شناسایی منبع سلول‌های بنیادی کبد

ایسنا: محققان دریافتند درست مانند هر بافت دیگری که نیاز به جایگزین‌کردن سلول‌های از دست رفته دارد، کبد نیز دارای سلول‌های بنیادی است که هم تکثیر می‌شوند و هم حتی در هنگام عدم حضور جراحت یا بیماری، سلول‌های بالغ را پدید می‌آورند. کبد عمدتا از سلول‌های بسیار متخصص هیپاتوسیت‌ تشکیل شده که بسیاری از مسئولیت‌های این عضو از جمله ذخیره‌سازی ویتامین‌ها و مواد معدنی، حذف مواد سمی و کمک به تنظیم چربی‌ها و قند در جریان خون را بر عهده دارند. دانشمندان در واقع منبع این سلول‌های کبدی بسیار تخصصی را کشف کرده‌اند، زیرا هیپاتوسیت‌های کبد به طور مداوم می‌میرند و جایگزین می‌شوند اما منبع این سلول‌های جدید تا پیش از این معما بود. محققان پیش‌تر بر این باور بودند که هیپاتوسیت‌ها از طریق تکثیر جمعیت‌شان را حفظ می‌کنند و بر جایگزین‌شدن آن‌ها توسط سلول‌های بنیادی باور نداشتند. سلول‌های بنیادی، سلول‌های غیرمتخصص و تکثیرنشده‌ای هستند که می‌توانند به چندین نوع سلول تبدیل شوند. سلول‌های هپاتوسیت بالغ در واقع به حدی متخصص می‌شوند که توانایی تکثیرشان را از دست می‌دهند. آن‌ها کروموزوم‌هایشان را به حدی تقویت کرده‌اند که توانایی‌شان برای انجام وظایفشان را افزایش داده‌اند اما این امر به قیمت از دست‌دادن توانایی شان برای تکثیرشدن تمام می‌شود. دانشمندان بر روی گروهی از پروتئین‌ها موسوم به Wnts تمرکز کردند که مسئول کنترل‌کردن تخصصی‌شدن سلول‌های بنیادی هستند. محققان موش‌هایی را به گونه‌ای مهندسی ژنتیکی کردند که در آن‌ها سلول‌های حساس به Wnts توسط پروتئین‌های فلورسنتی برچسب‌گذاری شده‌ بودند و این موضوع امکان رهگیری سلول‌های بنیادی را در چندین بافت فراهم کرد. دانشمندان در واقع، به دنبال سلول‌های بنیادی واکنش‌دهنده به Wnts در کبد موش‌ها می‌گشتند و آن‌ها را حول رگ مرکزی کبد یافتند. زمانی که آن‌ها این سلول‌ها را شناسایی کردند، رفتارشان را رهگیری کردند و دریافتند به سرعت و به صورت مداوم جمعیت‌شان را تجدید می‌کنند. دانشمندان دریافتند این سلول‌ها بر خلاف سلول‌های بالغ هیپاتوسیت، بیان کروموزومشان را تقویت نمی‌کنند. رهگیری پیشرفت نوادگان این سلول‌ها ظرف یک سال نشان داد این سلول‌ها تغییر کرده بودند و ویژگی‌های تخصصی هیپاتوسیت‌های بالغ را به خود گرفته بودند. تیم علمی هم‌اکنون به دنبال بررسی این موضوع است که چگونه سلول‌های بنیادی در احیای بافت کبد پس از آسیب مشارکت می‌کنند. جزئیات این دستاورد علمی در مجله Nature ارائه شد.