جريمه و حبس ‌مجازات‌آتش افروزان

همشهری:پارک ملی گلستان از عصر روز یکشنبه 19 مرداد برای ششمین بار در دو ماه اخیر آتش گرفت و این بار آتش سوزی در مناطق لهندر، مرغزار النگ، پودنلی آقسو و دیوار کجی روی داد. اتفاقی که تمام سرمایه‌های زیست محیطی کشور را ذره ذره سوزاند و از بین برند و سازمان محیط زیست اعلام کرده است این حوادث در اثر طمع و خودخواهی عده‌ای انسان سودجو رخ می‌دهد. در ادامه مجازات این افراد را از منظر قوانین کشور بررسی می‌کنیم. آتش سوزی‌های سلسله وار پارک ملی گلستان که جزو منابع ملی ایران محسوب می‌شود تنها قسمتی از آتش سوزی‌های به وقوع پیوسته در چند سال اخیر است. با این وجود و با توجه به آتش سوزی‌های گسترده در چند سال اخیر شاید بتوان سال 89 را سال بحراني وقوع حريق در عرصه‌هاي طبيعي ايران دانست زيرا فقط در 9ماهه ابتدايي اين سال سه‌هزار و 466‌مورد آتش‌سوزي در ايران گزارش شد که منجر به از بين رفتن 37‌هزار و 554‌هکتار از جنگل‌ها و مراتع کشور شد. در همان سال بود که جنگلهای گلستان در سطحی از مناطق جنگلی سیجان، ریگ چشمه، کیارام و عرصه های روستای ترسه از توابع شهرستان مینودشت طعمه حریق شد و در روزهای بعد از آن نیز بخش‌هایی از عرصه‌های جمشید آباد در حوزه شرق گلستان سوخت. به گزارش سازمان محیط زیست، فقط در دوماه امسال 800 هکتار از جنگل‌های گلستان در اثر آتش سوزی از بین برفته است. همه آنهایی که گلستان را آتش می‌زنند رییس یگان حفاظت محیط زیست، علت آتش سوزی‌ها در پارک ملی گلستان را به دو دسته سهوی و عمدی تقسیم می‌کند و می‌گوید: هنگامی که آتش در حاشیه جنگل اتفاق می‌افتد به این معنی که مردم در گذر از پارک و اسکان در آن اقدام به روشن کردن آتش می‌کنند و این آتش شعله ور می‌شود جزو آتش سوزی‌های سهوی به حساب می‌آید در مقابل آتشی که از دل جنگل زبانه می‌کشد، درست در مناطقی که رفت و آمد برای مردم عادی سخت می‌شود آتش سوزی عمدی محسوب می‌شود به این علت که شکارچیان متخلف امکان گذر از آنجا را دارند و اقدام به آتش سوزی می‌کنند. سرهنگ «محمد خیلدار» علت آتش سوزی اخیر پارک ملی گلستان را طبق نظر کارشناسان عمدی اعلام می‌کند. اینکه شکایتی که در آینده مطرح خواهند کرد اقدام علیه امنیت ملی است زیرا پارک ملی گلستان جزو منابع ملی ایران محسوب می‌شود. به گفته وی خشک بودن اقلیم، گرما و وزش باد در فرآیند توسعه حریق موثر بوده و به شعله‌ور تر کردن آن کمک می کند. مهمترین ماده قانونی درباره آتش‌سوزی عمدی تخريب و آتش زدن جنگل ها به موجب قانون ممنوع و براي مرتكبان آن مجازات‌هايي در نظر گرفته شده است. مهمترين ماده‌اي كه در ارتباط با آتش زدن عمدي جنگل ها مي توان به آن استناد كرد ماده 47 ‌»قانون حفاظت و بهره‌برداري از جنگل‌ها و مراتع» است كه مجازات سنگيني را براي مرتكبان اين جرم تعيين كرده است. به موجب اين ماده قانوني، هركس در جنگل عمداً آتش‌سوزي ايجاد كند به حبس مجرد از سه تا ده سال محكوم خواهد شد و در صورتي كه مرتكب، مأمور ‌جنگلباني باشد به حداكثر مجازات مذكور محكوم مي‌شود. ‌ماده 45 این قانون نيز مي گويد: «‌آتش زدن نباتات در مزارع و باغات داخل يا مجاور جنگل بدون اجازه و نظارت مأموران جنگلباني ممنوع است. در صورتي كه در نتيجه‌ بي‌مبالاتي، حريق در جنگل ايجاد شود مرتكب به حبس تأديبي از دو ماه تا يك سال محكوم خواهد شد.» ‌بر اساس ماده 46، هر كس مبادرت به كت زدن يا روشن كردن آتش در تنه درخت جنگلي نمايد به حبس تأديبي از سه ماه تا يك سال و براي هر درخت كه‌كت يا پي‌زده و يا در آن آتش روشن كرده باشد به پرداخت جريمه نقدي از يكصد ريال تا يك هزار ريال محكوم خواهد شد. بحث محاربه هم به میان می‌آید اما، علاوه بر مجازات‌هاي قانوني يادشده، آتش زدن عمدي جنگل‌ها اگر براي مقابله با حكومت اسلامي باشد، «مجازات محارب» براي آن تعيين شده است. در اين باره ماده 675 قانون مجازات اسلامي مي گويد: «هركس عمداً عمارت يا بنا يا كشتي يا هواپيما يا كارخانه يا انبار و بطور كلي هر محل مسكوني يا مستعد براي سكني يا جنگل يا خرمن يا هر نوع محصول زراعي يا اشجار يا مزارع يا باغ‌هاي متعلق به ديگري را آتش بزند به حبس از دو تا پنج سال محكوم مي‌شود اما اعمال فوق در صورتي كه به قصد مقابله با حكومت اسلامي باشد مجازات محارب را خواهد داشت.» محارب از نظر حقوقي، كسي است كه به محاربه و مبارزه مسلحانه با نظام اسلامي بپردازد و از نظر شرعي، چنين فردي به اشد مجازات نظير مرگ، قطع دست و پا و يا نفي بلد محكوم مي‌شود. مروري بر قوانين نشان مي‌دهد در برخورد با عاملان آتش سوزي در جنگل‌ها خلاء قانوني چنداني وجود ندارد. از اين رو، مسئولان حفاظت از جنگل‌ها و مراتع كشور بايد با قدرت و جديت به وظيفه خويش عمل كرده و در صورتي كه افرادي را مشاهده كردند كه به صورت عمدي جنگل‌ها را آتش مي‌زنند، آنان را براي تنبيه و مجازات به مراجع قضايي معرفي كنند.