سنگ اندازی ترک ها در راه صادرات کالاهای ایرانی/ سهم پوشاک ترک در بازار ایران چقدر است؟

سرویس اقتصادی فردا: در حالی که همواره همه جا صحبت از حمایت از تولید ایرانی است اما ورود کالاهای ترک و چینی به بازار ایران نشان می دهد با وجود همه این شعارها هنوز هم اندر خم کوچه واردات بی رویه مانده ایم و حالا نیز با قوی تر شدن احتمال لغو تحریم ها پس از توافق هسته ای، بیم آن می رود که بازار ایران به محلی برای مصرف کالاهای خارجی از برند مختلف تبدیل شود. این در حالی است که بازار ترکیه و چین تا امروز سود کلانی از جیب مردم ایران صاحب شده است. از چشم بادامی ها که بگذریم، ترکیه و بازار پوشاکش این روزها جایگاه خوبی در بازار ایران دارد.در واقع هر بوتیک شیک لباس فروشی با قیمت های نجومی از ترک بودن اجناس خود می گوید و حتی در مبل فروشی ها و تخت و کمد فروشی ها نیز رد پای کالاهای گرانقیمت ترک دیده می شود. این ر حالی است که به تازگی ترکیه در راه صادرات کالاهای ایرانی به این کشور سنگ اندازی می کند و مشکلاتی برای کامیون های ایرانی به وجود آورده است. سهم پوشاک ترک در بازار ایران اقتصاد ترکیه به مدد رشد سالانه 8-7 درصدی دهه گذشته اکنون به یکی از 20 کشور صنعتی دنیا تبدیل شده که سهم بخش صنعت در اشتغال ۱۹ درصد، درتولید ملی ۲۹ درصد و در صادرات ۹۴ درصد است. بزرگ‌ترین صنعت ترکیه نساجی است که 3/ 16 درصد کل صنایع ترکیه را شامل می‌شود. پس از نساجی (پالایش نفت (5/ 14 درصد)، صنایع غذایی (6/ 10 درصد)، صنایع شیمیایی (3/ 10درصد), صنایع فولاد و ذوب آهن (9/ 8 درصد)، خودروسازی (3/ 6 درصد) و ماشین سازی (8/ 5 درصد) بیشترین سهم در صنعت ترکیه را دارند. از لحاظ صادرات صنایع نساجی با۱۹ درصد، صنایع خودروسازی با ۱۸ درصد، صنایع فولاد و ذوب آهن با ۱۳ درصد، لوازم خانگی با ۱۰ درصد، صنایع شیمیایی و داروسازی با ۹ درصد و ماشین‌سازی با ۷ درصد، عمده صادرات صنعتی ترکیه را تشکیل می‌دهند. کل صادرات نساجی و پوشاک ترکیه در سال 2013 حدود 23 میلیارد دلار برآورد شده است و در این میان ایران سهم قابل توجهی را به خود اختصاص داده که البته حجم بالایی از آن از قاچاق است نه واردات رسمی. براساس آمارهای بانک مرکزی، 80 درصد پوشاک مصرفی ایرانیان، وارداتی است، یعنی تولیدکنندگان ایرانی نتوانسته‌اند بازار چند میلیارد دلاری را که برای آنها وجود دارد، حفظ کنند، این در حالی است که کشوری همچون ترکیه، برای صادرات خود به کشورهای دنیا، برنامه‌ریزی مدون دارد. در واقع ،بازار پرجاذبه ایران که 75 میلیون نفر (عمدتا زیر 40 سال) را در خود جای داده است سالانه حدود 7 میلیارد دلار پوشاک خرید می‌کنند که بالای 70 درصد آن توسط ترکیه و چین تامین می‌شود. در این میان، واردات ایران از ترکیه در سه ماه سوم سال ۹۳ درحدود ۱۰۱.۹ میلیون دلار بوده که با افزایش ۱۴.۲ میلیون دلاری به ۱۱۶.