نیروهای مردمی عراق چگونه شکل گرفت

تسنیم: روزنامه الاخبار در مطلبی درباره نیروهای مردمی عراق نوشت: نیروهای مردمی به حکم ضرورت شکل گرفت و در واقع واکنشی به یورش داعش به مساحت زیادی از عراق و در نتیجه فتوای جهاد کفایی آیت الله سیستانی با هدف دفع حمله تکفیری ها در کشور به وجود آمد. این رسانه می نویسد: فروپاشی نیروهای امنیتی عراق در صبح دهم ژوئن سال 2014 در استانهای سنی نشین و گسترش تحرکات داعش به مناطق مجاور و تهدید بغداد پایتخت عراق و استان های کربلا و نجف- که اهمیت فوق العاده نزد شیعیان دارد- دولت عراق و نوری مالکی نخست وزیر سابق را وادار به ایجاد ارتشی موازی برای مقابله با خطری که عراق را تهدید می کرد، نمود. به موازات آن آیت الله سیستانی فتوای جهاد کفایی دو روز پس از تسلط داعش بر یک سوم عراق صادر کرد که این فتوا با استقبال گسترده ای از سوی شیعیان عراق روبرو شد و صدها هزار نفر ظرف کمتر از یک هفته آماده جنگ شدند.دولت عراق جنبه رسمی به داوطلبان بخشید و هیئت نیروهای مردمی شکل گرفت. درهای مساجد وحسینیه ها به روی داوطلبان برای ثبت نام باز شد و داوطلبان به سوی مراکز آموزشی فرستاده شدند تا پس از آموزش رهسپار جبهه های جنگ شوند. برخی گروههای مسلح شیعی که با اشغالگران آمریکایی جنگیده بودند مجدد خود را سازماندهی کردند و رزمندگانی که برای حمایت از حرم حضرت زینب(س) اعزام شده بودند را فرا خواندند تا در برابر تحرکت داعشی ها به سوی بغداد بایستند. نیروهای مردمی خیلی سریع در مناطق جنوبی ، شمالی و غربی کمربندی بغداد مستقر شدند تا بتوانند خلاء امنیتی را پر کنند و نقش بارزی در توقف تحرکات داعش با توجه به هماهنگی عالی میان گروه های مسلح شیعی و نیروهای امنیتی دولتی ایفا کنند. نیروهای مردمی به هیئت رسمی که کابینه آن را به رسمیت شناخت تبدیل شد و بخشنامه ای به سراسر داویر دولتی برای همکاری با آن صادر شد.نیروهای مردمی از نظر رسمی تحت فرمان حیدر العبادی نخست وزیر فعالیت می کنند زیرا وی فرمانده کل نیروهای مسلح است و در یکی از اظهار نظرهای خود اعلام کرده بود که نیروهای مردمی ستون فقرات جنگ علیه داعش هستند. نقش نیروهای مردمی در همه جنگ‌ها نسبت مساوی را تشکیل می دهد و هیچ گروه نادیده گرفته نمی‌شود و در اکثر نبردهای مشترک با نیروهای امنیتی این نیروها مردمی هستند که خط شکن هستند که این موضوع به مهارت آنها در جنگ های خیابانی مربوط می شود. نیروهای مردمی از 42 گروه مسلح ثبت شده نزد مشاور امنیت ملی تشکیل شده است که قریب به 118 هزار رزمنده دارد و 60 هزار نفر از آنها در حال حاضر در جنگ با داعش به سر می برند.گروههای مسلح به دو بخش تقسیم می‌شوند: نخست گروههای مسلح معروف مانند سازمان بدر و گردان‌های حزب الله و عصائب اهل الحق و بخش دوم را گروههای کوچکی تشکیل می‌دهند که بخش اعظم آنها پس از فتوای آیت الله سیستانی به وجود آمده‌اند. سازمان بدر پس از فتوای آیت الله سیستانی مجددا به صحنه جنگ بازگشته و این پس از آن بود که در سال 2003 به سازمانی سیاسی تبدیل شده بودند و این سازمان تحت فرماندهی هادی العامری فعالیت می کند و نزدیک به 23 هزار رزمنده دارد که در حال حاضر قریب به 12 هزار و 600 نفر از آنها در جنگ با داعش به سر می برند و مجهز به سلاح های جدید هستند.سازمان بدر بسیاری از افسران برجسته در صفوف نیروهای امنیتی دارد و محمد الغبان وزیر کشور کنونی عراق به سازمان بدر تعلق دارد و بسیاری از مشاوران ایرانی با آن همکاری می کنند. پس از سازمان بدر عصائب اهل الحق و گردان های حزب الله در رتبه های بعدی قرار دارند و هر یک از آنها نزدیک به 6 هزار رزمنده دارند و اولی را شیخ قیس الخزعلی که از جریان صدر جدا شده است و این درحالی بود که وی مرد شماره دوم جریان پس از مقتدا صدر بود.رهبری گردانهای حزب الله محرمانه است و از شورای مشورتی تشکیل شده است. جنبش های شاخص در نیروهای مردمی را جنبش النجباء به فرماندهی شیخ اکرم الکعبی، گردان های سید الشهداء به فرماندهی ابوآلاء، گردان های جند الامام به فرماندهی ابوجعفر الاسدی، گردان های امام علی به رهبری الحاج شبل، جنبش طلائع الخراسانی به فرماندهی علی الیاسری ،گردان های عاشورا وابسته به مجلس اعلای اسلامی به فرماندهی عمار حکیم هستند. همچنین نیروهای مردمی شامل گروه های کوچکتری مانند گردان های جهاد و البناء و تشکیل الحسین الثائر و نیروهای شهید صدر و گردان های التیار الرسالی و فرقه العباس و تیپ علی اکبر که وابسته به عتباب مقدس حضرت عباس و امام حسین(علیهما السلام) هستند. جغرافیای گروههای شیعی استان های جنوبی بستر این گروهها را تشکیل می دهد و بیشتر افراد آن از استان های میسان، بصره، ذی قار و دیوانیه هستند.