ازتوافق‎هسته‌ای‎تابن‌بستِ‎بدعهدی‎آمریکایی‌ها

تسنیم: سه روز تا پایان ضرب‌الاجل هسته‌ای 9 تیر باقی مانده و مذاکرات تدوین متن توافق نهایی بین ایران و گروه !+5 با فشردگی ادامه دارد. در حالیکه دیپلمات‌ها در سطوح مختلف به چکش‌کاری اختلافات برای دستیابی به یک حد وسط ادامه می‌دهند محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه کشورمان، وین رو امشب ترک می‌کند تا تهران رو در جریان آخرین تحولات مذاکرات قرار دهد. ظریف فردا بار دیگر به تهران باز می‌گردد. تمدید دستکم چند روزه مذاکرات قطعی است و در روزهای آتی مذاکره‌کنندگان گفتگوها درباره مواد اختلافی چون چگونگی رفع تحریم‌ها، PMD یا همان ابعاد نظامی احتمالی برنامه هسته‌ای ایران، تحقیق و توسعه هسته‌ای در کشورمان و برخی موارد گفتگو خواهد کرد تا ببینند آیا می‌توانند به توافقی درباره این موضوعات دست یابند یا به زمان بیشتری نیاز است. دیپلمات‌های کشورمان بارها اعلام کرده‌اند که اگرچه تمرکزشان بر پایان یافتن مذاکرات در ضرب‌الاجل تعیین شده است اما دستیابی به توافق خود مهمتر از زمان است و مذاکرات تا زمان دستیابی به چنین توافقی ادامه خواهد یافت. گفتگوها بر اساس تفاهم لوزان که در 13 فروردین ماه بدست آمد ادامه دارد اگرچه آمریکایی‌های ناراضی از برخی مفاد این تفاهم سعی دارند با عدول از این تفاهم شرایط جدیدی را در مذاکرات پدید آورند. ظاهرا فعالیت‌های هسته‌ای ایران در فردو یکی از این دست مقولات است که آمریکا بر خلاف تعهدات پیشین خود در لوزان سعی دارد محدودیت‌هایی زیاده‌خواهانه‌ای بر آن اعمال نماید. اما گزارش‌ هافینگتون‌پست حاکی از این است که در حوزه تحریم‌ها ظاهرا لغو تحریم‌ها بر اساس فرمولی سه مرحله‌ای می‌تواند باشد که طی آن ابتدا ایران و گروه 1+5 در صورت دستیابی به توافق تعهداتی را پذیرا می‌شوند و در همان حین در قطعنامه جدید شورای امنیت قطعنامه‌های قبلی لغو شده و توافق دیپلمات‌ها تأیید می‌شود. مراحل بعدی لغو تحریم‌های ایران پس از بررسی کنگره و نیز اعلام لغو تحریم‌های اروپایی خواهد بود. در این زمان است که ایران شروع به اجرای تعهدات خود خواهد کرد و در نهایت پس از اینکه آژانس بین‌المللی انرژی اتمی پایبندی کشورمان به فرآیند مورد توافق را تأیید کرد زمانی عملیاتی شدن لغو تحریم‌ها آغاز خواهد شد. این فرآیند سه مرحله‌ای می‌تواند تا پایان سال 1394 به طول انجامد. اما سناریوهای دیگری نیز می‌تواند رخ دهد. اگر بدعهدی آمریکایی‌ها ادامه یابد و دیپلمات‌های این کشور با روند کنونی از پذیرش تعهداتی که در لوزان عهده‌دار شده بودند سرباز زدند ممکن است روزهای پایانی شاهد بن‌بست در مذاکراتی باشیم که 22 ماه فشرده را پشت سر گذاشته‌اند. در این صورت روز پایانی ضرب‌الاجل 9 تیر مشخص خواهد شد که آیا باید فرصتی دیگر به طرف مقابل ارائه شود و یا میز گفتگوها تا زمان تصمیم‌گیری عقلانی از جانب آنها ترک گردد. البته سناریوی توقف مذاکرات را غربی‌ها نیز دریافته‌اند و از مدتی پیش با ادعای اینکه ایران خواسته‌های جدیدی در مذاکرات داشته سعی کرده‌اند تقصیر هر نوع پیشرفت را متوجه ایران سازند. تأکید دوباره مقامات کشورمان بر عدم اجازه به مصاحبه با دانشمندان هسته‌ای - با توجه به شهادت تنی چند از دانشمندان‌مان در گذشته و نگرانی‌های امنیتی مشروع متعاقب آن -غیرقابل بودن ارائه دسترسی به مراکز نظامی‌ و لزوم تداوم تحقیقات علمی هسته‌ای دو زمان اجرای توافق احتمالی دستمایه تبلیغات رسانه‌ای غربی‌ها علیه ایران شده‌اند. خطوط قرمز کشورمان مدت‌هاست که مشخص است و تأکید بر این مواضع به معنای افزودن درخواست‌هایی جدید از جانب ایران نیست. ما همیشه نگران امنیت دانشمندان هسته‌ای‌مان بوده‌ایم. مدت‌ها است که اعلام کرده‌ایم دسترسی هر زمانی-هر مکانی به مراکز نظامی‌مان در تعارض کامل با منافع امنیت ملی‌مان است و بارها تأکید داشته‌ایم که نمی‌توان پیشرفت‌های علمی کشور را دچار محدودیت‌های زمانی کرد. مذاکرات هسته‌ای همیشه فراز و نشیب‌های فراوانی داشته‌ است. دیپلمات‌ها کار خود را تا روز پایانی ادامه خواهند داد و مذاکرات فشرده در سطوح مختلف ادامه خواهد داشت. در نهایت 9 تیر وزیر خارجه کشورمان خواهد گفت که آیا می‌توان با طرفی که تعهدات چند ماه پیش خود را از اکنون فراموش کرده، راه‌حل‌هایی چند ساله بست یا نه.