واکنش کشورهای عربی خلیج فارس به توافق

تسنیم: در حالی که مذاکرات ایران و قدرت‌های جهانی برای دستیابی به توافق جامع هسته‌ای به مراحل پایانی خود نزدیک شده است یک سئوال مهم مطرح می‌شود و آن اینکه واکنش کشورهای شورای همکاری خلیج فارس به توافق احتمالی ایران چه خواهد بود؟ به گزارش الجزیره، در حالی که نشانه هایی از موفقیت در مذاکرات هسته ای به چشم می خورد، بسیاری این سئوال را مطرح می کنند که سران کشورهای عربی خلیج فارس چگونه به یک توافق نهایی بین ایران و قدرت های جهانی واکنش نشان خواهند داد؟ توافقی که می تواند تا حدی تنش های موجود در روابط آمریکا و ایران را کاهش دهد. برای کشورهای عربی شورای همکاری خلیج فارس، مذاکره بین ایران و آمریکا نشانگر یک تغییر در سیاست منطقه ای آمریکاست که به طور تاریخی روابط با کشورهای خلیج فارس را در اولویت سیاست خارجی خود قرار داده است. این تصور بین چرخه های قدرت در کشورهای عربی وجود دارد که اوباما در حال کنار آمدن با ایران است تا پیش از پایان دوره ریاست جمهوری اوباما به یک توافق هسته ای با تهران دست یابد. این طرز فکر موجب شده تا بسیاری این گمانه زنی را مطرح کنند که نشست کمپ دیوید در 14 می که رهبران آمریکایی و کشورهای عربی خلیج فارس را گرد هم جمع کرد، با این هدف بوده که آمریکا پایبندی خود به تعهدات مربوط به کشورهای عربی را نشان دهد. حتی اگر آمریکا به دنبال اطمینان دادن به کشورهای عربی در خصوص منافع مشترک خود در منطقه بوده باشد، هنوز یک شکاف بین چشم اندازهای سیاسی آمریکا و متحدان عربی وجود دارد. برای آمریکا سیاست خارجی در منطقه بر جنگ بر تروریسم تاکید داشته و تلاش برای مقابله با گسترش داعش نیز به سیاست خارجی جدیدی برای واشنگتن تبدیل شده است. در شرایطی که کشورهای عربی خلیج فارس تهدید داعش را به رسمیت می شناسند، آنها همچنین با چالش های امنیتی دیگری نیز در منطقه روبرو هستند که تنش های قومی به آنها دامن زده است. از دیدگاه شورای همکاری خلیج فارس، این مساله برای مقابله با بی ثباتی هشدار دهنده در منطقه کاملا لازم و ضروری است که نه تنها با عوامل بی ثباتی در عراق، سوریه و یمن مبارزه شود بلکه چالش های مربوط به جمعیت شیعه در کشورهای عربی خلیج فارس نیز مد نظر قرار گرفته شود. تشدید اوضاع در یمن نیز که بسیاری از کشورهای شورای همکاری خلیج فارس خود را درگیر جنگ با حوثی ها می بینند، به یک چالش دیگر تبدیل شده است. در چشم انداز منطقه ای، هر گونه توافق بین ایران و گروه 1+5 می تواند تعادل ژئوپلیتیکی بین ایران و شورای همکاری خلیج فارس را بر هم بزند و این توافق به ضرر کشورهای عربی تمام شود. برای کشورهای شورای همکاری خلیج فارس، نتیجه این سناریو تبدیل ایران به یک پیروز خواهد بود که موجب افزایش تسلط آن در منطقه خواهد شد. این یک نتیجه قابل قبول برای کشورهای عربی نخواهد بود. به منظور مقابله با این تغییر، کشورهای عربی نیز احتمالا به دنبال دستیابی به قابلیت های هسته ای خواهند بود اگر به ایران نیز چنین مساله ای اجازه داده شود. رهبران کشورهای عربی باید بین نگرانی های خود با منافع مشترکی که با آمریکا به عنوان یک متحد دارند، تعادل ایجاد کنند. البته کشورهایی مثل عربستان سعودی تفکر در خصوص گزینه های جایگزین را آغاز کرده اند. عربستان سعودی یک مسیر سومی را از طریق گسترش روابط با روسیه و فرانسه پیدا کرده است تا از این طریق بتواند اثرات تخریبی یک توافقنامه هسته ای را به حداقل ممکن کاهش دهد. سفر اخیر محمد بن سلمان وزیر دفاع سعودی و جانشین ولیعد به روسیه و امضای چندین توافقنامه دفاعی و تجاری شامل احداث 16 رآکتور اتمی در عربستان، نشانگر این واقعیت است که رهبران سعودی در حال متنوع کردن متحدان راهبردی و سیاسی خود هستند. چنین رویکردی در عرصه سیاست بین الملل نشان می دهد که عربستان سعودی با قدرت در حال سرمایه گذاری برای دفاع از منافع خود و برقراری ثبات منطقه است. علی رغم پایه و اساس تاریخی، روابط بین آمریکا و کشورهای عربی خلیج فارس طی دهه گذشته به خاطر رویکرد واشنگتن در قبال برنامه اتمی ایران، آسیب دیده است. ولی این روابط می تواند بار دیگر ترمیم شود اگر گام های قطعی شامل این موارد برداشته شود: -یک توافق جامع دفاعی بین آمریکا و کشورهای شورای همکاری خلیج فارس به گونه ای که آمریکا متعهد به حمایت از کشورهای عربی در برابر هر گونه تهدیدی علیه این امنیت و استقلال کشورها باشد. -توافقنامه امنیتی بین طرف هایی که به آمریکا تضمین دهند در صورت هر گونه تهدید علیه کشورهای عربی، از این کشورها حمایت خواهند کرد. -همکاری آمریکا با کشورهای عربی برای حمایت و تقویت قابلیت های دفاعی. -افزایش همکاری بین ناتو و کشورهای عربی که فراتر از طرح ابتکاری همکاری استانبول باشد. علاوه بر این، همه طرف ها باید این مساله را به رسمیت بشناسند که ایران نقش مهمی در ساختارهای قدرت منطقه ای و مناقشات لبنان، سوریه و عراق و یمن ایفا می کند و در نتیجه هر راهکار منطقه ای باید شامل ایران شود. ایران و کشورهای عربی می توانند وارد مذاکرات مستقیمی به منظور حل و فصل مشکلات منطقه ای شوند تا به راه حلی دست یابند که مورد رضایت همه طرف ها باشد.