اشتباه ۹۰۵ میلیارد دلاری اوپک

بررسی آمار و ارقام نشان می دهد که بعد از هر 3 شوک نفتی وارد شده به بازار از سال 1965 تاکنون، سهم اوپک از بازار نفت و همچنین قیمت جهانی نفت کاهش یافته است. جدیدترین نمونه به سال های 2008 تا 2014 برمی گردد. اگر اوپک تصمیم می گرفت حدود 5 درصد سهم خود از بازار نفت را قربانی کند، آنها احتمالا می توانستند قیمت نفت را برای سال ها در بالای 100 دلار حفظ کنند. به نظر می رسد که اوپک احتمالا مرتکب یک اشتباه عظیم شده و این اشتباه اکنون ثبات کشورهای عضو این سازمان را تهدید می کند.

در فاصله سال های 1965 تا 2003 جهان شاهد 2 اتفاق مهم بوده است: جنگ یوم کیپور و انقلاب اسلامی ایران که بعدا با جنگ ایران و عراق همراه بود. این دو شوک سیاسی قیمت نفت را به بالای 100 دلار در هر بشکه رساند. فاصله سال های 1979 تا 2003، احتمالا یکی از دوره های آرامش و برگشت به نقطه آغاز بوده است. پس از سال 2003، یک دوره جدید همراه با تولید نفت متعارف ارزان آغاز شد. اما استفاده از رفتار قبل از سال 2003 برای پیش بینی اینکه چه اتفاقی ممکن است اکنون رخ بدهد، احتمالا یک اشتباه بزرگ خواهد بود.

سهم اوپک از بازار تغییر زیادی کرده است. سهم اوپک در سال 1971، 51.2 درصد از بازار را تشکیل می داد که اتفاقا با قیمت پایین همزمان شده بود. این سهم در سال 1985 به 27.6 درصد رسید که با قیمت 60 دلار در هر بشکه مصادف بود.3 دوره تاریخی وجود دارد که در آن اوپک شاهد افزایش سهم خود از بازار بوده است. اولین دوره به سال های 1965 تا 1973 برمی گردد که قیمت ها تقریبا ثابت بود. دوره دوم سال های 1985 تا 1992 است که سهم اوپک از بازار افزایش یافت، اما قیمت ها شاهد افت بود. سومین دوره شامل سال های 2004 تا 2014 است که اوپک شاهد افزایش نسبی سهم خود و همچنین رشد سریع قیمت ها بود.

این 3 دوره از افزایش سهم اوپک با 3 دوره کاهش سهم این سازمان از بازار و افت قیمت ها به پایان رسیده است. هر کدام از این دوره ها پس از وقوع شوک های نفتی اتفاق می افتد و اوپک با شرایطی نظیر شرایط سال 2014 مواجه می شود.

اگر نگاهی به دوره های قبلی کاهش سهم اوپک از بازار بیاندازیم، فاصله سال های 1974 تا 1978 برای اوپک آنقدرها هم بد نبوده است. آنها 5 درصد سهم خود از بازار را از دست دادند و قیمت نفت هم 5 دلار کاهش یافت. دومین کاهش سهم از بازار در سال های 1979 تا 1985 اتفاق افتاد که اوپک شاهد افت 18 درصدی و کاهش 45 دلاری قیمت نفت بود. این دوره یک دوره واقعا بد برای اوپک بود.

سومین دوره کاهش سهم اوپک از بازار جهانی نفت در فاصله سال های 2008 تا 2014 رخ داد که در آن سهم اوپک 2.5 درصد و قیمت نفت حدود 8 دلار نسبت به بالاترین رکوردها کاهش یافت. در این دوره اکثر کشورهای عضو اوپک با ظرفیت بالایی نفت تولید می کردند و مجموع تولید روزانه این سازمان (میعانات، نفت خام و ان ال جی) به بیش از 36 میلیون بشکه در روز می رسید.

در نهایت به نظر می رسد که اگر اوپک از قیمت ها دفاع می کرد، ممکن بود شاهد کاهش روزانه 4 میلیون بشکه ای تولید خود باشد، اما قیمت ها در نزدیکی 100 دلار در هر بشکه باقی می ماند. در عین حال روند فعلی تولید روزانه 36 میلیون بشکه نفت ممکن است قیمت نفت را تا 20 دلار کاهش دهد.

قیمت 32 میلیون بشکه نفت 100 دلاری 1168 میلیارد دلار در سال است، در حالی که قیمت 36 میلیون بشکه نفت 20دلاری 263 میلیارد دلار در سال است. این تفاوت 905 میلیارد دلاری می تواند هزینه یکی از بزرگترین اشتباهات تاریخ باشد.