قابی که جهان را شرمنده کرد
انتشار تصاویر پسربچه ۳ساله سوریه‌ای که بدن بی‌جانش را امواج مدیترانه شبانه به ساحل ترکیه پس زدند، جهان را بهت زده کرد و توجه همگان را بیش از پیش به موضوع آوارگان جنگ سوریه و پناهجویانی که طی ماه‌های اخیر راهی اروپا شده‌اند جلب کرد.
همشهری: بامداد پنجشنبه با روشن شدن هوا نيروهاي پليس تركيه جنازه آيلان، برادر 5ساله او، مادرشان و 9نفر ديگر را از آب گرفتند. عبدالله كردي، پدر آيلان، كه تنها عضو باقيمانده خانواده است در توضيحاتي كه به پليس تركيه داده مي‌گويد تا پيش از اين حادثه 2بار به قاچاقچيان پول داده بود تا آنها را به جزيره كاس يونان ببرند. به گفته او، در شب حادثه پس از اينكه از قاچاقچيان نااميد شدند، تصميم گرفتند خود به همراه چند آواره ديگر سوري قايقي اجاره كند و به سمت اين جزيره بروند. در راه، امواج تعادل قايق را به هم زدند و وحشت سرنشينان باعث واژگون شدن آن شد.
شب‌ها از ساحل بدروم تركيه چراغ‌هاي جزيره كاس به راحتي قابل ديدن است. فاصله تا اين جزيره چندان زياد نيست اما امواج مديترانه تاكنون جان عده زيادي از پناهجوياني كه اين مسير را براي رفتن به اروپا انتخاب كرده‌اند گرفته است. اين پناهجويان كه بيشترشان از كشورهاي سوريه، افغانستان، پاكستان و كشورهاي بحران‌زده آفريقا هستند، سعي مي‌كنند شبانه و از طريق شهرهاي ساحلي جنوب غرب تركيه خود را به جزاير پنجگانه يونان برسانند تا سپس از راه مقدونيه، صربستان و مجارستان به كشورهاي اروپاي غربي بروند. طبق جديدترين آماري كه از سوي دولت يونان اعلام شده، در سال‌جاري ميلادي 160هزار پناهجو به اين كشور وارد شده‌اند كه نزديك به 110هزار نفر از اين عده تنها مربوط به يك‌ماه گذشته است.
- عكس العمل اروپايي‌ها
انتشار تصاوير جنازه آيلان در شبكه‌هاي اجتماعي و رسانه‌هاي دنيا، انتقادهاي شديدي را متوجه سران كشورهاي اروپايي كرده است. پيش از اين، رهبران آلمان و فرانسه جزو معدود كشورهاي اروپايي بودند كه اعلام كردند آماده‌اند تعداد بيشتري از پناهجويان، به‌خصوص آوارگان جنگ سوريه را بپذيرند. دولت آلمان پيش‌بيني كرده تا پايان سال 800هزار پناهجو وارد اين كشور شوند. طبق اعلام سازمان ملل، طي سال‌جاري بيش از 350هزار پناهجو وارد خاك اروپا شده‌اند و نزديك به 2هزار نفر از آنها هم در اين مسير جان خود را از دست داده‌اند.
ديويد كامرون، نخست‌وزير انگليس، روز گذشته در عكس العمل به موج انتقاداتي كه در سطح شبكه‌هاي اجتماعي به راه افتاده و در پاسخ به خواست مردم و رسانه‌هاي اين كشور، در نهايت از موضع خود براي مقابله با ورود پناهجويان كوتاه آمد و اعلام كرد انگليس به «هزاران» نفر از آوارگان سوريه پناه خواهد داد. او در عين حال گفت اين عده از ميان افرادي كه اكنون در خاك اروپا هستند نخواهند بود بلكه از طريق سازمان ملل و از كمپ‌هاي آوارگان در مرزهاي سوريه به انگليس منتقل خواهند شد. طبق اعلام سازمان ملل، انگليس 4هزار آواره سوري را خواهد پذيرفت.
همزمان ويكتور اوربن نخست‌وزير مجارستان همچنان بر موضع سختگيرانه دولتش در مقابل پناهجويان پافشاري كرد و گفت: «فكر مي‌كنم ما اين حق را داريم كه بگوييم در كشورمان بيش از اين مسلمان نمي‌خواهيم.» او كه ديروز در مقر اتحاديه اروپا با خبرنگاران گفت‌وگو مي‌كرد از مردمي كه از جنگ در كشورهايي مثل سوريه گريخته‌اند خواست مسير مجارستان را براي رفتن به غرب اروپا انتخاب نكنند.
مجارستان طي هفته‌هاي اخير مشغول برپا كردن حصاري فلزي در طول مرز 180كيلومتري‌اش با صربستان بوده است. دوشنبه گذشته مقام‌هاي اين كشور به حدود 5هزار پناهجويي كه به هر ترتيب از مرز رد شده بودند و خود را به بوداپست، پايتخت اين كشور رسانده بودند اجازه دادند به سمت اتريش حركت كنند تا در نهايت بتوانند خود را به آلمان، تنها جايي كه فعلا از آن استقبال مي‌شود، برسانند. روز پنجشنبه نيز نيروهاي پليس به پناهجوياني كه 2شبانه روز بيرون ساختمان ايستگاه قطار بوداپست تحصن كرده بودند اجازه دادند به قطار اتريش سوار شوند، اما در نزديكي مرز آنها را به زور از قطار پياده كرده و به كمپ آوارگان منتقل كردند؛ اقدامي كه به زدوخورد ميان پليس و پناهجويان منجر شد.
اوربن ضمن انتقاد از رويكرد كشورهاي اروپاي غربي در پذيرش پناهجويان اعلام كرد مجارستان قصد دارد قوانين شنگن را به‌طور كامل اجرا كند و مانع ورود آنها شود. اين اختلاف نظر در ميان كشورهاي اروپايي باعث شده اتحاديه اروپا در يافتن يك راه‌حل واحد براي اين بحران كه از آن به بزرگ‌ترين بحران پناهجويان پس از جنگ جهاني دوم ياد مي‌شود ناتوان باشد.
آنتونيو گوترس، رئيس كميسارياي عالي پناهندگان سازمان ملل ديروز عدم‌هماهنگي ميان كشورهاي اتحاديه اروپا را تنها به سود قاچاقچيان دانست و از آنها خواست ۲۰۰ هزار پناهجو كه از جنگ در سوريه، عراق و افغانستان گريخته‌اند را بپذيرند.
- سهم كشورهاي ثروتمند عربي از آوارگان سوري
طبق آمار سازمان ملل، بيش از 11ميليون نفر از مردم سوريه در اثر جنگ داخلي اين كشور كه از سال 2011آغاز شده، از خانه و شهر خود رانده شده‌اند. از اين تعداد، بيش از 7ميليون نفر داخل خاك اين كشور آواره شده و بيش از 4ميليون نفر هم به كشورهاي ديگر گريخته‌اند.
طبق گزارش سازمان عفو بين‌الملل، 95درصد آوارگان سوري اكنون در 5كشور تركيه، لبنان، اردن، عراق و مصر به‌سرمي‌برند كه خود درگير بحران‌هاي داخلي هستند. براساس اين گزارش، 6كشور ثروتمند عربي حاشيه خليج‌فارس يعني كشورهاي عربستان، قطر، امارات متحده عربي، كويت، عمان و بحرين هيچ سهمي در پناه دادن به آواره‌هاي سوريه نداشته‌اند؛ كشورهايي كه به عقيده بسياري خود آتش افروز جنگ در سوريه بوده‌اند.