ملحق شدن به سازمان بدر و عصائب اهل الحق شروط خاص خود را دارد اما ملحق شدن به گروه های کوچک دیگر برای همه مهیا است و بیشتر آنها پس از فتوای جهاد کفایی آیت الله سیستانی شکل گرفته اند.گروه های نیروهای مردمی هماهنگی عالی و انسجام قوی با هم دارند و نقش ها به طور یکسان تقسیم شده است و گروه های بدر و عصائب و گردان های حزب الله در خطوط جلوتر و مقدم تر و نیز مناطقی که از داعش آزاد شده است مانند بابل و دیالی و صلاح الدین مستقر هستند و گروه های دیگر در شهر سامراء به سر می برند و وظیفه حفاظت از اراضی پس از آزاد سازی از لوث داعش را برعهده دارند. گردان های صلح گردان‌های صلح وابسته به جریان صدر با وجود اینکه شامل ده‌ها هزار نفر است و با وجود مشارکت در نبرد جرف الصخر و آمرلی و سامراء و الیوسفیه به سبب تعلیق آنها از سوی مقتدی صدر و نیز عدم ثبت در نزد شورای امنیت ملی جزو نیروهای مردمی محسوب نمی شوند. سلاح و برنامه ریزی دولت عراق از طریق وزارت دفاع نیروهای مردمی را تجهیز می‌کند و آنها را به سلاح سبک، متوسط و سنگین تجهیز می کند و برخی از گروه های تانک و نفربر دارند و برخی گروه های تانک های ارتش سابق عراق را تعمیر کرده اند و از آن در جنگ ها استفاده می کنند و در کل نیروهای مردمی سلاح خاص و منحصر به فردی در اختیار ندارند اما در زمینه طرح های نظامی و برنامه ریزی نظامی میان فرماندهان ارشد نیروهای مردمی و فرماندهان گروه های شرکت کننده در عملیات با نظارت مشاوران ایرانی هماهنگی وجود دارد و نقش ها میان گروه های بر اساس حجم گروه و تجربه و امکانات تسلیحاتی آن تقسیم می شود. ائتلاف بین المللی فرماندهی نیروهای مردمی با ائتلاف بین المللی با حساسیت فوق العاده برخورد می کند و مخالف مشارکت آنها در عملیاتی که اجرا می کنند است. فرماندهان نیروهای مردمی، ائتلاف بین المللی را به دوگانگی در مواضع متهم می‌کنند زیرا به اعتقاد این فرماندهان، نیروهای ائتلاف بین المللی در متوقف کردن حرکت داعش به سوی اربیل نقش موثری ایفا کرد اما در قبال تحرکات داعش در الانبار، صلاح الدین، دیالی و کرکوک و بابل تماشاگر بود. فرماندهان نیروهای مردمی نگران هستند که جنگنده های ائتلاف بین المللی آنها را به شکل اشتباهی هدف قرار دهند زیرا اکثریت آنها هدفی برای آمریکا محسوب می شوند. نبردها نیروهای مردمی از مناطقی که به دست داعش سقوط نکرد است حفاظت می‌کنند و به شکل گسترده ای در کمربندی بغداد مستقر شدند و پس از مدتی کوتاه از استراتژی دفاع به حمله روی آوردند و گردان‌های صلح و سازمان بدر و گردان‌های امام علی(ع) و گردان های الخراسانی و عصائب اهل الحق و گردان های حزب الله مناطق سلمان پاک را آزاد کردند و محاصره هشتاد روزه آمرلی را شکستند و این گروه های مامور آزاد سازی کامل دیالی شدند و این ماموریتی بود که سه ماه قبل با آزاد سازی منطقه المقدادیه در نزدیکی بعقوبه از آخرین بازماندگان داعش با موفقیت به پایان رسید. قبل از آن گروه‌های مردمی تمام تمرکز خود را بر شمال استان بابل(جنوب بغداد) گذاشتند و با هماهنگی قوی و موثر موفق به آزاد سازی ناحیه جرف الصخر شدند این عملیات به سبب حساسیت منطقه و نزدیکی آن به کربلا از اهمیت به سزایی برخوردار بود و القاعده از آغاز اشغال عراق از سوی آمریکا در آن منطقه ریشه داشت. نیروهای مردمی در آزاد سازی بیشتر مناطق صلاح الدین در شمال عراق نقش موثری داشتند و موفق به آزاد سازی نزدیک به 6 هزار کیلومتر مربع از شرق رود دجله که از شهر سامراء در جنوب صلاح الدین شروع و به فرودگاه الضلوعیه در شمال بغداد پایان می یابد، شدند.اما عملیات نظامی برای مدتی متوقف شد و این نتیجه اصطکاک به وجود آمده میان فرماندهان نیروهای مردمی و حیدر العبادی نخست وزیر عراق به سبب اجازه عبادی به جنگنده های ائتلاف بین المللی برای مشارکت در آزاد سازی تکریت با وجود آگاهی از مواضع فرماندهان نیروهای مردمی در مخالفت با آن بود. آموزش عشایر اخیرا برخی عشایر سنی به نیروهای مردمی ملحق شده اند و در غالب نیروهای مردمی در آزاد سازی برخی مناطق صلاح الدین مشارکت کرده اند.در الانبار نیز هم اکنون چنین وضعیتی وجود دارد و تعدادی از عشایر با درخواست مستقیم شورای استان الانبار و حمایت رسمی دولت عراق داوطلب نیروهای مردمی شده اند.