عشوه کبوترها بر بام کوبورگ

روزنامه رسالت در ستون یاداشت شماره امروز شنبه خود به قلم حنیف غفاری نوشت: هتل کوبورگ وین طی روزهای اخیر به مکان بسیار ارزشمند و مهمی برای دموکراتهای آمریکا تبدیل شده است. جان کری وزیر امور خارجه ایالات متحده آمریکا از سوی اوباما موظف شده است تا طی مدت کوتاه اقامت خود در وین پیام آور پیشبرد دیپلماسی واشنگتن در قبال دو مسئله عادی سازی روابط با کوبا و هدایت مذاکرات هسته ای با ایران باشد.کلید واژه ای که می توان رفتار فعلی دولت اوباما را در قالب و چارچوب آن تفسیر کرد، "تغییر"است. اوباما در جریان رقابتهای انتخاباتی سال 2008 میلادی، با استناد به همین کلید واژه وارد کاخ سفید شد و توانست بر جان مک کین نامزد حزب جمهوریخواه غلبه پیدا کند. با این حال، در همان دوره اول ریاست جمهوری اوباما امید شهروندان آمریکا و حتی دیگر مردم دنیا نسبت به تغییر رفتارهای خصمانه و تروریستی آمریکا در عرصه بین المللی و داخلی به یاس تبدیل شد. همین موضوع سبب شد تا اوباما در رقابتهای انتخاباتی سال 2012 میلادی به سختی بر میت رامنی نامزد حزب جمهوریخواه غلبه پیدا کند. اوباما کمتر از دو سال دیگر باید کاخ سفید را ترک کند و به نگارش کتاب خاطرات خود روی بیاورد. محصول حضور شش ساله اوباما در کاخ سفید برای خاورمیانه و نظام بین الملل، چیزی جز تاسیس و تقویت داعش و النصره و بروز بحرانهای مزمن و عمیق امنیتی نبوده است. حمایت از دیکتاتوری های عربی مانند آل سعود و آل خلیفه و استمرار بمباران مناطق مرزی در افغانستان و پاکستان ، به خاک و خون کشیده شدن زنان و کودکان بی‌گناه در کشورهای مسلمان و حمایت تمام عیار واشنگتن از جنایات تل آویو در غزه جملگی نمادهای تغییر مدنظر اوباما در سیاست خارجی آمریکاست! رئیس جمهور ایالات متحده آمریکا در برهه فعلی بیش از اینکه نیاز به ایجاد تغییر در سیاست خارجی خود داشته باشد، در صدد القای این تغییر به افکار عمومی آمریکا و دنیاست. او پس از 6 سال سکوت ، هم اکنون قصد دارد در عرض چند روز از دو دستاورد ظاهری سیاست خارجی خود مبنی بر عادی سازی روابط با کوبا و حل وفصل پرونده هسته ای ایران پرده برداری کند. با این حال در خصوص هر یک از این دو موضوع ملاحظاتی وجود دارد: نکته اول اینکه عادی سازی روابط واشنگتن و هاوانا ، متاثر از نگاه کلان حاکم بر دو حزب دموکرات و جمهوریخواه نبوده و از دید بسیاری از جمهوریخواهان و حتی برخی دموکراتهای افراطی ،به مثابه امری غیر قابل قبول تلقی می شود.آنچه تحلیلگران مسائل سیاست خارجی آمریکانسبت به آن هشدارمی دهند ،"غیرواقعی بودن عادی سازی روابط هاوانا-اشنگتن"است. در حالی که زنجیره سوسیالیستهای آمریکای لاتین همچنان بدبینی منطقی خود نسبت به واشنگتن را حفظ کرده اند، فقط یک اشتباه تاکتیکی و روبنایی از سوی رئیس جمهور بعدی و حتی فعلی آمریکا می تواند کل این پروژه را نابود نماید. موضوع دومی که کری و اوباما هنوز از آن پرده برداری کامل نکرده و در صددند طی روزهای آتی آن را صورت دهند، توافق هسته ای با ایران است. در این خصوص اوباما هنوز ملاحظات ویژه ای دارد. او در صدد است