عینک‌هایی که به چشمتان نمی‌آید!

جام جم: چند روز پیش، رئیس انجمن علمی اپتومتری ایران با تاکید بر ضرورت ورود وزارت بهداشت به امر نظارت بر عرضه و فروش عینک‌های آفتابی، برای چندمین بار نسبت به خطرات استفاده از عینک‌های طبی و آفتابی غیر استاندارد هشدار داد. جالب آن که بازار فروش و خرید عینک‌های آفتابی غیر استاندارد بویژه در فصل تابستان آن قدر داغ است که مردم با وجود آنچه در مورد خطرزا بودن این نوع عینک‌ها گفته می‌شود به علت پایین بودن قیمت آنها و نیز ظاهر شکیل شان از خیر غیر استاندارد بودن عینک‌ها می‌گذرند و عوارض آن را بر سلامت چشم‌شان کاملا نادیده می‌گیرند‌. ناگفته نماند مشکلات ناشی از استفاده از عینک‌های فاقد استاندارد به عینک آفتابی محدود نمی‌شود، بلکه تجویز عینک طبی از سوی افراد فاقد صلاحیت، کار را به جایی رسانده است که رئیس سازمان نظام پزشکی ایران حتی نسبت به مشکلات بینایی دانش‌آموزان بر اثر استفاده از این نوع عینک‌ها هشدار داده است. به این بهانه دکتر علی میرزا‌جانی رئیس انجمن اپتومتری ایران با ارائه راهکارهایی به مردم برای خرید عینک استاندارد می‌گوید: باید عینک خود را از مکانی تهیه کنید که مسئول فنی اپتومتریست داشته باشد. از سوی دیگر، یکسری استاندارد‌ها به فریم و عدسی عینک مربوط می‌شود که توجه به آنها ضروری است. این متخصص با تاکید بر این که فریم عینک باید با ویژگی‌های مرفولوژیک صورت انطباق داشته باشد، اظهار می‌کند: فریم یک عینک استاندارد باید براحتی روی اجزای صورت مثل پل بینی و پشت گوش اتکا کرده، بدون این که آزردگی‌های پوستی یا فشار‌های عصبی بر این نواحی ایجاد کند. همچنین باید کمک کند چهره فرد بهتر از حالت بدون عینک شود. انتخاب فریم عینک از لحاظ افزایش زیبایی و مقبولیت صورت بسیار اهمیت دارد وگرنه فرد از عینک استفاده نمی‌کند و همه مقاصد درمانی و طبی بی‌نتیجه می‌ماند. وی می‌افزاید: فریم عینک نیز باید بهترین ویژگی‌ها را از لحاظ اپتیکی داشته باشد تا بتواند عدسی‌های عینک را به طور مطلوب در خود نگه‌دارد و اشکالی از لحاظ اپتیکی به وجود نیاورد‌. همچنین فریم عینک باید از لحاظ بهداشتی موجب حساسیت‌های پوستی نشود و با پوست فرد سازگار باشد. برخی آلیاژ‌های فریم‌های فلزی و بندرت مواد فریم‌های کائوچویی می‌تواند موجب حساسیت‌های پوستی در سطح پوست شود. طرح، نوع و جنس عدسی عینک نیز باید با توجه به نمره چشم شخص و محیطی انتخاب شود که قرار است در آن از عینک استفاده شود. انتخاب عینک مناسب برای کودکان توجه داشته باشید اجزای مرفولوژیک صورت کودکان با بزرگسالان متفاوت است، بویژه آن که پل بینی اغلب کودکان هنوز کامل نشده و در سنوات بعدی زندگی فرم آن تغییر می‌کند. دکتر میرزاجانی با اشاره به این مطالب در مورد انتخاب عینک مناسب برای کودکان توضیح می‌دهد: اجزای صورت کودکان در حال رشد است و یک اپتومتریست به عنوان مسئول فنی یک موسسه ساخت عینک طبی می‌تواند برای انتخاب یک فریم عینک مناسب بدون تأثیر سوء روی رشد اجزای صورت از جمله بینی کودک کمک کند. وی در پاسخ به این پرسش که آیا نیاز است بچه‌ها عینک