خانواده و دیگر هیچ

سرویس فرهنگی فردا - مهدی بوشهریان؛ دون ویتو کورلئونه: هیچ‌وقت اجازه ندین کسی بیرون از خانواده بدونه شما به چی فکر می‌کنین. تد باوئر، سردبیر وب‌سایت و مجله سینمایی مووی گاید در بررسی‌هایی که انجام داده به آمار قابل‌توجهی اشاره می‌کند. او می‌گوید که روند تولید و استقبال از فیلم‌ها در گیشه روندی رو به تغییر است. تد بائر می‌افزاید: «تغییرات گسترده‌ای به‌وجود آمده به‌طوری که درصد ساخت و موفقیت فیلم‌هایی با محوریت خانواده از 6درصد در سال 1985 به 45 درصد در سال 2002 رسیده است.» نکته قابل‌توجه دیگری که تد باوئر به آن اشاره می‌کند این است که 81‌درصد از فیلم‌های تولیدشده در سال 1985 فیلم‌های با درجه‌بندی «R» بودند این درصد در سال 2001 به کمتر از 45‌رسیده است. همانطور که می‌دانید در سیستم فیلمسازی‌ هالیوود فیلم‌ها با درجات مختلفی برای مخاطبان ساخته می‌شوند. درجه «R» به فیلم‌هایی گفته می‌شود که به‌دلیل استفاده فیلم‌ها از عناصری چون خشونت، مسائل جنسی و کلمات غیراخلاقی برای افراد زیر 17‌سال مناسب نیست و نوجوانان زیر 17‌سال برای تماشای فیلم باید حداقل یکی از والدین خود را به‌همراه داشته باشند. سینما با خانواده این جمع‌بندی‌های سردبیر مووی گاید بیانگر تغییر رویکرد ‌هالیوود به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین منابع تولید کالای فرهنگی جهان در طی دهه‌های اخیر بوده است. بی‌شک‌ هالیوود که به‌عنوان یک کارخانه عظیم تولید کالاهای فرهنگی هزینه هنگفتی را صرف تحقیقات و شناخت نیازهای مخاطبشان حتی برای چندین دهه بعد انجام داده نیز به این نتیجه رسیده است که نیاز فرهنگی انسان امروز برخلاف انسان اوایل قرن بیستم و به‌خصوص دهه‌های 60 تا 90 به سمت حمایت از بنیان‌های خانواده و عدم تمایل به تولید بیشتر فیلم‌هایی خارج از چارچوب‌های اخلاقی زمانه‌اش حرکت می‌کند. سینما برای خانواده اورن آویو، یکی از مدیران ارشد دیزنی در رابطه با این کمپانی بزرگ و باسابقه و سیاست‌های فرهنگی این استودیوی باشکوه می‌گوید: «من معتقدم فیلم کمپانی دیزنی باید فیلمی باشد که تمام اعضای خانواده بتوانند توانایی دیدن و لذت بردن از آن‌را داشته باشند. این سیاستی است که از ابتدا وجود داشته و هنوز هم هست.» او برای اثبات درستی ادعایش به فروش خیره‌کننده مجموعه فیلم‌های «دزدان دریایی کارائیب» اشاره می‌کند که آثاری منطبق بر سیاست‌های جذب مخاطب دیزنی به‌شمار می‌آید. اما تد باوئر سیاست دیزنی را طور دیگری تعبیر می‌کند و آن‌را در مواضع و منافع اقتصادی این کمپانی بزرگ می‌یابد: «آنها از این راه پول بیشتری را به‌دست می‌آورند زیرا فروش 4‌بلیت برای یک خانواده به‌مراتب سود بیشتری از فروختن یک بلیت به یک تماشاگر است.» تکنولوژی و خانواده «اینکه شما در خانه‌تان آشپزخانه دارید به‌معنای این نیست که هرگز به رستوران نمی‌روید» این مثال را در برابر کسانی می‌زنند که معتقدند پیشرفت تکنولوژی و پیدایش پدیده‌هایی مانند آی‌پاد باعث سرنگونی امپراتوری و ورشکستگی سینما خواهند شد اما همانطور که گفته شد همه خانه‌ها آشپزخانه دارند اما رستوران‌های زنجیره‌ای روز‌به‌روز ثروتمندتر می‌شوند. سینما نیز همپای زمانه خود از نظر تکنولوژیک پیشرفت می‌کند تا از غافله عقب نماند و تاریخ نشان داده که رقبای سرسختی چون تلویزیون، ویدئو و اینترنت هرگز نتوانستند خدشه‌ای به قدرت برتر سینما وارد کنند. پدرخوانده «پدرخوانده» یکی از شاهکارهای تاریخ سینمای جهان، فیلمی با محوریت خانواده است