اهمیت تعامل به جای تهدید

روزنامه شرق در سرمقاله امروز خود به قلم «غلامعلی خوشرو» نوشت: یکی از مهم‌ترین دستاوردهای توافق هسته‌ای شکست پروژه امنیتی‌کردن ایران و معرفی آن به عنوان بزرگ‌ترین خطر منطقه‌ای و جهانی است. تلاش‌ها و تشبثات بسیاری در سال‌های گذشته انجام شده تا ایران به عنوان خطرناک‌ترین تهدید در ذهن و زبان تعداد زیادی از مردم آمریکا و تا حدودی اروپا و سپس منطقه جلوه‌گر شود. وقتی این تلقی نادرست به گفتمان غالب تبدیل شود، مشروعیت‌زدایی، فشار، تحریم، تهدید و حتی جنگ گزینه‌های مطلوبی برای مقابله با چنین خطری قلمداد می‌شوند. مذاکرات تحسین‌برانگیز و دشواری که در حدود دو سال گذشته انجام شد، توانست این روند خطرناک امنیتی‌کردن موضوع ایران را معکوس کند. اکنون شش قدرت جهانی پذیرفته‌اند که ایران حق غنی‌سازی و انجام آن را دارد، حتی اگر با پذیرش محدودیت‌های موقتی توافق شده باشد. اما ایران بدون تعطیلی و وقفه به غنی‌سازی ادامه می‌دهد. به علاوه به دلیل تصویب قطع‌نامه جدیدی در شورای امنیت، جامعه جهانی به صلح‌آمیزبودن برنامه هسته‌ای با پذیرش غنی‌سازی ایران، اعتراف می‌کند. البته ایران نیز می‌پذیرد با رعایت ضوابط و به نحو مدیریت‌شده با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی همکاری کند و با شفافیت، ادعاها و ابهامات آنها را پاسخ گوید. براساس این همکاری و تفاهم، با تصویب قطع‌نامه در شورای امنیت که پیش‌نویس آن اکنون در اختیار اعضا قرار گرفته است، تمام شش قطع‌نامه شورای امنیت که مبتنی است بر تهدید و تحریم ایران، لغو می‌شوند. لغو این قطع‌نامه‌ها و ختم این تهدیدها و تحریم‌ها در این مرحله گام بسیار مهمی تلقی می‌شود. با لغو تحریم‌های اقتصادی و مالی و نفتی و بانکی، ایران به منابع خود دسترسی می‌یابد و با تعامل اقتصادی و برنامه‌ریزی به سمت اقتدار بیشتر و پیشرفت حرکت می‌کند. به‌علاوه در اثر اجرای درست این تفاهمات در یک بازه زمانی ١٠ساله به طور کامل پرونده ایران در شورای امنیت مختومه می‌شود و محدودیت‌های فعالیت‌های صلح‌آمیز هسته‌ای ایران نیز ملغی می‌شود. بر این اساس از لحاظ راهبردی سه دستاورد مهم برای ایران قابل اثبات است: الف : برخورداری از صلح و ثبات نقش سازنده و مؤثر ملی، منطقه‌ای و جهانی ب: برخورداری از فناوری هسته‌ای صلح‌آمیز با دسترسی به چرخه سوخت ج: برخورداری از اقتصادی پویا و مقاومتی بدون تحریم و در همکاری و تعامل با اقتصاد جهانی پایه‌های ضروری دستیابی به موارد فوق با تفاهمات انجام‌شده فراهم آمده است، اما تحقق این مهم بستگی به همبستگی ملی و همکاری جمعی و تعامل جهانی دارد. به دلیل این چشم‌انداز نویدبخش و امیدآفرین است که دشمنان ایران به‌ویژه اسرائیل و هم‌پیمانانش در آمریکا و منطقه، بر ضد این تفاهم کارزار به‌راه انداخته‌اند. آنها که خیال‌پردازانه در انتظار فروپاشی یا تسلیم ایران بودند، اکنون شاهد استقامت و موفقیت ایران هستند. ایران توانست در همان نقطه‌ای که آنها منتظر به‌زانودرآمدنش بودند، تمام‌قامت به‌پا خیزد. اینکه ایران توانسته است با شش قدرت جهانی مذاکره کند و قطع‌نامه‌های تحریمی و لازم‌الاجرای شورای امنیت را بدون اجرا از طریق مذاکره ملغی کند، پدیده‌ای بی‌نظیر در تاریخ سیاسی جهان است. این دستاورد تاریخی به دلیل اقتدار و انعطاف ایران حاصل شد. اقتدار ایران از رهنمودهای رهبری، انسجام ملی، استقلال نظام، آمادگی دفاعی، مقاومت و پایداری و ایثارگری مردم و تلاش دانشمندان و نخبگان ریشه می‌گیرد. اینکه منابع قدرت را چگونه در عرصه بین‌المللی به دستاوردهای سیاسی تبدیل کنیم، بستگی به قدرت انعطاف و توان مذاکره ما دارد. اساسا کشوری که فاقد اقتدار و اعتمادبه‌نفس باشد، فاقد عنصر انعطاف است، چراکه خود را با خطر فروپاشی مواجه می‌بیند، اما کشوری که از اعتمادبه‌نفس برخوردار است، اهل انعطاف و مذاکره برای حفظ و ارتقای جایگاه خود است. تدبیری که دولت در اجماع‌سازی داخلی و در تعامل جهانی به‌کار گرفت و مذاکرات نفسگیری که انجام شد، دستاوردهای مهمی را برای ایران به ارمغان آورده است. اقتدار نظام به همراه تدبیر و مذاکره، ساختار ظالمانه قدرت جهانی را تغییر داد؛ ساختاری که از یک‌سو مبتنی است بر زور و سلطه و از سوی دیگر بر فرمانبری یا فروپاشی است. ایران براساس احترام متقابل و بر مبنای دادوستد، وارد مذاکره شد و در حد مقدورات خود توانست روند یک‌سویه تهدید، تحریم و تخریب را به تعامل دوسویه، احترام متقابل، همکاری مشترک و پیشرفت و توسعه تبدیل کند. هیچ‌گاه نباید فراموش کنیم در تعامل جهانی هرچه دامنه مقدورات خود را که ترکیبی از اقتدار و انعطاف است گسترش دهیم، جایگاه سزاوارتری کسب می‌کنیم. نگارنده امیدوار است با لغو همه قطع‌نامه‌های تحمیلی و تحریمی پیشین، بنیانی استوار برای این چرخش تاریخی گذر از تهدید به تعامل در ارتباط با جمهوری اسلامی ایران فراهم آید. ایران به عنوان کشوری برخوردار از فرهنگ و تمدنی غنی که در توفان‌های چند هزاره تاریخ، هویت و استقلال خود را حفظ کرده و همچنان استوار و سربلند ایستاده است، هرگز این موقعیت ممتاز را از عهدشکنی و ستمگری به‌دست نیاورده است. اگر ما در مذاکرات، جدی و تسلیم‌ناپذیر بودیم، برای آن است که تنها تعهدی را بپذیریم که در عمل قادر به انجام آن باشیم؛ ایران به تعهدی که پذیرفته، پایبند است، باید طرف‌های مذاکراتی ما به تعهدات خود پایبند بمانند. تنها از طریق پایبندی به تعهدات، حسن نیت و درستی رفتار است که می‌توان در جهان پررنج و ستم و خشونت کنونی، شاهد پیروزی دیپلماسی بر جنگ بود. * سفیر و نماینده دائم جمهوری اسلامی ایران نزد سازمان ملل متحد - نیویورک