مداخلات پدرخوانده‌ها در عراق

«سیدجعفر قنادباشی» در روزنامه «حمایت» نوشت: پس از شکل‌گیری اعتراضات مردم بغداد و درخواست‌ مرجعیت برای تدبیر امور در جهت حل مشکلات مردم و رفع فساد، حیدرالعبادی نخست وزیر عراق اقدامات گسترده‌ای را آغاز نمود که عقبه و انگیزه آن با موارد متعددی مرتبط است. زمانی که کابینه دولت جدید فعالیت خود را آغاز کرد، با مشکلاتی اعم از ساختاری، اداری، سیاسی، قضایی و نظامی رو به رو گردید که هیچگاه فرصت پالایش و چینش صحیح نیروها بر اساس منافع ملی مردم عراق را نیافت. نیروهای نخبه، فعال و مستعدّ عراقی نیز به دلایلی که ذکر خواهد شد مجال حضور در جایگاه خود را پیدا نکردند و متاسفانه با شروع جنگ، جریان‌ها و کشورهایی خاص، تلاش نمودند که از آب گل‌آلود ماهی بگیرند. فرصت‌طلبان از غبار برخاسته از طوفان جنگ بر مناصب حساس تکیه زدند و از آن طریق اخلال در روند تثبیت سیاسی را آغاز نمودند. بنابراین حضور گسترده مردم عراق در انتخابات اخیر پارلمانی - که به دلیل انتخاب نخست وزیر و رئیس جمهور از سوی این نهاد اساسی از اهمیت شایانی برخوردار است- به نوعی منعکس کننده خواست مردم این کشور برای ایجاد تغییرات متناسب با شرایط جدید عراق بود. معنای انتخابات پارلمانی، طرد نمودن عناصر جنایتکار حزب بعث و همکاران کشورهای اشغالگر عراق بود و این در حالی است که کابینه العبادی توفیقاتی پیش از تحولات اخیر نیز داشته است. کوشش بلیغ دولت عراق بر این قرار گرفته است تا سیستم اداری پالایش شود، افراد در مناصب متناسب با تخصص خود به کار گرفته شوند، دلسوزان و متخصصین در مشاغل حساس منصوب شوند که خوشبختانه زمینه‌های این رویکرد فراهم شده و بسیاری از مقدمات آن عملیاتی گردیده است. دستاورد کشورها برای اصلاحات همه‌جانبه مستلزم دو نکته است: اول: به طور کلی، کشورها زمانی به چینش صحیح در ساختار خود و به کارگیری افراد با عنایت به تخصص‌ها موفق می‌گردند که آرامشی نسبی در کشور حکفرما باشد و مداخلات خارجی کاهش یابد. اما عراق به دلیل حضور 4000 نفر آمریکایی مجال انجام اصلاحات اداری را به طور کامل نیافته است، به گونه‌ای که بخشی از این کشور ثروتمند در اشغال آمریکا و بخش دیگر در محاصره پیاده نظام مجموعه کشورهای غربی یعنی گرفتار فتنه داعش در موصل و شمال است. در کردستان عراق به لحاظ تبلیغات و سیطره فکری و ذهنی دشمنان فعالیت‌های فراوانی صورت گرفته و تلاش شده است تا مردم این اقلیم از مناطق جنوبی جدا نگه داشته شوند. طبیعتاً چنین شرایطی به عنوان مانعی بزرگ بر سر اصلاحات اداری و سازمانی سایه می‌افکند. نکته دوم برای تحقق این امر، زمان مناسب جهت پیاده‌سازی چنین تصمیماتی است. تربیت نیروهای مورد نیاز و مورد وثوق که بتوانند نسل‌های آینده را تربیت کنند، یک شبه ممکن نیست و نمی‌توان انتظار داشت تا کشوری به سرعت از سیستم ناهمگون سیاسی و فاسد به سیستم پالایش شده و متناسب با منافع تغییر شکل دهد. نکته دیگر در ارتباط با انگیزه برگزاری اجتماعات اعتراضی مردم پایتخت علیه کابینه و دولت مرکزی، دست‌های پشت پرده در وقایع اخیر است. بر اساس شواهد، به اشاره آمریکا و انگلیس مبالغ هنگفتی در راستای اخلال در امور دولت عراق هزینه می‌گردد تا