پدرخوانده‌طالبان در یک نگاه

مهر: «حمید گل» متولد نوامبر ۱۹۳۶، در سال ۱۹۵۴ به ارتش ملحق شد و به مدت دو سال در آنجا خدمت کرد. وی در جریان جنگ سال ۱۹۶۵ فرماندهی یگان زرهی ارتش پاکستان را به عهده داشت. این جنگ که به جنگ دوم کشمیر معروف شد نقطه اوج مناقشات بین هند و پاکستان بود و بر سر منطقه مورد مناقشه کشمیر درگرفت. دو کشور برای اولین بار در ۱۹۴۷ بر سر مالکیت این منطقه درگیر شده بودند. این نبرد با انجام عملیات موسوم به «جبل الطارق» از سوی پاکستان که با هدف نفوذ نیروها به جامو و کشمیر به منظور تسریع روند شورش علیه حکومت هند در مناطق ذکر شده بود، آغاز شد. این در حالی بود که در بیشتر مراحل این جنگ، پیاده نظام و واحد های زرهی هر دو طرف با حمایت های قابل توجهی از سوی نیروهای هوایی وارد نبرد با یکدیگر شدند و در نهایت جنگ با آتش بس سازمان ملل و پس از صدور اعلامیه تاشکند پایان پذیرفت. در این جنگ حمید گل به دلیل رشادت های خود نشان «ستاره جورات» را که سومین نشان مهم ارتش پاکستان است، دریافت کرد. وی طی سال های ۱۹۶۸ تا ۱۹۶۹ دوره ویژه دانشکده ستاد کویته را گذراند و سپس از ۱۹۷۲ تا ۱۹۷۶ به عنوان فرمانده گردان در ارتش خدمت کرد. دو سال بعد نیز به عنوان فرمانده تیپ کار خود را ادامه دارد. گل در سال ۱۹۸۰ فرماندهی لشگر زرهی ارتش را عهده دار شد. ژنرال گل به دلیل خدمات نظامی اش دو نشان مهم دیگر ارتش یعنی «هلال امتیاز» و «ستاره بسلات» را دریافت کرد. وی طی سال های ۱۹۸۷ تا ۱۹۸۹، زمانی که آمریکا از مجاهدین افغان برای مقابله با ارتش سرخ شوروی حمایت می کرد ریاست سرویس اطلاعات داخلی پاکستان (ISI) را به عهده داشت و تا سال های پایانی جنگ افغانستان نیز در سمت های مختلف در دستگاه اطلاعاتی پاکستان مشغول به کار بود. وی که در زمان تجاوز شوروی به افغانستان مجاهدین افغان را آموزش می داد، به عنوان بنیانگذار طالبان شناخته می شود. هر چند وی در سال ۱۹۹۲ بازنشسته شد، اما بسیاری این ژنرال کهنه کار را چهره اصلی راهبرد جنگ نیابتی پاکستان برای گسترش نفوذ در کشورهای همسایه می دانند. در این سال ها نظرات ژنرال گل به خصوص در مورد افغانستان مورد توجه مقامات اسلام آباد و واشنگتن بوده است. وی از جمله کسانی است که در انتخابات ریاست جمهوری افغانستان ضمن حمایت از انتخاب «عبدالله عبدالله»، وی را بخت اول برای به نتیجه رساندن مذاکرات با طالبان می دانست. به اعتقاد گل سابقه حضور عبدالله در جنگ با شوروی و زیرکی اش به او بخت موفق شدن در این مذاکرات را می دهد. ژنرال گل در خاطراتش می گوید بین سال های ۱۹۹۲ تا ۱۹۹۵ طی سفرهای مکررش به افغانستان، مهمان «احمد شاه مسعود» بوده و از نزدیک با «عبدالله عبدالله» آشنایی دارد. رئیس سابق سازمان اطلاعات داخلی پاکستان همچنین از جمله کسانی است که آخرین ارتباطات را با دولت طالبان داشته است. وی در آگوست ۲۰۰۱ و تنها چند هفته پیش از حملات ۱۱ سپتامبر به عنوان یک چهره مهمان در آخرین جلسه دولت طالبان شرکت داشته است. طی دهه های اخیر فعالیت های ژنرال گل واکنش های همسایگان و همپیمانان پاکستان را به دنبال داشت. دولت هند وی را متهم به همکاری با جدایی طلبان کشمیر می کرد و آمریکا به دیده تردید به فعالیت های وی می نگریست. در مجموع این فعالیت ها موجب شد نام وی در فهرست تروریست های بین المللی سازمان ملل قرار گیرد. در داخل پاکستان نیز برخی ژنرال گل را به بزرگنمایی مسائل منطقه ای متهم می کردند. از جمله مسائلی که موجب می شد وی تا آخرین روزهای حیاتش به عنوان چهره ای قابل اعتنا در مسائل امنیتی و اطلاعاتی منطقه به شمار آید، ارتباط تنگاتنگش با فرماندهان عالی رتبه ارتش پاکستان بود. گفتنی است نیمه شب یکشنبه رسانه های پاکستانی اعلام کردند ژنرال «حمید گل» رئیس پیشین سرویس اطلاعات داخلی این کشور که به دلیل خونریزی مغزی به یک بیمارستان نظامی منتقل شده بود، در سن ۸۰ سالگی درگذشته است.