۱ میلیون دلار در سه ماه آخر سال گذشته رسیده است. این در حالی است که رئیس اتحادیه پوشاک کشور می گوید: تعرفه گمرکی واردات پوشاک 100 درصد است که با توجه به این که در گروه کالاهای دهم قرار دارد، شامل سودبازرگانی و مالیات بر ارزش افزوده 100 درصدی هم می‌شود اما این میزان برای واردات پوشاک از کشور ترکیه به این اندازه نیست. ابوالقاسم شیرازیادامه می دهد: باید با دوراندیشی و درایت در زمینه تعرفه ترجیحی با ترکیه عمل کنیم، چون سال‌های سال است که دولت با افزایش تعرفه واردات پوشاک قصد حمایت از تولیدات داخلی را دارد ولی در نهایت به این نتیجه رسیدیم که فقط با این کار قاچاق افزایش پیدا کرده است. وی تاکید می‌کند: با توجه به واردات بی‌رویه در این بخش پوشاک، تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان متضرر شده‌اند و از طرفی دولت نیز درآمدی بابت تعرفه گمرکی ندارد چون قاچاقچیان اقدام به واردات غیرقانونی می‌کنند. در این میان نکته مهم اینجاست که تولید مواد اولیه برای تولیدکنندگان داخلی حداقل دارای 35درصد تعرفه است، به طوری که گاهی هزینه مواد اولیه از خود محصول گرانتر می‌شود و این در حالی است که پوشاک خارجی حداکثر با 10 تا 20 درصد هزینه به صورت قاچاق وارد کشور می‌شوند .اما در حالی که محصولات ترک بازار خوبی در ایران دارند و بسیاری از انها به صورت قانونی وارد ایران می شوند، دولت ترکیه مدتی است سنگ اندازی بر سر راه کالاهای ایرانی را آغاز کرده است. سنگ اندازی ترکیه درتجارت با ایران در حالی که کشور ترکیه در ماه‌های اخیر برای صادرات کالاهای ایرانی عوارض و حقوق ورودی مضاعف وضع کرده بود ، حالا خبر می رسد که در جدیدترین اقدام خود تصمیم تازه و البته قابل تأملی برای کامیون‌های ترانزیتی کشورمان وضع کرده است. در این بخشنامه که به طرف ایرانی ابلاغ شده «کامیون‌های ترانزیتی حامل کالا به مقصد کشورهای اروپایی هنگام بازگشت از عبور خاک ترکیه امکان بارگیری نخواهند داشت و باید به‌صورت خالی تردد و از این کشور خارج شوند». این موضوع طبق بخشنامه از سوی کشور ترکیه از 15 مرداد ماه سال جاری تاکنون اجرایی شده و به نظر می‌رسد با وجود گذشت 9 روز هنوز مسئولان برای آن تصمیم جدی و قاطعانه نگرفته‌اند. در همین راستا مدیرکل نظارت بر ترانزیت گمرک ایران می‌گوید اگر کامیون‌های ترانزیتی مفاد این بخشنامه را نادیده بگیرند، مشمول جریمه 3 هزار یورویی خواهند شد. علیرضا دشتانی در مورد این بخشنامه توضیح می‌دهد، به نظر می‌رسد ترکیه برای حمایت بیش‌تر از کامیون‌های داخلی تصمیم به انجام چنین کاری گرفته است. وی ادامه می‌دهد، قطعاً در صورت ادامه یافتن چنین روندی هزینه های اضافی بر ترانزیت کالا اعمال خواهد شد که روی صادرات تأثیر مستقیم می‌گذارد. این مقام مسئول توضیح می‌دهد مسئولیت رسیدگی به این موضوع دفتر ترانزیت سازمان راهداری بوده و موضوع در حال پیگیری است و در این راستا نامه‌ای برای هماهنگی به وزارت امور خارجه ارسال شده است. دشتانی خواستار رفتار متقابل ایران در قبال کامیون‌های ترانزیتی ترکیه شده است که البته هنوز تصمیمی در این خصوص اتخاذ نشده و این در حالی است که موافقت‌نامه تجارت ترجیحی میان ایران و ترکیه با هدف رسیدن به حجم تجارت دوجانبه ۳۰ میلیارد دلاری در طول پنج سال آینده، پس از یک دهه مذاکره، از ابتدای ژانویه ۲۰۱۵ اجرایی شده است که بسیار به نفع ترکیه است و بر اساس این توافق، تعرفه ۱۲۵ فقره کالای ایرانی و ۱۴۰ فقره کالای ترکیه ای کاهش پیدا کرده است! باید منتظر ماند و دید آیا مسئولان در ایران پاسخی به این سنگ اندازی ترکیه خواهند داد یا خیر؟