مسئولین اجرایی نتوانند بر امور مسلط باشند. همان اندازه که استکبار در سوریه کارشکنی و توطئه نموده است، به همان اندازه و حتی شدیدتر نیز در عرصه سیاسی و تبلیغاتی عراق دلارهای خارجی را صرف کرده است. بر این اساس است که ترکیه همواره تلاش نموده تا افکار مردم عراق را از مسائل اساسی به سمت امور جزئی و حاشیه‌ای معطوف نماید. در عرصه سیاسی عراق، این دست مداخلات بیش از سایر مداخلات به چشم می‌خورد. آنچه که این روزها حیدر‌العبادی، نخست وزیر عراق و منصوبین علاقمند وی به فرامین و درخواست‌های مرجعیت و آحاد مردم با آن رو به رو هستند، جنگ تبلیغاتی شدید و مداخله‌ای برنامه‌ریزی شده کشورها و جریان‌های معاند در عراق است. در لبنان، معادله عربستان و پادشاهان موروثی شیخ‌نشین حاشیه خلیج فارس بیش از یک سال است که مانع انتخاب رئیس جمهور شده‌ است. همین معادله از مدت‌ها پیش در سوریه پیاده شده و اکنون نوبت عراق است که سایه نحس تصمیمات شوم آنان بر آن گسترده شود. هدف این کشورها، فلج کردن سیستم و ساختار دموکراتیک عراق است که در هیچ یک از این کشورهای مرتجع مرسوم نبوده است. اگر همین امروز، دخالت‌های سعودی در لبنان متوقف گردد در مدت زمان کوتاهی رئیس جمهور انتخاب خواهد شد و یقیناً امور آن کشور به سامان رسیده و در مسیر درست خود طی طریق خواهد کرد. چنانچه مداخلات عربستان و اذنابش در سوریه پایان یابد، خونریزی‌های هولناک متوقف خواهد گردید و جالب اینجاست که آنچه مردم لبنان و سوریه با آن مواجهند، همه با هم و یک‌جا بر سر مردم عراق فرود آمده است. مداخله در ساختار سیاسی و جنگ تبلیغاتی برای بی‌کفایت نشان دادن دولت عراق با این هدف برنامه‌ریزی شده تا مسئولین این کشور را ناخواسته به سمتی غیر از اصلاحات همه‌جانبه از جمله اصلاحات اقتصادی بکشاند.در حال حاضر عراق به صورت بالقوه در بهترین شرایط برای سازندگی قرار دارد. نیروی جوان این کشور که طعم تلخ وابستگی گذشته را چشیده است، انگیزه‌‌ای قوی دارد تا به مدد درآمد سرشار نفت (دومین کشور نفت‌خیز جهان)‌ و همسایگانی نظیر ایران و سوریه که به لحاظ سیاسی با آنان همسو و همگون هستند، از این موقعیت استثنایی برای شکوفا کردن استعدادهای نهفته کشور مظلومشان بهره ببرند. همت مسئولین عراق بر این قرار گرفته است که خرابی‌ها و کاستی‌های 30 ساله گذشته را با جدیت ترمیم و اصلاح نمایند اما دستانی مرموز در کار است تا چنین اتفاق مبارکی در این کشور روی ندهد. همسایه جنوبی عراق(عربستان) نشان داده است که هیچ کشوری حتی در آ‌ن‌سوی آب‌های دریای سرخ از گزند نیّات شوم آن در امان نیست. کودتا علیه دولت محمد مرسی با این هدف بود که کور سوی امید به تغییرات دموکراتیک در داخل مرزهای عربستان شکل نگیرد و روشن است که مداخلات پدرخوانده فرتوت مرتجع در عراق نیز، انگیزه‌ای جز این ندارد. حاکمان ریاض هیچگاه حکومتی قوی در عراق با پشتوانه مردمی و نیروهای نخبه و کارآمد را بر نمی‌تابند چرا که چنین کشوری - ثروتمند و توانمند- دیر یا زود در جایگاهی ممتاز قرار خواهد گرفت؛ چنانچه این نقاط برجسته با تدبیری صحیح همراه گردد به کشوری پیشرو در منطقه تبدیل خواهد و این چیزی نیست که کشورهای مرتجع و تمامت‌خواه خواستار آن باشند.