که در اینجا قصد داریم به وجوه خانوادگی که نویسنده و کارگردان بر آن توجه داشته، اشاره کنیم. در این فیلم از ابتدا تا انتها تأکید مداوم براهمیت، جایگاه خانواده است. دون ویتو کورلئونه به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین رؤسای جرایم سازمان‌یافته تنها یک چیز را گرامی داشته و مورد تکریم قرار می‌دهد و آن «خانواده » است. شاید آنچه به‌عنوان حادثه محرک اصلی داستان، «پدرخوانده» نوشته ماریو پوزو و فیلم آن به کارگردانی فرانسیس فورد کاپولا باید در نظر گرفت گریه‌های فرزند نوزاد ویتوکورلئونه است که به‌عنوان یک ایتالیایی فقیر در آمریکا زندگی می‌کند. او برای نجات خانواده‌اش قدم در راهی می‌گذارد که او را تبدیل به بزرگ‌ترین پدرخوانده مافیایی می‌کند. او همیشه و به همه از مایکل و سانی تا فردو و تام‌هاگن از اهمیت خانواده می‌گوید و اتفاقا زمانی در قسمت دوم داستان خانواده تا مرز فروپاشی می‌رود که مایکل درصدد تغییر اساسی در چیدن بنیان‌های خانواده‌ای برمی‌آید که دون ویتوکورلئونه با قدرت تمام پایه‌ریزی کرده بود. با خلع برادرخوانده‌اش از وکالت خانواده و حتی کشتن برادرش فردو به قیمت خیانت به خانواده. اما از مهم‌ترین اتفاقات داستان «پدرخوانده» مرگ سانی پسر بزرگ دون کورلئونه است. کسی که همه او را جانشین اصلی پیرمرد می‌دانند اما سانی به‌خاطر ارزش و اهمیتی که برای خانواده‌اش قائل است، می‌میرد. او از اینکه شوهرخواهرش به خواهرشان خیانت می‌کند آنقدر عصبانی می‌شود که او را یکبار تا سرحد مرگ می‌زند. شوهرخواهر برای انتقام با گروه‌های دشمن پدرخوانده دست به یکی می‌کند. آنها برای اینکه سانی را به دام بکشانند یک نقشه می‌ریزند. خواهر از خیانت‌های شوهرش به ستوه آمده و شوهرش او را به‌طرز جنون‌آمیزی می‌زند. سانی برای کشتن شوهرخواهرش می‌رود که بین راه غافلگیر شده و کشته می‌شود. مرگ سانی غم بزرگ خانواده و اندوه سنگین دون‌کورلئونه است. دون‌کورلئونه و مهمتر اینکه سانی را از راه عشق به خانواده‌اش به دام می اندازند وقتی خانواده را در خطر می‌بیند حتی حاضر به مصالحه با دشمنانش برمی‌آید. او آتش‌بس می‌دهد فقط به خاطر خانواده‌اش. نسل‌های بعدی خانواده در سرتاسر مجموعه رمان‌ها و فیلم‌های پدرخوانده تأکید بر اهمیت خانواده وجود دارد اما مسلما برخی از قدرتمندترین صحنه‌ها بردوش کودکان است. هر عضو از خانواده فرزندان و حتی بستگان دورش را برای معاشرت و کنار هم بودن فرا می‌خواند. حتی ماجرای فرزندان مایکل و خشم او از اینکه خانواده‌اش در خطر مرگ قرار می‌گیرند از مهم‌ترین اتفاقات داستان است. بچه‌ها اغلب در فیلم نقش دارند و یکی از مهم‌ترین آنها صحنه بازی دون کورلئونه و پسر مایکل است. صحنه‌ای که دون کورلئونه به‌دلیل ایست قلبی ناشی از هیجان بازی همراه کودک می‌میرد. این فیلم تأکید مداومی بر اهمیت نقش کودک و نسل آینده است. خانواده عنصر مهم سینما اهمیت و نقش «خانواده»، تغییرات و پیشرفت‌ها و نقایص را به‌طور کامل می‌توان از پیگیری فیلم‌های سینمایی از دوران صامت و کلاسیک تا امروز به بررسی نشست. پدرخوانده به‌عنوان یکی از بهترین فیلم‌های همیشگی سینما همه تلاش و کوشش خود را برای بیان اهمیت خانواده، مسئولیت‌ها و نسل‌های آینده انجام داده و در این زمینه به موفقیت‌های بزرگی هم دست یافته است. در پدرخوانده خانواده بالاتر و برتر از هرچیز دیگری است. مایکل: فردو، تو برادر بزرگ منی و من دوستت دارم. اما هرگز در مقابل خانواده‌ات طرفداری کس دیگه‌ای رو نکن. هیچوقت(پدرخوانده2)