودند، صنعت بیمه برای کامیون‌ها ممکن است به کلی از بین برود، و بسیاری مشاغل مربوط به هر کدام از این موارد با خطر انقراض روبه‌رو خواهند بود. جاده‌ها خلوت‌تر خواهد بود و صنایع مرتبط با سوخت تغییرات بنیادینی خواهند داشت. مردم زمان بیش‌تری خواهند داشت و به جای اتلاف وقت‌شان در جاده‌ها و ترافیک‌های وحشتناک، بیش‌تر کار خواهند کرد و استانداردهای شغلی و میزان راندمان کاری را با تغییرات اساسی مواجه خواهند کرد. در نظر داشته باشید که این‌ها تازه بخش سطحی مربوط به یک مورد از پیشرفت‌های تکنولوژیک است. خودتان با یک مقدار تخیل، می‌توانید عمق داستان را بهتر درک کنید. از این دست سناریو‌ها بسیار هستند؛ و من به شخصه گمان نمی‌کنم آن‌قدرها که اغلب ما فکر می‌کنیم، این تحولات از ما دور باشند. البته خوب است وجه ناگفته‌ای از این تحولات تکنولوژیک را در نظر بیاوریم و آن این که برخی مدعی هستند که فناوری با از بین بردن برخی شغل‌ها، مشاغل جدیدی به وجود خواهد آورد. حتی در گزارشی که گاردین همین ده روز پیش منتشر کرده است، ادعا شده که طبق اطلاعات گردآوری شده، در ۱۴۰ سال اخیر، تکنولوژی بیش از مشاغلی که از بین برده، شغل‌های جدید ایجاد کرده است. (این گزارش را با عنوان Technology has created more jobs than it has destroyed, says 140 years of data می‌توانید مشاهده کنید.) اما در عوض، تحقیقات دیگری خلاف این ادعا را ثابت کرده است و آینده‌ی ترسناکی را تصویر کرده که در آن، روبات‌ها، بسیاری از مشاغل بشر را از آن خود کرده‌اند. برخی از این مقالات را در آدرس‌های زیر مشاهده می‌کنید: حذف تدریجی مشاغل در اثر پیشرفت تکنولوژی در نهایت، نمی‌شود با اطمینان ادعا کرد که تکنولوژی تمام شغل‌های انسان را به دست ماشین‌ها خواهد سپرد، اما نمی‌توان مطمئن بود که چنین نخواهد شد! آن‌چه مشخص است، فناوری و رشد سرسام‌آورش، مزیت‌هایی داشته که در اغلب موارد بر معایبش چربیده و زندگی بشر را از جهات بسیاری آسان‌تر و زیباتر کرده است. این که بسیاری از مهارت‌های ابتدایی، روزی به ماشین‌ها سپرده شوند، به گمان من فی نفسه اتفاق بدی نخواهد بود؛ بلکه نوع برخورد ما با شرایط آن زمان است که تعیین‌کننده خواهد بود.