خاطره هاشمی از سانسور هزاردستان / قبل از من نبود، بعد از من هم نشد

سرویس فرهنگی فردا- محمد هاشمی رئیس اسبق سازمان صدا وسیما در آخرین مصاحبه خود که در شماره اخیر (چهارم) ماهنامه «عصرجدید» منتشر شده درباره سریالهای تاریخی و مشهوری که در زمان او ساخته شده روایتهای جالبی دارد. یکی از این روایت ها مربوط به ساخت سریال هزار دستان مرحوم علی حاتمی در دهه شصت و زمان مدیریت وی است.

30 قسمت شد 6 قسمت

محمد هاشمی می گوید: «علی حاتمی تهیه کننده و کارگردان هزار دستان متن این سریال را زمان شاه نوشته بود و اسمش جاده ابریشم بود. این فیلم نامه درباره زندگی رضاخان پهلوی بود و او را به عنوان جاده ابریشم ایران معرفی می کرد.

بعد از انقلاب، اوایل که رادیو و تلویزیون سامانی نداشت، بعد از یکی دو سال علی حاتمی آمد و فیلم نامه سریال را آورد و گفت می خواهم آن را بسازم. گفتم بده بخوانم. بعد از اینکه خواندم گفتم این فیلم نامه قابل ساخت نیست.

خیلی به علی حاتمی برخورد و گفت: من در زمان شاه این سناریو را نوشتم، در زمان شما می سازم و در رژیم بعدی پخش می کنم. گفتم: اگر توانستی، این کار را بکن اشکالی ندارد! اگر ساختی در حکومت بعدی هم پخش کن. نمی گذارم بسازی. ناراحت شد و رفت.

یک سال از او خبری نبود. بعد از یکسال دوباره سر و کله اش پیدا شد. آمد و گفت: به من کمک کنید این سریال را بسازم. خودش فهمید چاره ای ندارد. 30 قسمت بود. گفتم حجم سریال را کم کن. 6 قسمت شد و به عنوان شش انگشتی ساخته شد.

چیزهای زیادی را باید از فیلم نامه حذف میکردند، چون تمام سریال درباره زندگی رضاخان بود که کجا خط آهن کشید و چه کارهایی کرد و از این حرفها. سریال طوری نوشته شده بود که همه کارهای رضاخان را تایید می کرد. تلویزیون قبل از انقلاب خیلی فساد داشت. »

تکیه بر سه مقطع تاریخی

هاشمی در بخش دیگری از این گفتگو به دیگر سریال های تاریخی مهمی که در زمان مدیریتش ساخته شد نیز چنین اشاره می کند:

«در صدا وسیما روی 3 مقطع تاریخی کار کردیم. وقتی به صدا و سیما رفتم از تاریخ صد اسلام شروع کردم. قبل از آن هم یک سریال 6 قسمتی درباره امام حسین(ع) ساختیم که در محرم و عاشورای آن سال پخش شد. ولی بعد برگشتیم به صدر اسلام. فیلم الرساله (محمد رسول الله ص) که آمد خریدیم و پخش کردیم. در سال های بعد، سریال امام علی(ع) را ساختیم و قرار شد بعد از آن امام حسن را بسازیم و به ترتیب جلو بیاییم. مقطع تاریخی دیگری که سعی کردیم به آن بپردازیم، تاریخ معاصر بود. سریال های «کوچک جنگلی» و «مدرس» را ساختیم. مقطع دیگر تاریخ نهضت های اسلامی بود که در این موضوع سریال «سربداران» را تکمیل کردیم.»

قبل از من نبود، بعد از من هم نشد

«روی این سه مقطع کار تاریخی می کردیم و برنامه می ساختیم. این جزو برنامه های اصلی رادیو و تلویزیون بود. در سالهایی که در صدا وسیما کار می کردم. هزار و پانصد و شصت و چند ایپزود سریال با کلاس A ساختیم. سریال سازی با این کیفیت، حتی قبل از انقلاب هم نبود. بعد از من هم ادامه پیدا نکرد. البته سریال های مثل امام رضا (ع) ساخته شد ولی اینها یک سریال بود، جریان نبود.»