آفتابی بزنند، می‌گوید: کودکان بیشتر در فضاهای بسته هستند، ولی اگر کودکی در فضای باز و در معرض اشعه خورشید قرار بگیرد قطعا مانند یک بزرگسال باید از عینک آفتابی استاندارد استفاده کند که از یک موسسه عینک طبی و با حضور مسئول فنی خریده شود. استفاده از عینک‌های آماده فقط به طور موقت عینک‌های آماده فقط برای مطالعه و دید نزدیک تعبیه و ساخته شده‌ است و باید در موارد ضروری که فرد به طور موقت به دلیل شکستن عینک یا مفقود شدن آن یا در مسافرت بودن بدون عینک مانده است، استفاده شود. دبیر انجمن اپتومتری در این باره تاکید می‌کند: عینک‌های مطالعه آماده بسیار ارزان بوده و چون کیفیت پایینی دارند و برای رفع موقتی مشکل بینایی ساخته شده‌اند، نمی‌توانند همه احتیاجات بینایی را مثل یک عینک شخصی‌سازی شده مهیا کنند. عینکی می‌خواهم که روی بینی جا نیندازد همه عینک‌ها روی بینی و پشت گوش سوار می‌شود و بسته به وزن عینک و تنظیمات زوایای مرتبط با پل عینک ممکن است روی بینی جا بیندازد. با این تفاسیر آیا می‌شود عینکی انتخاب کرد که اصلا روی بینی جا نیندازد؟ میرزاجانی پاسخ می‌دهد: به طور کلی اگر عینک سبک‌تر انتخاب شود و زوایای پد آن با شکل بینی شخص انطباق داده شود، عینک جا نمی‌اندازد یا این اثر به حداقل می‌رسد. در واقع، بخش مهمی از انتخاب فریم عینک مرتبط با تطبیق زاویه‌های بینی با پد بینی عینک بوده که اپتومتریست موظف است همه این زوایا را کاملا بررسی و تنظیم کند. وی درباره این که چگونه می‌شود از گود افتادگی و تیرگی دور چشم ناشی از عینک زدن طولانی مدت جلوگیری کرد، می‌گوید: تمرینات حرکتی چشم‌ها با یک برنامه صحیح می‌تواند گود افتادگی و تیرگی دور چشم را جبران کند؛ چرا که چشم‌ها از پشت عینک کمتر به اطراف چرخش می‌کند و برای حفظ دید از مرکز عدسی عینک به جای این که از ماهیچه‌های خارج چشم استفاده شود بیشتر سر به چپ و راست می‌چرخد. عینک آفتابی نمره دار بزنید ‌ دبیر انجمن اپتومتری ایران با تاکید بر این که رنگ‌های خاکستری و قهوه‌ای، مناسب‌ترین ته‌رنگ‌ها برای عینک آفتابی محسوب می‌شود، می‌افزاید: کسانی که نمره عینک دارند در صورتی که عینک آفتابی آماده استفاده کنند، دیدشان به دلیل عیب انکساری چشم که اصلاح نشده، کامل نیست. در چنین شرایطی بهتر است این افراد از عینک طبی نمره‌دار خود، ولی به شکل فتوکرومیک استفاده کنند یا این که عینک آفتابی نمره‌دار بر اساس رعایت استاندارد‌های لازم برایشان ساخته شود. هر عینکی، عینک آفتابی نیست دکتر علی میرزا جانی با تاکید براینکه استفاده از عینک آفتابی یک ضرورت است و نقش محافظتی و بهداشتی دارد، می گوید:‌ از آنجا که گاهی عینک آفتابی به عنوان جزئی از پوشش شیک فرد در محیط‌های باز تصور می‌شود هدف اولیه فراموش می‌شود. در واقع، عینک‌های آفتابی بی‌کیفیت و غیر‌استاندارد، اما در ظاهر زیبا با قیمت ارزان برای پاسخگویی به چنین نیازی روانه بازار شده‌اند‌. این عینک‌ها در بسیاری از موارد ظاهرا عینک آفتابی هستند، ولی فقط جلوی ورود بخش عظیمی از نور مرئی را می‌گیرند و مانعی برای اشعه مضر ماورای بنفش محسوب نمی‌شوند.