برخی سناتورهای تاثیرگذار کنگره را تا قبل از اعلام توافق نهایی با خود همراه سازدو بر مخالفتهای محرمانه برخی استراتژیستهای حزب دموکرات (حزب متبوع اوباما ) با توافق احتمالی غلبه کند. از سوی دیگر، اوباما همچنان معادلات و مختصات دوران پساتوافق را به صورتی واقع بینانه ترسیم نکرده و همین مسئله منجر به اتلاف وقت آشکار وی در مذاکرات وین شده است. توافق هسته ای با ایران، برای اوباما به اندازه ای جنبه حیثیتی پیدا کرده است که از آن به عنوان "میراث سیاست خارجی" خود یاد کرده و سعی دارد به هر نحو ممکن آن را عملیاتی سازد.از این رو فراتر از احساس نیاز کلی واشنگتن نسبت به ایران به عنوان قدرت اول خاورمیانه، احساس نیاز شخص اوباما و بدنه حزب دموکرات آمریکا نسبت به توافق نهایی با ایران نیز باید مورد تحلیلی دقیق و واقع بینانه قرار گیرد. اوباما در صدد است تا قبل از پایان سال 2015 میلادی، با مانور تبلیغاتی حول این دو موضوع، وعده خود به دنیا مبنی بر ایجاد تغییر در سیاست خارجی آمریکا را لااقل در ظاهر تحقق یافته تلقی کند.این اتفاق باید قبل از آغاز رقابتهای درون حزبی انتخابات ریاست جمهوری سال 2016 رخ دهد تا هیلاری کلینتون نماینده دموکراتها بتواند در مبارزات انتخاباتی با سلاح پر ظاهر شود. در ماورای این دغدغه های انتخاباتی،واقعیتی وجود دارد که نمی توان آن را کتمان کرد! زبیگنیو برژینسکی مشاور امنیت ملی آمریکا در دوران ریاست جمهوری جیمی کارتر درست در روز پس از پیروزی اوباما و در حالی که همگان از تغییر واقعی در آمریکا سخن به میان می آوردند،نسبت به این طرز تفکر هشدار داد .اظهاراتی که در آن روز در مقابل هیاهوی تبلیغاتی و رسانه ای ناشی از پیروزی اوباما محو شده بود: "سیاست خارجی کلان آمریکا قرار نیست در دوران ریاست جمهوری اوباما دچار تغییر شود. استراتژی های سیاست خارجی آمریکا به سختی تغییر می کند ،درست به مانند تغییر مسیر یک کشتی سنگین در دریا." در نهایت اینکه دوران اوباما پس از چشم بر هم زدنی کوتاه به پایان خواهد رسید چنانچه دوران ریاست جمهوری آیزنهاور، روزولت ، کلینتون، کارتر و .....نیز به همراه شعارهای رنگین و دکترین های به اصطلاح تحول ساز! آنها نیز به پایان رسید! بدیهی است که هیچ مخاطب و رصدکننده عاقلی از اوباما به عنوان "مرد تغییر" در ایالات متحده یاد نخواهد کرد.از اکنون باید مراقب عشوه کبوترها بر بام کوبورگ بود.درماورای این عشوه اغواگرایانه، حقیقتی به نام تغییر در سیاست خارجی آمریکا محلی از اعراب ندارد. کمترین خطا و دوبینی در محاسبه این تغییر رفتار ظاهری، ما را در شناخت ماهیت ،اهداف و استراتژی های واشنگتن در نظام بین الملل به قهقرا می کشاند. از این رو رصد رفتار آمریکا در روزها وساعات اتی در هتل کوبورگ، باید تابعی از استراتژی های کلان سیاست خارجی آمریکا و هدف‌گذاری های بلند مدت و میان مدت واشنگتن درخاورمیانه و نظام بین الملل باشد. باید مراقب باشیم که لبخندهای جان کری یا ارنست مونیز و حتی موافقت ظاهری اوباما با گذار از نقاط اختلافی ایجاد شده حول پرونده هسته ای ایران ما را از رصد بازی واقعی دشمن باز ندارد....